...SİA xəbər verir ki, “Science Advances” jurnalında dərc olunan yeni bir araşdırma, qədim Mayya xalqının inanılmaz astronomik biliklərə sahib olduğunu və min il əvvəl inanılmaz dəqiqliklə Günəş tutulmalarını proqnozlaşdıra bildiklərini ortaya qoydu.
Alimlər Kolumbiyadan əvvəlki Amerikadan qalan unikal 12-ci əsr əlyazması olan Drezden Kodeksini araşdırıblar. Mayyaların Günəş tutulmalarının vaxtını necə hesabladıqları sirr olaraq qalıb, lakin indi bu hesablamaların arxasındakı metodologiya aşkar edilib.
Əvvəllər cədvəlin 405 aylıq dövrünün yalnız tutulmaları qeyd etmək üçün xidmət etdiyinə inanılırdı. Yeni tədqiqat göstərir ki, bu, əvvəlcə sonradan Günəş tutulmalarını proqnozlaşdırmaq üçün uyğunlaşdırılmış ay təqvimi idi.
Bu təqvim 260 günlük Maya ritual dövrü ilə birləşdirilərək səma hadisələrini dini rituallar və mühüm sosial hadisələrlə əlaqələndirdi.
Mayalar günəş tutulmalarını “qırıq günəş” adlandırırdılar. Günəşin (Kinich Ahau) Ayın arxasında yoxa çıxdıqda “öldüyünə” və tarazlığı bərpa etmək üçün padşahların qan tökülməsi və qurbanlar da daxil olmaqla xüsusi ritualların tələb olunduğuna inanılırdı.
Tutulmaları bilmək insanlar üzərində hakimiyyət demək idi. Kodun təhlili göstərdi ki, 11.960 günlük cədvəl 260 günlük təqvimin 46 dövrünə uyğundur.
Cədvəldəki hər bir “stansiya” təxminən altı aylıq (təxminən 177 gün) dövriliklə günəş tutulmalarının mümkün olduğu yeni ayları qeyd edir.
Proqnozlarının dəqiqliyini qorumaq üçün mayyalılar mürəkkəb üst-üstə düşən dövrlərdən istifadə edərək hesablamalarını hər 223 və ya 358 aylıq ayda sıfırlayırdılar - bu dövrlər məlum müasir Saros və İneks dövrlərinə uyğun gəlir.
Bu sistem yığılmış səhvlərin düzəldilməsinə imkan verir və 700 ildən çox müddət ərzində dəqiqliyi təmin edirdi.
Qədim hesablamaların müasir müşahidələrlə müqayisəsi diqqətəlayiq bir uyğunluq ortaya qoydu.
Maya metodları aktual olaraq qalır: onların sistemi bu gün də Meksikada günəş tutulmalarını proqnozlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB