“Dəniz havasının sinir sisteminə möcüzəvi təsiri” - MÜSAHİBƏ

Yay aylarında dəniz sahillərində vaxt keçirmək, sadəcə istirahət deyil, həm də sağlamlıq baxımından mühüm bir fürsətdir. Xüsusilə nevroloji sistem üçün dəniz havasının müalicəvi və dəstəkləyici rolu az qala təbiətin müalicəsidir. Dəniz havasının insan psixikasına və beyin fəaliyyətinə necə təsir etdiyi, stress və yuxusuzluq kimi müasir dövrün problemlərində hansı rolu oynadığı barədə daha ətraflı məlumat almaq üçün Mərkəzi Gömrük Hospitalının təcrübəli nevroloqu Mənsumə Talıbovaya müraciət etdik. SİA müsahibəni sizə təqdim edir:

– Mənsumə həkim, yay aylarında insanlar dəniz sahillərində istirahət etməyə üstünlük verirlər. Nevroloji baxımdan dəniz havası orqanizmə necə təsir edir?

– Dəniz havasının insan sağlamlığı, xüsusilə də sinir sistemi üzərində göstərdiyi təsir olduqca əhəmiyyətlidir. Tərkibindəki təbii duz, yod, maqnezium, brom və digər minerallar, eləcə də mənfi yüklü ionlar sayəsində dəniz havası nevroloji baxımdan çoxşaxəli müsbət təsirlər yaradır.

İlk növbədə, mənfi ionlar – yəni hava molekullarının oksigenlə zənginləşmiş və elektriklə yüklənmiş forması – beyində serotonin və melatonin kimi neyromediatorların istehsalını stimullaşdırır. Serotonin əhval-ruhiyyənin stabilləşdirilməsində, melatonin isə yuxu ritminin tənzimlənməsində mühüm rol oynayır. Bu təsir nəticəsində insan özünü daha sakit, balanslı və enerjili hiss edir.

Mənfi ionlarla zəngin dəniz sahilində beyin fəaliyyəti stabilləşir, kronik stress azalır və ağrıya həssaslıq azalır. Eyni zamanda, dəniz sahilindəki dalğaların təkrarlanan hərəkəti və ritmik səs beyində alfa dalğalarını aktivləşdirir. Bu dalğalar dərin rahatlama və meditasiyaya bənzər bir vəziyyət yaradır. Bu da həm yuxu problemlərinin aradan qaldırılmasına, həm də emosional gərginliyin azaldılmasına kömək edir.

Təbiətlə təmasda olmaq – xüsusilə də açıq dəniz mənzərəsinə baxmaq – vizual sistemdə sakitləşdirici impulslar yaradır. Açıq mavi rənglərin üstünlük təşkil etdiyi dəniz, səma kimi mənzərələr beyində parasempatik sinir sisteminin aktivliyini artırır. Bu isə bədənin istirahət və bərpa mexanizmini gücləndirir. Digər vacib faktor isə oksigen tərkibinin yüksəkliyi və havanın təmizliyidir. Bu, beyin hüceyrələrinin oksigenlə təmin olunmasını artırır, zehni diqqət və konsentrasiyanı yaxşılaşdırır.

Nəticə etibarilə, dəniz havası nevroloji cəhətdən:

• Yuxu keyfiyyətini artırır, yuxusuzluqla mübarizəyə kömək edir;

• Baş ağrısı, migren və xroniki yorğunluğu azaldır;

• Depressiv əlamətləri yüngülləşdirir;

• Emosional sabitlik və daxili harmoniya yaradır;

• Konsentrasiyanı artırır və yaddaşı gücləndirə bilər.

Bu səbəbdən də, yay aylarında dəniz sahillərində vaxt keçirmək təkcə istirahət deyil, həm də nevroloji sağlamlığın qorunması baxımından təbii terapiya hesab oluna bilər.

–– Bu təsirlər hansı konkret nevroloji problemləri olan pasiyentlər üçün faydalı ola bilər?

– Ən çox xroniki stress, panik atak, yuxusuzluq, depressiv hallar, migren və vegetativ sinir sistemi pozuntuları olan xəstələr üçün faydalıdır. Sinir sistemi pozuntuları olan xəstələrin bu cür mühitdə 20 dəqiqəlik gündəlik gəzinti belə sinir sistemini bərpa edə bilər. Dəniz havası və günəş işığı birlikdə vitamin D sintezini stimullaşdırır, serotonin səviyyəsini artırır və bu da depressiya simptomlarını azaldır. Həmçinin, dəniz havası və mühiti vegetativ sistemin balansını bərpa edir. VSSP-dən əziyyət çəkən şəxslərin 70%-də təbiətdə – xüsusilə dəniz sahilində – keçirdikləri zamanlarda simptomların xeyli yüngülləşdiyini və həyatlarının daha rahat olduğu müşahidə olunur.

– Dəniz havasının beyin fəaliyyətinə və diqqətə də təsiri varmı?

– Bəli, əlbəttə. Şəhər mühitində insan beyni səs-küy, süni işıq, vizual yüklənmə səbəbindən daima gərgin olur. Dəniz kənarında bu faktorlar aradan qalxdığı üçün beyin istirahət edir, diqqət və zehni çeviklik artır. Bu xüsusilə zəif diqqət, zehni yorğunluq, mental tükenmə yaşayan insanlar üçün çox vacibdir. . Bu təbii mühitdə beyindəki stress hormonlarının səviyyəsi azalır, bununla da diqqət qabiliyyəti və informasiya emal etmə sürəti yaxşılaşır. Bu xüsusilə diqqət çatışmazlığı, zehni yorğunluq və mental tükenmə yaşayan insanlar üçün çox vacibdir.

– Nevroloji sağlamlıq üçün sahil mühitində istirahət nə qədər tez-tez və hansı şəkildə tövsiyə olunur?

– Təbii ki, hər bir pasiyentin fərdi vəziyyəti nəzərə alınmalıdır. Amma ümumi olaraq gündəlik 30-60 dəqiqəlik dəniz sahili gəzintiləri faydalıdır. Bu zaman həm fiziki aktivlik artır, həm də sinir sistemi rahatlayır. Səhər saatlarında və gün batımında sahildə olmaq daha effektivdir. Günəş vannası isə saat 10:00-dan əvvəl və 17:00-dan sonra qəbul edilməlidir.

– Dəniz havasının möcüzəli təsirlərindən il boyu faydalanmaq mümkündür, yoxsa yalnız yay aylarında dəniz sahilinə getmək daha məsləhətdir?

Dəniz havasının insan sağlamlığına faydaları təkcə yay mövsümü ilə məhdudlaşmır. Əksinə, düzgün geyim və tibbi tövsiyələr nəzərə alınmaqla, dəniz sahilində olmaq ilin bütün fəsillərində, xüsusilə bahar və payız aylarında da çox faydalı ola bilər. Hətta bəzi hallarda qış aylarında dəniz havası ilə terapiya daha effektiv nəticə verir.

Yayda dəniz havasının faydası, əlbəttə ki, günəş işığı, D vitamini və açıq hava ilə birlikdə maksimal olur. Ancaq hava tərkibi – yəni dəniz havasının minerallarla, duz və mənfi ionlarla zəngin olması ilin bütün fəsillərində qorunur. Bu komponentlər dəyişmir, sadəcə havanın temperaturu və rütubəti dəyişir. Payız və bahar aylarında allergik reaksiyaların və hava dəyişikliklərinə bağlı baş ağrılarının azaldılmasında kömək edir. Belə ki, havaların nisbətən sərin olması autonom sinir sistemini tarazlayır, qan təzyiqi və ürək ritmini stabilləşdirir. Həmçinin, stress səviyyəsinin azaldılması və sezonal depressiyanın qarşısının alınması üçün mükəmməl mühitdir.

• Qış aylarında dəniz sahilində oksigen və yod tərkibi daha da yüksək olur, çünki soyuq hava duzlu hissəcikləri daha uzağa daşıyır. Bu dövrdə sahillər daha sakit və səs-küysüz olur ki, bu da nevroloji rahatlıq və meditasiv effekt yaradır, yuxu ritmini və psixoloji stabilliyi yaxşılaşdırmaqda effektiv olur. Eləcə də tənəffüs yolları və beyin oksigenləşməsi baxımından da çox əlverişlidir.

– Sonda oxucularımıza nə tövsiyə edərdiniz?

– Dəniz havası təbiətin bizə bəxş etdiyi ən qiymətli sağlamlıq mənbələrindən biridir. Xüsusilə nevroloji problemlər yaşayanlar üçün bu, dərmanlarla yanaşı, əlavə və təbii bir müalicə üsulu kimi çox faydalıdır. İş, stres, gündəlik qayğılar bizi ruhən və fiziki yorğunluğa sürükləyir. Buna görə də, mümkün olduqca ilboyu dəniz kənarında təmiz hava udmaq, dalğaların səsini dinləmək, günəşin və təbiətin enerjisini hiss etmək sinir sistemimizi sakitləşdirir, diqqətimizi bərpa edir və ümumi sağlamlığımıza yaxşı təsir göstərir. Bu kiçik, amma dəyərli fasilələr sayəsində həyat keyfiyyətiniz yüksələr, stress səviyyəniz azalar. Eləcə də, belə təbii terapiya həm özünüz, həm də yaxınlarınız üçün faydalı və səmərəli olacaq.

Müsahibəni apardı

Mərkəzi Gömrük Hospitalının

PR mütəxəssisi Dilarə Zamanova