...Nə vaxtsa zooparkda və ya akvariumda pinqvinlərin yuvasına getmiş hər kəs bu quşlar haqqında bir həqiqəti bilir: onlar çox güclü qoxuya malikdirlər.
Daha doğrusu, onların nəcisi...
SİA-nın məlumatına görə, Popsci.com portalı bunun nə üçün yaxşı olduğunu və pinqvin nəcisinin Antarktika buzunu qlobal istiləşmədən necə xilas edə biləcəyini izah edib.
...Bu gün Antarktika ekosistemləri qlobal istiləşmədən ciddi təhlükə altındadır - o qədər ki, bəzi pinqvin koloniyaları sadəcə çoxalmaq iqtidarında deyil. Temperatur nə qədər aşağı olarsa, quşlar, suitilər, balinalar və əlbəttə ki, pinqvinlər üçün həyati əhəmiyyət kəsb edən okean buzları bir o qədər azdır.
Sonuncular ekosistem üçün əsas növlərdir və eyni zamanda regionda ammonyakın ən böyük mənbələrindən biridir. Ammonyak kükürd tərkibli qazlarla reaksiya verərək bulud əmələ gəlməsini artıra bilən atmosfer qazıdır.
Buludlar isə öz növbəsində aerozolların - buludları əmələ gətirən kondensasiya üçün səthlə su buxarını təmin edən hissəciklərin istehsalını artırır.
Üstəlik, bu, təkcə Antarktida üçün deyil, bütövlükdə planet üçün aktualdır.
Aerozol hissəciklərinin daha yüksək konsentrasiyası günəş şüalarını daha çox əks etdirən buludlar yaratdığından, bu hissəciklərin bölgədəki mənbəyi də vacibdir.
Antarktidanın üstündəki atmosfer insan tullantı mənbələrindən uzaqda yerləşdiyi üçün praktiki olaraq çirklənməmişdir.
Bu səbəbdən təbii mənbələrdən çıxan qazlar hesabına yeni hissəciklərin əmələ gəlməsi aerozol hissəciklərinin mühüm mənbəyidir.
Buna görə Antarktika səmasında buludlar atmosferdə izolyasiya təbəqəsi kimi çıxış edə bilir, səthdəki temperaturu aşağı salır və bununla da okeandakı buzun həcminə təsir göstərir.
Bununla belə, pinqvinlər, onların ammonyakla dolu nəcisləri və Antarktika iqlimi arasındakı əlaqə hələ də zəif başa düşülür.
...Nature Communications Earth & Environment jurnalında dərc olunan elmi məqalənin müəllifləri aşağıdakı təcrübəni həyata keçiriblər.
Onlar 10 yanvar və 20 mart 2023-cü il tarixləri arasında Antarktika Marambio stansiyası yaxınlığında havada ammonyak konsentrasiyalarını ölçüblər.
Böyük Adelie pinqvin koloniyasından külək əsəndə havadakı ammonyak səviyyələri bölgə üçün təbii səviyyədən 1000 dəfəyə qədər artıb.
Bundan əlavə, ammonyak buludlarda hissəciklərin konsentrasiyasını 30 dəfəyə qədər yaxşılaşıb. Fevralın sonunda pinqvinlər əvvəlki ərazilərini tərk ediblər. Koloniyada qalan pinqvin nəcisi ammonyak buraxmağa davam etdiyi üçün ammonyak səviyyəsi normadan 100 dəfə yüksək olaraq qalıb.
Beləliklə, pinqvinlərin ammonyak tullantıları hətta sahilyanı Antarktidanın böyük hissəsini əhatə edə bilər. Bundan sonra alimlər ammiakın buludlara təsirini təsdiqləmək üçün bir sıra atmosfer ölçmələri aparıblar.
Yenə külək keçmiş pinqvin koloniyasının istiqamətindən əsəndə aerozol hissəciklərinin sayı və ölçüsü xeyli çox idi. Küləyin istiqaməti dəyişdikdən təxminən üç saat sonra komanda dumanın görünüşünü qeyd edib - çox güman ki, bu, aerozol hissəciklərinin artan konsentrasiyasının nəticəsi idi.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg "İranı kim silahlandırır? - ŞOK ADLAR")
.jpg)
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB