...Klinik ölüm ölümdən əvvəl müvəqqəti bir vəziyyətdir, bu müddət ərzində bir insan hələ də xilas ola bilər. Bəli, belə çıxır ki, ölümlə həyat arasında dolaşmaq, hətta bu müddət ərzində şeytanla sövdələşmədən geri qayıtmaq üçün “danışıq” etmək olar.
SİA-nın məlumatına görə, patoloq Lev Kakturski klinik ölümü yaşayanların həyatın necə dəyişdiyi və ölümün astanasında gördükləri barədə danışıb.
Klinik ölüm zamanı bədəndə nə baş verir?
Klinik ölüm anında qan dövranı dayanır. Beyin fəaliyyəti ondan asılı olduğundan bu vəziyyət on dəqiqədən az davam edir. Bu müddətdən sonra oksigen aclığı başlayır və beyin geri dönməz şəkildə ölür.
Digər orqanlar isə daha dözümlüdür. Məsələn, qan axını kəsildikdən 30-40 dəqiqə sonra da ürək yenidən döyünməyə başlaya bilər.
...Elə hallar olub ki, məsələn, yarım saat ərzində qan dövranını bərpa etmək mümkün olub. Amma bu vaxta qədər beyin artıq ölüb, sonra isə insan tərəvəzə çevrilir: yalnız onların orqanizmi fəaliyyət göstərir.
Bunu ekspert izah edib.
Beyin neyronlarının fəaliyyətinin müddəti bədən və ətraf mühitin temperaturundan da təsirlənir: nə qədər soyuq olarsa, xilasetmə vaxtı bir o qədər uzun olur.
Niyə hamı klinik ölümdən reanimasiya olunmur?
Hər bir insan bioloji ölümdən əvvəl klinik ölümü yaşayır və hər kəs bu mərhələdə hələ də reanimasiya edilə bilər.
Bununla belə, bu həmişə məntiqli olmur.
...Xəstədə xərçəng olduqda, onun bütün orqanları metastazlarla dolu olur və mahiyyətcə artıq işləmir. Bu vəziyyətdə reanimasiya onların əzabını uzadacaq.
Həkim izah edir.
İnsanlar müxtəlif şərtlər səbəbindən klinik ölüm yaşayırlar. Bu, böyrək xəstəliyindən zəhərlənməyə qədər baş verə bilər. Buna görə həkimlər həyati orqanlara təsir edib-etmədiyini təhlil edərək fərdi olaraq reanimasiya haqqında qərarlar qəbul edirlər.
Klinik ölüm zamanı insanlar nə görürlər?
...Ölüm prosesi beyində oksigen aclığı səbəbindən baş verir. Lakin neyronlar dərhal ölmür: birincisi, onların fəaliyyəti artır, diqqəti kəskinləşdirən hormon olan norepinefrin ifraz olunur.
Serotonin səviyyəsi yüksəlir və halüsinasiyalar görünür.
Sağ qalanlar ölümə yaxın təcrübəsini oxşar şəkildə təsvir edirlər: tunel görmək və ya uçduqlarını hiss etmək.
...Klinik ölüm vəziyyətində insan daha yüksək, başqa dünya ilə qarşılıqlı əlaqə adlandırılan hisslər yaşayır.
Əvvəlcə insanlar boruya bənzər məhdud bir məkandan işığa doğru hərəkət etdiklərini hiss edirlər. Sonra çoxları sevinc hiss edir.
Elm bunu beyindən məmnunluq hisslərindən məsul olan dopamin hormonunun ifrazı ilə izah edir.
...İnsanlar xoşbəxtlik yaşayır və hətta normal həyata qayıtmaq istəmirlər, bəziləri isə dərhal hədsiz əzab hissi keçirir. Onlar hesab edirlər ki, bu, ölümdən sonra həyata başqa bir yoldur.
... Möminlər əmindirlər ki, uçuş zamanı ruh fiziki qabıqdan ayrılır. Tuneldən keçməyi hiss edən ruhdur. Və sonra, yer qabığına, yəni bədənə qayıtdıqdan sonra insana bu xatirələr köçürülür.
...Yəqin ki, biz hələ elmi baxımdan ruhun əsasını kifayət qədər öyrənməmişik, buna görə də belə ikili şərh var: teoloji və elmi.
Kakturski qeyd edib bunlrı.
Klinik ölümdən sonra insanın həyatı necə dəyişir?
Klinik ölüm vəziyyətində olmaq sağlamlığın pisləşməsinə və ya ömrün qısalmasına təsir göstərmir. Həyati funksiyalar tam bərpa oluna bilər.
Fiziki dəyişikliklər
Klinik ölümdən sonra əlillik yalnız beyin funksiyasının ciddi şəkildə pozulduğu təqdirdə baş verir, çünki düşüncə bərpa edilə bilməz.
Sinir hüceyrələri faktiki olaraq bərpa olunmadığı üçün həkimlər bu nəticəyə icazə vermirlər. Ancaq bəzən beyindəki bəzi neyronların zədələnməsi ilə insanlar reanimasiya olunurlar.
Bu, klinik ölümə uzun müddət məruz qalma səbəbindən baş verir.
Belə hallarda işemiya - ayrı-ayrı orqanlara qan tədarükünün pozulması - baş verir.
Bu vəziyyətdə sağalma klinik ölümün özündən deyil, qan axınının olmamasının nəticələrindən və müddətindən asılı olacaq.
Psixoloji dəyişikliklər
Klinik ölümdən sonra bir çox insanlar dünyagörüşündə dəyişiklik və yüksək mənəviyyat hissi yaşayırlar. İnsanlar öz həyat mövqelərini, dünyagörüşlərini yenidən nəzərdən keçirir və bir qayda olaraq, daha fəlsəfi, daha humanist düşünməyə başlayırlar.
Onlar başa düşürlər ki, ən başlıcası ailə və dostlara olan sevgidir, yaxşılıq etmək lazımdır.
Bunu da həkim deyir.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB
