...25 iyun 2024-cü ildə Çinin Chang'e-6 missiyası tarixdə ilk dəfə Ayın uzaq tərəfindən nümunələrlə Yerə uğurla qayıdıb. Bu uğur, xüsusilə su buzu və nadir torpaq materiallarının mövcud olduğu güman edilən Cənub qütbündə Ayın resursları uğrunda dövlətlər və özəl şirkətlər arasında mübarizədə yeni mərhələnin başlanğıcını qoydu.
Bununla belə, vahid beynəlxalq qaydaların olmaması kosmosda münaqişələrin artmasına səbəb ola bilər.
SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, bu barədə War on the Rocks yazır.
Amerikalı ekspertlər 2029-cu ilin böhranını simulyasiya edən strateji təlim keçirdilər: Hindistan şirkəti Chandra Ltd. Şelikton kraterinin yaxınlığında yerə endi və Amerika və Çin firmalarının da iddia etdiyi 50 kilometrlik "təhlükəsizlik zonası" elan etdi.
Bu, ABŞ-ın təşəbbüsü ilə irəli sürülən Artemis Sazişlərində nəzərdə tutulan “təhlükəsizlik zonaları”nın hüquqi qeyri-müəyyənliyini ortaya qoydu.
Rusiya və Çin bu cür zonaları Ay əraziləri üzərində de-fakto suverenlik yaratmaq cəhdi hesab edirlər.
Təlim göstərdi ki, mövcud qanunvericilik bazası, o cümlədən 1967-ci il Kosmos Müqaviləsi belə zonaların necə qurulduğunu və tənzimlənməsini dəqiq müəyyən etmir.
Özəl şirkətlərin rolu xüsusilə kəskindir: onların təsiri nə qədər uzağa gedə bilər və onların hərəkətlərinə kim cavabdehdir?
Mütəxəssislər münaqişələrin qarşısının alınması üçün beynəlxalq mexanizmlərə, o cümlədən Ay fəaliyyətinin reyestrinə, təhlükəsizlik zonaları üçün texniki standartlara və məsələn, BMT-nin Kosmosdan Sülh Məqsədli İstifadə Komitəsi çərçivəsində müzakirə platformasına çağırırlar.
Ay, xüsusən də Cənub Qütbü uğrunda rəqabətin güclənməsi ilə ümumi qaydaların işlənib hazırlanması üçün vaxt tükənir. ABŞ və müttəfiqləri Ayda gələcək münaqişələrin qarşısını almaq üçün indi hərəkətə keçməlidirlər.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB