...Fast food və ya yüksək kalorili süd kokteylləri kimi yağlı qidalar təkcə ürəyə deyil, beyinə də təsir edir. Bir qrup alim doymuş yağlarla zəngin qidalar qəbul etdikdən sonra qan damarlarının vəziyyətinin necə dəyişdiyini öyrənib.
SİA xəbər verir ki, bu barədə Sciencealert məlumat yayıb.
Alimlər tərəfindən aparılan bir araşdırma göstərib ki, doymuş yağda yüksək olan bir yemək belə beyinə qan axınını poza bilər ki, bu da uzun müddətdə insult və demans riskini artıra bilər.
Bu kəşf müntəzəm olaraq pizza, burger və ya fast food kimi yüksək yağlı qidalardan istifadə edən insanların sağlamlığı üçün mühüm klinik təsirlərə malikdir.
Yağlar orqanizmi enerji ilə təmin etdiyi, vitaminləri daşıdığı və orqanları qoruduğu üçün qida rasionumuzun mühüm hissəsidir.
Bununla belə, yağlı qidalar, xüsusən də doymuş yağlar olan qidalar ürək və qan damarlarının sağlamlığına mənfi təsir göstərə bilər.
Məlumdur ki, zaman keçdikcə belə qidaların qəbulu qanda piy səviyyəsinin artmasına səbəb olur ki, bu da öz növbəsində qan damarlarının genişlənmə qabiliyyətini pozur və onların elastikliyini azaldır ki, bu da normal qan axınını məhdudlaşdırır.
Beyin, düzgün işləməsi üçün davamlı qan, yəni oksigen və qlükoza təchizatından asılı olan bir orqandır.
Bunun üçün orqanizmdə “dinamik serebral avtoregulyasiya” kimi tanınan qan axını tənzimləyən mexanizm var. Bu proses məşq zamanı və ya qəfil ayağa qalxarkən təzyiqin qalxması və ya azalması kimi qan təzyiqindəki dəyişikliklərə baxmayaraq beyinə qan axınının saxlanmasına imkan verir. Lakin doymuş yağları yüksək olan qidaları qəbul etdikdən sonra araşdırmanın nəticələri göstərib ki, bu mexanizm pozulur, beyinə qan axını tənzimləmək çətinləşir.
Nəticədə qan damarları daha az genişlənir və beyinə kifayət qədər oksigen və qlükoza çatdırılmır. Bu, beyinə qan tədarükünün qısamüddətli azalması və ya artması epizodlarına səbəb ola bilər ki, bu da zaman keçdikcə insult və demans kimi ciddi xəstəliklərin inkişaf ehtimalını artırır.
Tədqiqatda 41 nəfər, o cümlədən 18-35 yaş arası 20 gənc və 60-80 yaş arası 21 nəfər iştirak edib.
İştirakçılara doymuş yağda yüksək olan yeməyi simulyasiya edən, əsasən ağır kremdən ibarət süd kokteyl verilmiş və sonra qan damarlarının qan axınındakı dəyişikliklərə reaksiya vermə qabiliyyəti ölçülmüşdür.
Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, hətta bir dəfə yağlı yemək qan damarlarının genişlənmə qabiliyyətini azaldır və yaşlı insanlarda problem özünü daha qabarıq göstərir.
Bu araşdırmada yağlı qidaların beyin funksiyasına uzunmüddətli təsirləri sınaqdan keçirilməsə də, əvvəlki işlərdə belə qidaların sərbəst radikalların artmasına və qan damarlarının rahatlamasına və oksigen və qlükozanın daşınmasına kömək edən molekulların azot oksidinin azalmasına töhfə verdiyi göstərilmişdir.
Bunu nəzərə alaraq alimlər təkcə ürəyi deyil, həm də beyni qorumaq üçün doymuş yağları az olan pəhrizə riayət etməyi məsləhət görürlər.
Doymuş yağları yağlı balıqlarda, qoz-fındıqda və toxumlarda olan çoxlu doymamış yağlarla əvəz etmək uzun müddət ərzində ürək-damar və beyin sağlamlığını qorumağa kömək edə bilər.
Bununla belə, çoxlu doymamış yağlarda yüksək olan tək bir yeməyin beynə necə təsir etdiyi və yüksək yağlı qidaların qadınlara necə təsir etdiyinə dair araşdırmalar davam edir, çünki qadınların sonrakı həyatlarında insult və demans riski daha yüksəkdir.
Belə ki, təsadüfi yüksək yağlı yeməyin ciddi zərər vermə ehtimalı olmasa da, tədqiqat vurğulayır ki, hətta tək bir yüksək yağlı yemək bədənə dərhal təsir göstərə bilər.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB