...NASA-nın OSIRIS-REx kosmik missiyası çığır açan nəticələr verməyə davam edir. Alimlər Bennu asteroidindən qaytarılan torpaq nümunələrini araşdırırlar. Son təhlillər erkən Günəş Sistemi haqqında anlayışımızı dəyişdirən bir neçə unikal tapıntı aşkar edib.
SİA xəbər verir ki, bununla bağlı yazı Nature Geoscience jurnalında dərc edilib.
Yaponiyanın Tohoku Universitetindən Yoşihiro Furukavanın rəhbərlik etdiyi beynəlxalq tədqiqat qrupu əsas kəşf edib. Onlar asteroid nümunələrində yerüstü mənşəli riboza və qlükoza tapıblar.
Bu, elmi tarixdə kosmosdan gələn materialda qlükozanın tapılmasının ilk dəfəsidir.
Bu kəşfin əhəmiyyətini şişirtmək çətindir. Riboza RNT molekulları üçün fundamental tikinti bloku kimi xidmət edir. Onun Bennu üzərində olması, əvvəllər kəşf edilmiş amin turşuları və nukleotid əsasları ilə birlikdə aydın bir mənzərə yaradır.
Həyatın mənşəyi üçün lazım olan kimyəvi maddələr erkən Günəş Sistemində artıq geniş yayılmışdı. Onlar asteroidlər kimi göy cisimləri tərəfindən Yer də daxil olmaqla gənc planetlərə çatdırıla bilərdi.
Eyni zamanda, alimlər bir vacib detalı qeyd etdilər. Torpaq nümunələrində DNT-nin əsasını təşkil edən şəkər olan deoksiriboza tamamilə yoxdur.
Tədqiqatçılar bu faktı "RNT dünyası" hipotezinin dolayı təsdiqi hesab edirlər. Bu nəzəriyyəyə görə, Yer kürəsindəki ilk ibtidai həyat formaları məlumat saxlamaq üçün RNT molekullarından istifadə edirdilər.
Daha mürəkkəb DNT əsaslı sistem daha sonra inkişaf edə bilərdi.
Tədqiqatın ikinci hissəsi də təəccüblü deyildi. Onlar Bennu nümunəsində qəribə bir polimerə bənzər bir material aşkar etdilər. Buna bənzər bir şey əvvəllər tədqiq edilən meteoritlərin heç birində müşahidə edilməmişdi.
Bu maddənin quruluşu oksigen və azot atomları ilə zəngin olan uzun zəncirlərə bənzəyir.
Kimyəvi analiz maraqlı bir bənzətmə ortaya qoydu. Material tərkibində bəzi poliuretan növlərinə bənzəyir, lakin quruluşu daha xaotik və nizamsızdır.
Alimlər kəşfə qeyri-rəsmi olaraq "kosmik saqqızı" adını veriblər. Onlar inanırlar ki, bu maddə bir vaxtlar yumşaq və elastik idi, lakin zaman keçdikcə bəzi elastik xüsusiyyətlərini saxlayaraq sərtləşdi.
Bu polimerin mənşəyi asteroidin tarixinin ən erkən mərhələləri ilə əlaqələndirilir.
O, hətta Bennunun əcdadının içərisində maye su əmələ gəlməzdən əvvəl də əmələ gəlmişdir. Kosmosda belə mürəkkəb üzvi birləşmənin mövcudluğu yeni bir hipotez sahəsi açır.
Alimlər indi planetimizdə bioloji molekulların yaranmasına səbəb ola biləcək kimyəvi reaksiyaları daha dəqiq modelləşdirə bilirlər. Ayrıca olaraq, tədqiqatçılar nümunələrdə xüsusi kosmik tozun yüksək konsentrasiyasını qeyd edirlər.
Onun izotop tərkibi onun mənşəyini supernova partlayışlarından aydın şəkildə göstərir.
Bu o deməkdir ki, Bennunun əmələ gəldiyi material bir vaxtlar qalaktik miqyaslı kataklizmlərə məruz qalıb və ölü ulduzlardan material udur. Bu qiymətli torpaqla iş hələ tam deyil. Alimlər yeni kapsulalar açmağa və nümunələrə ən qabaqcıl analitik metodları tətbiq etməyə davam edirlər. Asteroiddən gələn hər qram material fundamental sualların açarını saxlaya bilər.
Planetlər necə əmələ gəlib?
Kosmos vakuumunda hansı kimyəvi prebiotik proseslər mümkün olub? Yer kürəsində üzvi maddələrin mənbəyi nə idi? OSIRIS-REx missiyası artıq müstəsna dəyərini sübut edir.
Bir vaxtlar cansız bir qaya hesab edilən Bennu asteroidi milyardlarla il qorunub saxlanılan mürəkkəb kimyəvi laboratoriyaya çevrilib. Bu "zaman kapsulu"ndan gələn hər yeni kəşf elmi ictimaiyyəti öz mənşəyimiz haqqında nəzəriyyələri yenidən nəzərdən keçirməyə məcbur edir. Tədqiqatçılar əmindirlər ki, Bennu asteroidindən gələn ən böyük sürprizlər hələ qarşıdadır.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg "Ramiz Mehdiyevlə bağlı AÇIQLAMA GƏLDİ! - GÖZLƏNİLMƏZ ADDIM")
USD
EUR
GBP
RUB