Dünyanın ən məşhur yeməkləri HANSILARDIR? - ARAŞDIRMA

Dünya mətbəxi özünəməxsus şəkildə çox müxtəlifdir və qeyri-adidir. Bir-birinə ya da dadına, görünüşünə və ya uyğunluğuna bənzəməyən çox sayda yemək var. Müəyyən bir ölkənin dini yeməkləri tez-tez dünyada məşhurdur və hətta bir çox ailənin gündəlik rasionuna daxil edilib.

Bəs bu yeməklər hansılardır?

Gürcüstan

Gürcü mətbəxi müxtəlif souslar, fərqli ədviyyatlarla zəngindir. İlin vaxtından asılı olmayaraq yeməyin yanında gürcülər göyərti də qoyurlar. Bundan əlavə, turp, pomidor, xiyar, bibər kimi tərəvəzlər olur. Bunun sayəsində, süfrəyə verilən gürcü yeməkləri daha faydalı və ətirli olur. Ən məşhur gürcü yeməklərindən biri də gürcü xəngəlidir. Dünyanın ən məşhur gürcü yeməklərindən biridir.

İtaliya

İtalyan mətbəxini hamı bilir. Onun yeməkləri dünyanın digər milli yeməkləri kimi deyil. İtaliyadakı mətbəx çox sayda müxtəlif ədviyyat və məhsul, yeməyin içindəki yağlar ilə fərqlənir. Yeməklərdə dəniz məhsulları, tərəvəz və meyvə dilimləri, quş əti (ördək, hinduşka, toyuq), donuz əti, mal əti, dilim pendir, düyü, yabanı giləmeyvə rast gəlmək olar. İtaliya deyiləndə makaron və pizzanı xatırlamamaq mümkün deyil.

Bütün dünya tərəfindən qəbul edilən və həqiqətən yerindəcə yeyilməli olan iki əsas yeməkdir. Bundan başqa "Rizotto" italyan mətbəxinin qabaqcıl yeməklərindəndir. "Rizotto" Şimali İtaliyanın ən məşhur yeməyidir. Bu yemək əsas düyüdən ibarətdir. Qeyd edək ki, İtaliya mətbəxində 400 pendir və 300-dən çox sous çeşidi mövcuddur.

İspaniya

İspan mətbəxi tarix boyu ərazisində yerləşmiş eyni zamanda sonradan yaranmış koloniyaların da mətbəxinə güclü təsir etmişdir. Bu da öz növbəsində ispan mətbəxini müxtəlif cür bişirmə texnikaları və inqredientlərlə təmin etmişdir.

Öz bişirmə texnikaları və ərzaqları ilə XIX əsrin sonu- XX əsrin əvvələrində daha da məşhurlaşmağa başlayan bu mətbəx uzun müddət Avropada məşhur olmamışdır. Müasir ispan mətbəxində iki reallıq nəzərə çarpır: ənənələrə əsaslanan klassik ispan mətbəxi və dünya şöhrəti qazanmış və daim yeniliklər, yeni bişirmə texnikaları axtaran müasir ispan mətbəxi. Buna baxmayaraq klassik ispan mətbəxi dərin dini köklərə əsaslanır. İspaniya ərazilərinə məxsus bəzi yeməklər beynəlxalq status qazanmışdır. Buna misal olaraq “Tapas”ı göstərmək olar. "Tapas" günün müxtəlif saatlarında aclığı aradan qaldırmaq üçün atışdırılan məzələrdir. Bunlar xüsusilə, kiçik bar və restoranlarda təklif olunur. Yanında şərablarla təklif olunan bu məzələr əsasən yumurta, ətli və pendirli olmaqla kiçik porslarda serviz olunur. Adətən ispanlar məhəllələrdə olan kiçik barlarda toplaşır və bu məzələrdən dadırlar.

Fransa

Fransız mətbəxi tərəvəzlərdən tez-tez istifadə etməsi ilə bilinir. Kartoflar, qabıqlı lobya, bütün növ soğanlar, ispanaq, kələm, pomidor, badımcan, kərəviz, göbələklər – bütün bunlar appetayzerlərin (iştah açıcıların), əsas yeməklərin və qarnirlərin əsasıdır. İlkin yemək adətən sup olur, ən məşhuru isə kəvər sup-püredir. Əsas yemək qrildə hazırlanmış ətdir. Adətən, mal əti, dana əti, qoyun əti, quşçuluq məhsulları və ya maral ətini istehlak edirlər. Onlar nadir hallarda donuz əti yeyirlər. Kərə yağı, kəklikotu, tərxun, kervel, reyhan, cəfəri, dəfnə yarpağı, darçın, mixək, zəfəran, cövüz, zəncəfil, cirə və ya digər ekzotik ədviyyatlar ilə dad qatılır və qrildə hazırlana bilən tərəvəz qarnirləri ilə süfrəyə verilir. Onlar ətin, tərəvəzlərin və ədviyyatların mükəmməl kombinasiya və proporsiyasına nail olmağa diqqət yetirirlər. Fransızlar yaxşı yeməyi necə hazırlamağı və yeməyi bilirlər, onların mətbəxi sağlam pəhriz üçün güclü əsasdır, çoxlu meyvələrdən və sağlam şəkildə hazırlanmış tərəvəzlərdən ibarətdir. Onlar yaxşı qidanı yeməyi və yaxşı görünməyin sirrini tapıblar. Onlar tələsmədən yeyir, qidanın tamından həzz alırlar. Fransanın pendiri və şərabları məşhurdur. Məsələn, ölkədə pendir çeşidləri 1000-dən çoxdur. Restoranların sayının çox olduğu ölkənin paytaxtı Parisdə 5 min restoran var.

Avstraliya

Avstraliya bildiyimiz kimi köçkünlər ölkəsidir. Onların sayəsində müxtəlif xalqların çoxəsrlik ənənələri ilə zənginləşdirildiyi, böyük bir hissəsini mətbəxin özü təşkil edir. Burada ən populyar yeməklər dəniz məhsulları və ətdən hazırlanır.

Braziliya

Bu ölkə çoxdan Braziliya mətbəxinin ənənələrinə böyük təsir göstərən Portuqaliyanın bir koloniyası olmuşdur. Tezliklə portuqaliyalılar Afrikadan qullar gətirdilər. Bu da Braziliya mətbəxinin xüsusiyyətlərinin qarışıqlığına səbəb oldu. Məhz bu üçlük (Hindistanlar, Afrika və Portuqaliya) Braziliya yeməklərinin ayrılmaz bir hissəsidir. Braziliyanın məşhur yeməklərindən biri də "Watapi"dir. "Watapi" dəniz məhsullarından hazırlanır. "Watapi" balıq parçaları və Hindistan cevizi südü ilə doğranmış qabıqlı balıq, adətən düyü yan yemək kimi istifadə olunur. Sonra hər şey qarışdırılır və qızardılır. Xoş bir dad və ətir üçün kokos suyu əlavə olunur. Yemək bişirildikdə, çörək və müxtəlif ədviyyatlar süfrəyə verilir.

"Pau di Caju" - pendirdən hazırlanan çörəklərdir. Bu Braziliyanın ən populyar milli yeməklərindən biridir. Ən çox səhər yeməyi üçün verilir. Çörəklər üçün resept on səkkizinci əsrdə icad edilib və uzun müddət gizli qalıb. Braziliya aşpazları bu ləzzəti yalnız əyalətin daxilində yaratdılar və bunun bölgənin qüruru olmalıdır bənzərsiz bir ixtira olduğunu düşünürdülər.

Qeyd edək ki, yalnız XX əsrdən sonra resept yayılmağa başladı və populyarlıq qazandı.

Hindistan

Hindistan yeməyi dünyanın ən ləzzətli yemək kolleksiyalarından biridir. Dinə daha çox təsir edir, müəyyən növ ət yeməyi qadağan edir. Məsələn, Hindistan əhalisinin böyük bir hissəsi İslam dininə inanan insanlardır və donuz əti yeyə bilmirlər. Eyni miqyaslı hindlilərin ikinci hissəsi hinduizmi - mal əti qadağanlığını qəbul edirlər. Buna görə Hindistanın milli mətbəxinə əsas əlavələr tərəvəz və dənli bitkilərdir. Demək olar ki, son bir neçə yüz il ərzində bu ölkənin kulinariya menyusunda quş əti yeməkləri (toyuq, hinduşka, ördək) görünməyə başladı. "Dhal" ət yoxdur, buna görə vegetarian deyilir. Bu şorba aşağıdakı maddələrdən ibarətdir: kokos südü, limon suyu, pomidor, soğan, sarımsaq və köri. Bu yeməyin normal çəkini bərpa etməyə kömək etdiyini söyləyirlər.

Türkiyə

Hər kəs Türkiyənin milli yeməklərinə həsəd aparır. Çünki bu ölkənin ən təcrübəli və qədim mətbəxinin bir hissəsidir. O uzaq dövrlərdə türklər bir məzhəb səviyyəsinə qədər hər cür yemək qurdular. Bu qonaqpərvər xalq qohumları və yad adamlar üçün bayramlar keçirirdi. Bu tədbiri nə qədər yaxşı keçirəcəkləri mövzusunda yarışlar da keçirildi. Türk mətbəxinin əsasını düyü, buğda və tərəvəz təşkil edir. Türk mətbəxinin əvəzolunmaz yeməklərindən biri dolmadır. Görünüşü kələm rulolarına bənzəyir, lakin kələm əvəzinə yeməyin tərkibi üzüm yarpağına sarılır. Dolma doldurulması düyü və ya doğranmış ətdən ibarətdir.

Yaponiya

Yapon mətbəxi təbii və ahəngdardır. Dünyanın ən sağlam mətbəxi hesab olunur. Dünyanın bütün ölkələrində suşi barların sayı sürətlə artır. Ağ düyü və soya demək olar ki, bütün xörəklərdə istifadə olunur. Yaponiya mətbəxi öz gözəl dadı, qeyri-adi forması, bəzi məhsulların çiy-çiy istifadə olunduğuna görə bizi təəcübləndirir. Bu mətbəxdə balıq çiy-çiy istifadə olunduğu üçün bəzi insanlar yapon yeməklərini əlverişli hesab etmir. Yaponiyada yemək qəbulu ritualı eləcə insan orqanizmin ehtiyaclarını ödəmək deyil, həmçinin estetik ehtiyacların ödənilməsinə yönəldilib. Suşi Yaponiyanın əsas ənənəvi yeməklərindən biridir. Bu yemək müxtəlif plomblarla bir parça və ya rulon düyü şəklində olur. İçərisinə balıq, tərəvəz, yumurta və yosun əlavə olunur. Suşi ənənəvi olaraq soya sousu, zəncəfil və "wasabi" ilə verilir. Yaponiyanın ənənəvi yeməklərindən biri də "Miso" şorbasıdır. Bu şorba dahşi və yumşaldılmış miso sousunu qarışdırmaqla hazırlanan ənənəvi şorbadır. Mövsümə və şəxsi zövqə görə çeşidlənir. Bu ölkənin sakinləri demək olar ki, ət yeməkləri yemirlər, çox miqdarda düyü, tərəvəz, meyvə və dəniz məhsulları yeyirlər. Yapon mətbəxi yalnız ləzzətlərinin müxtəlifliyi ilə deyil, həm də istifadəsi prosesi ilə də fərqlənir. Bu ölkədə çox sayda qaydalara riayət edilməsi tövsiyə olunur.

Meksika

Meksika yeməyi çox müxtəlif və ləzzətli olur. Meksika mətbəxinin fərqli xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, aşpazlar yeməklərə müxtəlif ədviyyatlar və otlar əlavə edirlər. Həm də demək olar ki, hər yeməkdə istənilən formada qarğıdalı və lobya var. Keçmişdə Osmanlı yeməyi olduğu iddia edilsə də, uzun müddətdir Meksikaya aid olduğu bilinən Tako tərəvəz baxımından çox zəngin bir yeməkdir. Onun yağı qabığında qızardılmış tərəvəzlərdən hazırlanır.

Yunanıstan

Yunan mətbəxinin sirri yeməyin birgə yeyilməsindədir. Məhz bu səbəbdən Yunanıstanda süfrəyə çoxlu miqdarda cürbəcür xörəklərdən verilir ki, masanın arxasında əyləşən hər kəs onlardan yesin. Yunan mətbəxinin dörd dayaqları var: təzə inqrediyentlər, göyərti və ədviyatların məharətli istifadəsi (dağda və kənd yerlərində yığılmış), füsunkar zeytun yağı və xörəklərin sadəliyi. Dünyada ən məşhur yunan yeməyi təbii ki, yunan salatıdır. Onun hazırlanmasında yeganə sirr - təzə tərəvəzlər, üstəgəl yaxşı zeytun yağıdır. Yunan salatını yol kənarındakı kafelər və bahalı restoranlar daxil olmaqla hər yerdə sifariş etmək olar. Digər məşhur yunan yeməkləri çaçiki (yoqurt ilə sarımsaq və xiyar), musaka (badımcan ilə zapekanka) və suvlakidir (kabab). Milli yeməklərin əksəriyyətinə əsas qoyun və dana əti xidmət edir. Geniş çeşiddə balıq və ət yeməkləri süfrəyə müxtəlif souslarla təqdim olunur. Yunanıstanda yayılmış ən məşhur sous isə məzədir.

Mövzu ilə bağlı SİA-ya açıqlamasında qida texnoloqu Ağa Salamov bildirib ki, dünya mətbəxində bildiyimiz kimi Avropa, Asiya mətbəxi ön plandadır: "Fransızlarda balıq məhsullarını ağ şərab ilə istehlak edirlər. Onlar deyirlər ki, balıq üç dəfə üzür. Bir suda, bir yağda, bir də şərabda. Onların yeməklərinin spesifik özəllikləri balıqla şərabı bir yerdə bişirməkdir. Bundan əlavə onlarda konfit var. Ördək ətindən, həm də qaz ciyərindən də istifadə olunur. 18-ci əsrdə italyan, fransız mətbəxi artıq başladı kartofdan istifadə etməyə. Çünki kartof, bibər və pomidor kimi məhsullar Avropa mətbəxinə 18-ci əsrdə daxil oldu. İtalyan mətbəxi bildiyimiz kimi makaronları ilə, pizzaları ilə məşhurdur. Ən populyar yeməkləri makarondan yəni bərk xəmirdən hazırlanmış yeməklərdən ibarətdir. Bu yeməklər də çeşidlərə bölünür. Spesifik xüsusiyyətləri də odur ki, onlar makaronu spagetti şəklinə salmırlar. Makaronun fettuçini, spagetti, penne növləri var və bu makaronları rəngləyirlər. Məsələn onlarda qara rəngli makaron var. Onlar həmin rəngi kalimar balığının mürəkkəbindən hazırlayırlar. Avropa mətbəxinin bir özəlliyi var ki, qırmızı ət məhsullarını qırmızı şərab ilə istehlak edirlər. Qırmızı əti qırmızı şərabla ona görə istehlak edirlər ki, onun parçalanmasına, mədədə həzm olunmasına, liflərə ayrılmasına dəstəkçi olur. Bunun özəlliyi də budur.

Ağa Salamov fikirlərinə davam edərək həmçinin qeyd edib ki, Asiya mətbəxi də öz xüsusi yeməkləri ilə dünyada məşhurdur: "Asiyalılara baxdıqda onlara öz yaşlarını vermək olmur. Çünki onlar əsasən boş karbohidratlardan çox istehlak etmirlər. Əsasən yod tərkibli qidalara üstünlük verirlər. Bu qidalara da dəniz yosunları daxildir. Eyni zamanda bildiyimiz kimi Asiya mətbəxində dəniz məhsulları çox geniş yayılıb. Avropa və Asiya mətbəxindən danışmışkən Azərbaycan mətbəxini də unutmaq olmaz. Azərbaycan mətbəxi dünya mətbəxlərinin tacı, şahıdır. Dünyanın heç bir yerində 381 çeşid dolma yoxdur. Bizim mətbəximizdə 381 çeşid dolma ilə yanaşı 80-dən yuxarı aş növü mövcuddur. Aş növünün və dolma növünün çox olması bizim mətbəximizdə qida məhsullarının daha çox olması 9 iqlim qurşağını keçməsi ilə əlaqədardır. Çünki bizdə bütün məhsullar, tropik meyvələr bitir. Azərbaycan mətbəxinin özəlliyi odur ki, Azərbaycan menyusu fəsillərə görə dəyişir və uyğunlaşır. Buna misal olaraq xaşı, düşbərəni göstərə bilərəm. Xaş əsasən qış yeməyidir. Onu biz yayda yemirik. Ümumiyyətlə Azərbaycan mətbəxi düşünülmüş bir mətbəxdir".

"Socar AQS"-nin baş aşpazı Ruslan İbrahimov isə bunları deyib: "Dünya yeməkləri bir-birindən bölgəsinə, iqliminə görə çox fərqlənir. Hərəsinin özünəməxsus spesifik xüsusiyyətləri var. İngilisdilli ölkələrdə asan yolla bişirilən yeməklər məşhurdur. Onlar bu yeməkləri əsasən müxtəlif sous növü ilə istehlak etməyi xoşlayır. İrlandiya mətbəxi isə bunlardan daha fərqlidir. İrlandiyada əsasən yeməyi bişirməzdən əvvəl əti çürüməyə qoyurlar. Ətdən iy gələnə qədər əti çürüməyə qoyurlar. Daha sonra yeməyi bişirirlər. Fransa və İtaliya mətbəxinin öz coğrafi ərazisinə uyğun yeməkləri var. Fransa mətbəxi çox geniş və böyükdür. Fransa mətbəxinin cürbəcür özünəməxsus supları var. Bu suplara misal olaraq, kök, balqabaq, qulyaş, göbələk suplarını göstərə bilərəm".

Arzu Qurbanzadə

Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə