Eyni idman hərəkətlərinin müxtəlif insanlarda effekti fərqli olur. Bunun səbəbi nədir? Orqanizmimiz niyə idman hərəkətlərinə fərqli cavab verir?
“Təbii ki, eyni idman hərəkətlərinin təsiri müxtəlif insanlar üçün fərqli ola bilər. İnsanların genetik quruluşu, fiziki vəziyyəti, yaşı, cinsi, qidalanma vərdişləri və həyat tərzi fərqlidir. İdman hərəkəti bədəndə bir sıra fizioloji reaksiyalara səbəb olur. Məsələn, məşq zamanı ürək döyüntüsü artır, qan təzyiqi yüksəlir, əzələlər işləyir. Bu reaksiyalar insanın əzələ kütləsindən və ümumi sağlamlığından asılı olaraq dəyişə bilər. Bəs, eyni idman hərəkətlərini etsək belə, niyə fərqli reaksiya veririk?”. Bu fikirləri SİA-ya açıqlamasında Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin müəllimi, dos. Gülbaba Quliyev bildirib.
G.Quliyev əlavə olaraq qeyd edib ki, bunları nəzərə alaraq sizə idmanın sirlərinə dair bir neçə məsləhət verək!
Fiziki fərqlər. Əzələ kütləsi, bədən yağ faizi, sümük sıxlığı kimi faktorlar idman fəaliyyətlərinə verdiyimiz reaksiyalara təsir göstərir. Məsələn, insanın əzələ kütləsi onun daha güclü olmasına və müəyyən bir hərəkəti daha asan yerinə yetirməsinə imkan verir. Ancaq bu, hər bir insana aid deyil və hər kəsin özünəməxsus fiziki quruluşu var. İdmançı eyni hərəkəti daha məharətlə və effektiv yerinə yetirə bilsə də, eyni hərəkət yeni başlayanlar üçün daha çətin ola bilər.
Metabolik fərqlər. Əzələ inkişafı fərqli metabolizmalarda fərqli reaksiyalar verir. Metabolik sürət, enerji istehsalı və istifadəsi, qidanın həzm edilməsi kimi amillərlə idman fəaliyyətlərinə reaksiyalarımızı müəyyən edir. Bəzi insanlar tez enerji sərf edə bilər, bəziləri isə daha çox vaxt və qidaya ehtiyac duya bilər. Bu metabolik fərqlər idman performansına və bərpa prosesinə təsir göstərir. Həmçinin idman vasitəsilə əzələ inkişafı və çəki artırmaq prosesləri də fərqli metabolizmalarda fərqli reaksiyalar verir.
Qidalanma vərdişləri. Əzələləri bərpa etmək üçün kifayət qədər qidalanma vacibdir. İdmana böyük təsir göstərən amillərdən biri də, qidalanma vərdişləridir. Əzələləri bərpa etmək və performansı artırmaq üçün kifayət qədər qidalanma vacibdir. Ancaq hər bir insanın yemək vərdişləri fərqli olduğu üçün eyni idman fəaliyyətinə reaksiyası dəyişə bilər. Digər səbəblərdən biri isə xüsusi qidalanmadır. Sən də bilirsən ki, hər birimiz fərqli metabolizmə malikik. Buna görə hər bir insanın özünəməxsus qida ehtiyacı var. İdman edərkən bədənimiz enerji təmin etmək üçün ehtiyatlarından istifadə edir və bu ehtiyatların ölçüsü və istifadə sürəti də fərdin özünəməxsusdur. Buna görə də, qidalanma vərdişlərimiz də bədənimizin idman fəaliyyətlərinə reaksiyasına təsir göstərir.
Genetika. Genlərimiz bədənimizin elastikliyinə təsir göstərir.Bəli, DNT-miz əslində idmanın arxasındakı gizli səbəb ola bilər. Bəzi insanlar doğuşdan daha güclü əzələ quruluşuna sahib olur, bəziləri isə elastikliyi ilə hər kəsi təəccübləndirir. Genlərimiz bədənimizin rəqsini formalaşdırır və buna görə bədənlərimiz bir-birindən fərqlənir. Nəticədə bu, idmanın təsirlərinin insandan insana fərqli olmasına səbəb olur.
Mental sağlamlıq. Mental vəziyyətimiz idman fəaliyyətimizə təsir edə bilər. Mental sağlamlığın əsas səbəblərdən biri olduğunu bilirdin? İdmana olan sevgimizlə yanaşı, mental vəziyyətimiz də idman fəaliyyətimizə təsir edə bilər. İş yerində stresli bir layihənin öhdəsindən gəldiyin bir günün ardından qaçış bandında qaçarkən özünü daha yaxşı hiss edə bilərsən. Ancaq başqa bir gün rəqs dərsinə gedəndə və ya başqa bir işlə məşğul olanda, enerjinin aşağı olduğunu görə bilərsən. Bədənimiz mental vəziyyətimizin güzgüsüdür və hər gün fərqli emosiyalarda oluruq. Bu, idmana təsir edə bilər. İdmanın təsiri təkcə fiziki deyil, həm də zehnidir.
Motivasiya. Motivasiyanın gücünə inan. Motivasiyamız idmanın təsirində böyük rol oynayır. Yoqa səni sakitləşdirə bilər, başqası üçün isə adrenalinlə dolu basketbol oyunu daha həyəcanlı ola bilər. Daxili motivasiyamız idmanın bizə verdiyi enerjiyə təsir edir. Hər bir fərdin öz maraqlarına uyğun olaraq fərqli motivasiyası var və bu, idmanın təsirini dəyişir.
Bədəninə qulaq as çünki sən öz bədəninin ehtiyaclarını dinləməli və ona uyğun idman növlərini seçməlisən. Bilməlisən ki, motivasiyan və enerjin dəyişkəndir və öz bədənini kəşf etmək üçün özünə vaxt verməlisən. Odur ki, gəlin idmanı sevək və bədənimizə sağlam, xoşbəxt bir həyat bəxş edək!
Afət Tahirqızı
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg "Ramiz Mehdiyevin BİLİNMƏYƏN ORTAĞI! - KİMDİR O?")
.jpg "Pezeşkian İSTEFA VERDİ! - NƏ BAŞ VERİR?")
USD
EUR
GBP
RUB