...Nəsli kəsilmiş heyvanları - yunlu mamontlardan tutmuş sərnişin göyərçinlərə və hətta dəhşətli canavarlara qədər - yenidən həyata qaytarmaq ideyası artıq elmi fantastika deyil. Startap Colossal Biosciences 10.000 il əvvəl nəsli kəsilmiş qorxunc canavarı "diriltdiyini" iddia edir.
Ancaq, məsələ bundadır ki, elm adamları bu iddianı şübhə altına alırlar: geni dəyişdirilmiş boz canavar yalnız 20 kiçik dəyişiklik alıb, bunların əksəriyyəti orijinal növlə birbaşa əlaqəli deyil.
SİA-nın məlumatına görə, bunu New Scientist yazır.
Bugünkü "nəslini geri qaytarmaq" cəhdləri klonlaşdırmadan (1988-ci ildə nəsli kəsilmiş qara ayaqlı ferretdə olduğu kimi-A.B.) gen mühəndisliyinə qədər, nəsli kəsilmiş bir növün genlərinin yaxından əlaqəli mövcud növlərin genomuna daxil edildiyini əhatə edir.
Məsələn, sərnişin göyərçinlərinin "dirilmə" layihəsi hibrid növ Patagioenas neoectopistes yaratmaq üçün zolaq quyruqlu göyərçin genomundan istifadə edir.
Əksər ekspertlər nəsli kəsilmiş növün dəqiq surətini yaratmağın demək olar ki, mümkün olmadığı ilə razılaşırlar. Genomun qismən bərpası ilə belə, boşluqlar qalır və bu genomun canlı hüceyrəyə çevrilməsinə imkan verəcək texnologiyalar hələ mövcud deyil.
Sual həm də məqsədəuyğunluqla bağlıdır. Ekoloqlar vurğulayırlar ki, “ekoloji analoqların” – təbiətdə eyni rolu yerinə yetirə bilən heyvanların qaytarılması faydalı ola bilər. Ancaq bu, mamontu və ya dodonu geri qaytarmaqla eyni deyil.
Üstəlik, bu cür layihələrin miqyası, resursları və ekosistem riskləri hələ də özünü doğrultmayıb.
Colossal kimi şirkətlərin əsl məqsədi, ehtimal ki, itirilmiş növlərin bərpası və tibb, reproduktiv sağlamlıq və gen terapiyasında istifadə oluna bilən biotexnologiyaların inkişaf etdirilməsidir.
Nəsli kəsilmiş heyvanların həyata qaytarılması ilə bağlı səs-küylü bəyanatlar sadəcə diqqət və investisiya cəlb etmək üçün bir üsuldur.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB