Cənubi Koreyanın Pxoxan Elm və Texnologiya Universitetinin alimləri qədim zamanlarda yalnız Roma imperatorlarının və papalarının geyə bildiyi qiymətli qızıl lifi yenidən yaradıblar.
Komanda “dəniz ipəyi” istehsal texnologiyasını bərpa edib və onun parlaqlığının sirrini açıblar.
SİA-nın məlumatına görə, tədqiqat Advanced Materials elmi jurnalında dərc olunub.
Əfsanəvi material Aralıq dənizində yaşayan Pinna nobilis mollyuskasının byssus saplarından hazırlanır. Mollyuskun qayalara yapışdırmaq üçün istifadə etdiyi bu liflər əsrlər boyu qızılı rəngə çalan rənginə, yüngüllüyünə və gücünə görə qiymətləndirilib.
Bu materialdan hazırlanmış ən məşhur artefakt, əsrlər boyu öz rəngini saxlayan relikt olan Manoppellonun Müqəddəs Üzüdür.
Lakin ekoloji böhran səbəbindən Pinna nobilis nəsli kəsilmək ərəfəsindədir.
Bu, dəniz ipəyini demək olar ki, itirilmiş texnologiyaya çevirdi və yalnız kiçik miqdarda bir neçə sənətkar üçün əlçatan oldu.
Pxoxan Elm və Texnologiya Universitetinin alimləri diqqətlərini qida sənayesi üçün yetişdirilən Aralıq dənizi mollyuskasının koreyalı “qohumu” Atrina pectinata-ya yönəltməklə həll yolu tapdılar.
Tədqiqatçılar onun byssal saplarının oxşar xüsusiyyətlərə malik olduğunu müəyyən ediblər. Bir sıra təcrübələrdən sonra onlar nadir materialı çoxaldaraq bu lifləri emal edə biliblər. Təhlillər göstərib ki, dəniz ipəyinin qızıl rəngi boyaların deyil, zülalların unikal nanostrukturunun nəticəsidir.
Sferik zülal formasiyaları fotoninlər adlanır, təbəqələr şəklində düzülür, işığı sındırır, struktur rəngləmə effekti yaradır – yəni kəpənək qanadlarını iridescent edən eyni prinsip...
Professor Donq Soo Hvan izah edir ki, “...zülallar nə qədər nizamlı düzülürsə, rəng də o qədər parlaq olur. Bu təbii texnologiya minlərlə il kimyəvi boyalardan istifadə etmədən solmaya qarşı müqavimət göstərir”.
Atrina pectinata'nın byssal sapları əvvəllər dəniz məhsulları istehsalında tullantı məhsulu hesab olunurdu. İndi onlar davamlı moda üçün əsas ola bilər - davamlı, yüngül və zərərli boyalar tələb etməyən öz-özünə ölən parçalar.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB
