COP29-un uğurlu nəticələri iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə qlobal miqyasda əhəmiyyətli irəliləyişlərə gətirib çıxaracaq. Bu nəticələrin potensial istiqamətlərini və mümkün təsirlərini bilmək önəmlidir. Belə ki, COP29-da dünya ölkələri arasında daha ciddi və təsirli karbon emissiyalarını azaltmaq üçün yeni hədəflər və konkret tədbirlər müəyyən olundu. Uğurlu bir nəticə olaraq, qlobal istiləşməni 1,5°C ilə məhdudlaşdırmaq üçün karbon neytrallığına gedən yolda konkret qlobal məqsədlər müəyyənləşdi. Bundan başqa iqlim maliyyəsi artırıldı. Bakı Maliyyə Məqsədi əhəmiyyətli artım nümayiş etdirərək 2035-ci ilə qədər inkişaf etməkdə olan ölkələrə 1,3 trilyon ABŞ dolları həcmində iqlim maliyyəsinin təmin edilməsi üçün yeni qlobal hədəf qoyur. Buraya əvvəlki 100 milyard ABŞ dolları həcmində hədəfi üç dəfə üstələyən 300 milyard ABŞ dolları həcmində yeni əsas maliyyə hədəfi daxildir. Azərbaycanın COP29 Sədrliyi olaraq apardığı intensiv çoxtərəfli diplomatiya nəticəsində Bakı Maliyyə Məqsədi və BMT karbon bazarları üzrə əldə edilmiş irəliləyişlər gözləntiləri üstələdi. İqlim dəyişikliyinə qarşı mübarizə üçün lazımi maliyyə dəstəyi, xüsusilə inkişaf edən ölkələrə yönəldilmiş iqlim maliyyəsi böyük əhəmiyyət kəsb edir. COP29-da iqlim maliyyəsi sahəsində daha çox resurs ayrılması və inkişaf etməkdə olan ölkələrə dəstək verilməsi qərarları qəbul oluna bilər. Bu, qlobal iqlim dəyişikliyi ilə mübarizəyə daha çox investisiya və dəstək verilməsi deməkdir. COP29 iqlim dəyişikliyi ilə mübarizənin ədalətli olmasını təmin etmək məqsədilə iqlim ədaləti məsələlərini prioritetləşdirə bilər. Bu, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələr və zəif icmalar üçün iqlim dəyişikliklərindən qorunmaq və adaptasiya etmək üçün daha çox dəstək və hüquq bərabərliyi təmin edilməsi deməkdir. COP29-un Azərbaycanda keçirilməsi, ölkənin beynəlxalq səviyyədə daha böyük bir rol oynamağa başlaması ilə nəticələnib. Lakin bəzi Qərb dövlətləri, Azərbaycanın enerji siyasəti, insan haqları, ekoloji mövqeyi və geopolitik əlaqələri ilə bağlı böhtan xarakterli kampaniyalar aparırdılar. Azərbaycan artıq bu yanaşmalara və faydasız diplomatik təzyiqlərə etinasız baxır. Xüsusilə də bu cür beynəlxalq tədbirlərdə ölkənin göstərdiyi performans və siyasətə qarşı beynəlxalq təzyiqlərin heç bir effekti yoxdur. Azərbaycan diplomatiyası COP29-da dünya diplomatiya tarixinə öz adını yazdırdı. Ancaq buna nail olmaq dünyanın inkişaf etmiş ölkələrindən – ABŞ, Avropa İttifaqı, Çin kimi qlobal aktorların qərarlarından asılı idi. Burada Azərbaycanın üzərinə düşən missiya bu cür kəskin qlobal qütbləşməyə baxmayaraq, müzakirələrin axarını ortaq mövqeyə doğru yönləndirə bilmək və məntiqi sonluğa gətirib çatdırmaq idi. Belə bir mürəkkəb maraqlar labirintinin içindən ildə 300 milyard dollarlıq maliyyə qərarı ilə çıxmaq iqlim diplomatiyasının ən üst səviyyəsi sayılmalıdır.
Dövlətimizin başçısı İlham Əliyev noyabrın 24-də sosial şəbəkə hesablarında “COP29 iqlim diplomatiyasında dönüş nöqtəsidir!” sərlövhəsi ilə paylaşım etdi. Paylaşımda qeyd edildiyi kimi, Azərbaycan bir ildən az müddət əvvəl beynəlxalq ictimaiyyətin yekdil dəstəyi ilə COP29-a ev sahibliyi etməkdən şərəf duydu. Genişmiqyaslı və planlaşdırılmış böhtan və qarayaxma kampaniyasına baxmayaraq, Azərbaycan iqlim danışıqlarında tarixi nəticələr əldə etməyə müvəffəq oldu. “Yaşıl dünya naminə həmrəylik” şüarını rəhbər tutan Azərbaycan bitərəf vasitəçi kimi çıxış edərək danışıqların qərəzsiz aparılması üçün bütün imkanları yaratdı. Azərbaycan inkişaf etmiş və inkişaf etməkdə olan ölkələr arasında körpülərin qurulması üçün səylərini əsirgəmədi və bunun nəticəsində dünya tarixi Bakı nailiyyətinə şahid oldu.
Azərbaycan hər zaman əməkdaşlığa çağırışları və bunu reallıqda təsdiqləməsi ilə dünyanın diqqətindədir. Bu baxımdan Azərbaycan ölkələr, xalqlar arasında körpü rolunu oynayır. Yeni körpülərin yaradılması hazırkı dövrün əsas çağırışları sırasındadır ki, buna COP29 vasitəsilə nail olduq. Tədbir çərçivəsində imzalanan sənədlər, bu və ya digər məsələ ətrafında ümumi mövqeyin ortaya qoyulması fonunda atılan və gələcəkdə atılacaq addımlar bunu deməyə əsas verir. Azərbaycan birləşdirici, sabitləşdirici aktora çevrilib. Azərbaycan Şimal ilə Cənub, Qərb ilə Şərqin qovuşduğu ölkədir. Bu, təkcə coğrafiya ilə bağlı deyil. Ölkəmiz müxtəlif beynəlxalq iştirakçılar arasında siyasi, mədəni, enerji, ticari və nəqliyyat körpülərini salır. Azərbaycanın başladığı meqalayihələr artıq Avrasiyanın enerji və daşımalar yollarını dəyişib və məhsuldar, çoxtərəfli əməkdaşlıq formatının qurulması ilə nəticələnib. Bir sözlə, ölkəmiz çoxtərəfliliyin tərəfdarıdır.
Müşfiq Səfərov
Yeni Azərbaycan Partiyası Beyləqan rayon təşkilatının sədri
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB