Firon II Ramzes necə öldü..?

Bəs onun 100 övladı taxt-tac uğrunda mübarizə aparırdımı?

...Firon II Ramzes, hərbi qələbələri və mədəni abidələri ilə tanınan Qədim Misirin ən məşhur hökmdarlarından biridir.

O, Misiri əsrin üçdə ikisində idarə etmiş və o dövr üçün nadir hal olan yetkin bir qocalıqda vəfat etmişdir.

SİA-nın əldə etdiyi məlumata görə, Livescience.com bu əfsanəvi fironun necə öldüyünü və ölümündən sonra nə baş verdiyini izah edir.

Əvvəlcə II Ramzes taxta necə çıxdığını xatırlamağa dəyər.

O, eramızdan əvvəl 1294-cü ildən 1279-cu ilə qədər hökmranlıq edən atası I Setinin ölümündən sonra firon oldu. Hökmranlığının əvvəllərində II Ramzes Anadoluda (müasir Türkiyə) yerləşən hetlər krallığına qarşı müharibə aparmış və eramızdan əvvəl 1275-ci ildə Kadeş döyüşündə qalib gəlmişdir.

Təxminən 1258-ci ildə firon hetlərlə barışıq müqaviləsi bağlamış və het şahzadəsi ilə evlənmişdir.

Lakin Qədim Misirin digər hökmdarları kimi, II Ramzes də çoxarvadlılıq tətbiq etmiş, çoxarvadlılıq etmişdir.

O, həmçinin şərqi Nil Deltasında, bugünkü Qantir kəndinin yaxınlığında yeni bir paytaxt şəhəri Per-Ramesses tikdirdi.

Bu dəbdəbəli paytaxtda II Ramzesin ən azı 50 nəhəng heykəli var idi ki, bunların əksəriyyəti onun sağlığında tikilmişdir. Ölümündən sonra firon Krallar Vadisindəki bir məzarda dəfn edildi və orada onun qəbri təbii olaraq talan edildi.

II Ramzesin mumiyasının müasir tədqiqatı çoxlu maraqlı məlumatlar ortaya çıxardı.

Məsələn, firon, ehtimal ki, artritdən əziyyət çəkirdi və ömrünün son illərində əyilmiş vəziyyətdə gəzirdi.

Həmçinin, onun xroniki ağrıya və ya infeksiyaya səbəb olan ciddi diş xəstəliyi var idi.

Lakin radioloqlar hətta kompüter tomoqrafiyasından istifadə edərək belə, ölümün konkret səbəbini müəyyən edə bilmədilər.

Buna görə də, fironun təbii səbəblərdən öldüyü mümkündür. Lakin, II Ramzesin təxminən 90 yaşına qədər yaşaması onun dövrünün standartlarına görə nadir bir nailiyyətdir.

İnsanların əksəriyyəti 40 yaşından əvvəl ölsə də, firon taxt-tacda iki və ya üç nəsil qaldı.

O, bir çox arvad və uşaqlarından daha çox yaşadı, lakin nəticədə onun 13-cü böyük oğlu Merneptah II Ramzesin varisi oldu.

Tarixçilər Merneptahın yüksəlişindən əvvəl hakimiyyət mübarizəsinə dair heç bir dəlil tapmayıblar.

Onun 12 qardaşı çoxdan ölmüşdü və yeni firon sadəcə növbəti şəxs idi. O, çox güman ki, o vaxt təxminən 60 yaşında idi. Lakin Merneptahın nəvələri daxili münaqişələrlə üzləşdilər.

II Ramzesin nəvəsi Seti II, Yuxarı Misirin nəzarətini bir neçə il uğurla ələ keçirən qəsbkarla mübarizə apardı.

II Setinin bəzi varisləri də münaqişəyə qərq olmuşdular: II Ramzesin çoxlu sayda övladı olduğuna görə varislik məsələləri xüsusilə kəskinləşdi.

Bir vaxtlar kral ailəsinin yüzlərlə üzvü hakimiyyət uğrunda mübarizə aparırdı…

Əli Babayev

Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə