Bu gün Azərbaycanda Milli Musiqi Günüdür. SİA xatırladır ki, 1885-ci il sentyabrın 18-də dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyli dünyaya göz açıb.
Bu tarix Azərbaycanda Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunur və 2009-cu ildən başlayaraq Ü.Hacıbəyliyə həsr olunmuş Beynəlxalq Musiqi Festivalı keçirilir.
Bu gündən sentyabrın 28-dək Heydər Əliyev Fondunun və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Üzeyir Hacıbəyli XVI Beynəlxalq Musiqi Festivalı keçiriləcək. Festival çərçivəsində Bakı, Gəncə, Qəbələ və Şuşada açıq havada və müxtəlif məkanlarda konsertlər, tamaşalar, sərgilər, elmi konfrans, ustad dərsləri və digər tədbirlər nəzərdə tutulur.
Sentyabrın 18-də ilk olaraq Azərbaycan Milli Konservatoriyasında Üzeyir Hacıbəylinin xatirəsinə həsr olunmuş tədbir keçiriləcək. Daha sonra ev muzeyi ziyarət edilərək ədəbi-musiqili tədbirin keçirilməsi nəzərdə tutulur. Sentyabrın 21-də isə Şuşa şəhərində Ü.Hacıbəylinin heykəlinin qarşısında Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının təqdimatında “Leyli və Məcnun” operası nümayiş olunacaq.
ABŞ, Fransa, Gürcüstan, Xorvatiya, Rusiya, Sinqapur və digər ölkələrdən tanınmış musiqiçi və kollektivlərin də iştirak etdiyi festival günlərində Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi, Beynəlxalq Muğam Mərkəzi, Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasının Kamera və Orqan Musiqisi Zalı, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının Opera Studiyasında və digər məkanlarda müxtəlif proqramlar təqdim olunacaq.
Üzeyir Hacıbəyli bəstəkar, alim, yazıçı, publisist, ictimai və siyasi xadim kimi çoxşaxəli fəaliyyəti ilə yanaşı, Şərqdə ilk operanın banisi kimi tanınan sənətkardır. Məhz onun fədakar əməyi sayəsində Azərbaycan milli opera sənətinin tarixi 116 il əvvəl tamaşaya qoyulan “Leyli və Məcnun” operası ilə başlanıb. Operanın ilk dirijoru Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, rejissoru Hüseyn Ərəblinski olub. Məcnun rolunda ölməz sənətkar Hüseynqulu Sarabski, Leyli rolunda isə aşpaz şagirdi Əbdürrəhim Fərəcov çıxış ediblər. İlk tamaşa 1908-ci il yanvarın 12-də (25-də) Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin teatrında oynanılır.
Dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin eyniadlı poeması əsasında hazırlanmış “Leyli və Məcnun” yalnız Azərbaycanın deyil, həm də Şərqin ilk operasıdır. Qoca Şərqin opera tarixi məhz bu gündən başlanıb. İlk operanın uğurlarından ruhlanan Üzeyir bəy bir-birinin ardınca “Şeyx Sənan” (1909), “Rüstəm və Söhrab” (1910), “Şah Abbas və Xurşidbanu”, “Əsli və Kərəm” (1912), “Harun və Leyla” (1915) kimi milli operalar yazıb.
Üzeyir Hacıbəyli yaradıcılığının zirvəsi “Koroğlu” operasıdır. “Koroğlu” təkcə Azərbaycan mədəniyyətində deyil, dünya operalarının sırasında əzəmətlə dayanan parlaq nümunələrdən biridir. “Koroğlu” operası Moskva tamaşaçılarını da məftun edib. Taleyi uğurlu gətirmiş bu nəhəng əsər keçmiş sovet respublikalarının opera və balet teatrlarında dəfələrlə göstərilib.
Üzeyir Hacıbəylinin “Füruzə” adlı yarımçıq qalmış bir operası da olub. Xalq rəvayətləri əsasında hazırlanan bu operanın musiqi parçaları arasında “Füruzə”nin ariyası xüsusilə diqqətəlayiqdir. Bəlkə elə buna görədir ki, opera yarımçıq qalsa da, ariya uzun illər müğənnilər tərəfindən məharətlə ifa edilib.
Şərqdə ilk operetta janrının yaranması da Üzeyir Hacıbəylinin adı ilə bağlıdır. Dahi bəstəkarın ilk musiqili komediyası üç pərdədən ibarət “Ər və arvad”dır. Bu əsər Azərbaycanda musiqili komediyanın ilk nümunəsidir. Əsərin ilk tamaşası 1910-cu ildə olub. Rollarda H.Sarabski (Mərcan bəy), Ə.Ağdamski (Minnət xanım) və başqaları çıxış ediblər.
Müəllifin ikinci musiqili komediyası “O olmasın, bu olsun”dur. Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprelində Bakıda olub. Sonralar musiqili komediya müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq səhnələşdirilib.
Ölməz sənətkarın üçüncü və sonuncu musiqili komediyası “Arşın mal alan”dır. Bu operetta 70-ə yaxın xarici dilə tərcümə edilib, 100-dən çox teatrın səhnəsində oynanılıb. “Arşın mal alan” beş dəfə ekranlaşdırılıb, dəfələrlə qrammofon valına yazılıb. Bu musiqili komediya əsasında ilk bədii film 1916-cı ildə çəkilib. Bu, səssiz film olub.
Üzeyir Hacıbəylinin ədəbi irsi də çox zəngin və qiymətlidir. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salıb, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərləri yazıb. Maraqlıdır ki, həm Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, həm də sovet Azərbaycanının himnləri dahi sənətkara məxsus olub. Müstəqilliyimizi qazandıqdan sonra xalqımıza azadlıq şərafəti çatdıran ilk himni biz bu gün yenə də məhəbbətlə səsləndiririk.
Üzeyir Hacıbəyli təkcə musiqi bəstələmirdi, həm də xalq musiqisinin nəzəri əsaslarını gələcək nəslə çatdırmaq üçün müxtəlif vəsaitlər hazırlayırdı. 1945-ci ildə nəşr edilmiş “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” adlı elmi əsəri Üzeyir Hacıbəylinin musiqişünas-alim olaraq mükəmməl fəaliyyətinin yadigarı kimi bu gün də musiqi dərsliyi kimi istifadə edilir. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salaraq, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərləri yazıb, yaradıb. O, Azərbaycan musiqisində köklü dönüş yaratmış əsl dahidir. Bu gün adını çox iftixarla qeyd etdiyimiz Üzeyir Hacıbəyli Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixində yeni inkişaf yollarının və milli bəstəkarlıq məktəbinin özülünü qoymaqla yanaşı, Azərbaycan musiqisi tarixində ilk opera, ilk musiqili komediya və bir sıra digər janrlarda ilk nümunələrin yaradıcısı kimi xatırlanır. Onun işıqlı xatirəsi xalqının qəlbində əbədi olaraq daim yaşayacaq.
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
Digər xəbərlər
Xəbər lenti
Gedən rusların əmlakını ələ keçirmək istəyirlər
Dünya 22:54“Playboy” modeli təyyarədə “iyli nahar” edib və…
Maraqlı 22:45Almaniyada it vergisi rekord vurdu
Maraqlı 22:13“Coursera” şirkəti Azərbaycan universitetləri ilə əməkdaşlıq edəcək
İqtisadiyyat 22:05Moskvadan Antalyaya uçan təyyarə geri dönüb…
Dünya 21:03Zelenski oktyabrın 11-də Berlinə səfər edəcək
Dünya 20:46Pedaqoji Universitetdə ekosərgi: “Atma, yarat”
Təhsil 20:15Xınalığa aid layihə hazırda nəzərdə tutulan 22 layihədən biridir
Mədəniyyət 19:54XV Bakı Beynəlxalq Film Festivalının bağlanış mərasimi keçirilib
Mədəniyyət 19:33Numan Kurtulmuş Türkmənistana rəsmi səfər edəcək
Dünya 19:0744 yaşlı rusiyalı qadın “Kainatın vitse-xanımı” olub
Şou-Biznes 18:54Ermənistan bu regionun “qapı”sı deyil...
Siyasət 18:32Almaniya Ukraynaya yeni silahlar göndərib...
Dünya 18:24Çin və Rusiya birgə təlim keçirir
Dünya 17:54Laçın və Şuşada əmək yarmarkaları keçiriləcək
Sosial 17:26XI Avrasiya uşaq həkimlərinin konqresi keçirilib - FOTO
Səhiyyə 17:05Yeni təyin olunan hakimlər and içiblər - FOTOLAR
Turizm 16:40Xınalıq kəndinə mediatur təşkil edildi - FOTO
Turizm 15:55Putinlə Lukaşenko arasında görüş başlayıb
Dünya 15:49Komitə sədri vətəndaşları qəbul edəcək
Mədəniyyət 15:31"Qayda hər kəs üçün keçərlidir" - QURUMDAN AÇIQLAMA
Sosial 15:25Baş ağrısı olanlara ŞAD XƏBƏR - DİQQƏT!
Dünya 15:25Pilot uçuş zamanı dünyasını dəyişdi - FOTO
Dünya 15:22Zərifə Əliyeva küçəsində avtobus zolağı çəkiləcək
İqtisadiyyat 15:19Kloze Mahir haqqında NƏLƏRİ DEDİ?
İdman 15:09Naxçıvanda ilk dəfə toxum sərgi–satış yarmarkası keçirilib
İqtisadiyyat 15:02Prezident İlham Əliyev baş müşaviri qəbul edib
Siyasət 14:22Yeni qurbağa növü kəşf edilib - FOTO
Dünya 14:20Ciddi niyyət, real siyasət...
Siyasət 14:17Qəzzada ölənlərin sayı 42 mini keçib
Dünya 14:11Zelenski İtaliyanın baş naziri ilə görüşəcək
Dünya 13:59Bakıda COP29 öncəsi konfrans başlayır
Sosial 13:47Azərbaycanın şanlı Qələbəsi
Siyasət 13:45Tanrı, silah və neft - ANALİZ
Siyasət 13:44Aqşin Fateh özünə yeni duet ortağı seçdi
Şou-Biznes 13:22Klopp özünə iş tapıb
İdman 13:17Sabah hava necə olacaq? - PROQNOZ
Sosial 12:57İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı artırılıb
İqtisadiyyat 12:37Bayden Netanyahu İrana cavabı müzakirə edəcək
Dünya 12:32Rusiya Ermənistan sərhədini necə qorudu? - TARİXİ SUAL
Siyasət 12:25ABŞ Prezidentinin baş müşaviri Azərbaycana gəlib
Siyasət 12:17Dağıstan Azərbaycan Dövlət Dram Teatrının yeni tamaşası - FOTOLAR
Mədəniyyət 12:13Bitmiş mövzu - ANALİTİK
Siyasət 12:04ABŞ əsas düşməni kimdir? GÜNÜN SUALI
Siyasət 11:47Co Baydenin baş müşaviri Azərbaycanda səfərdədir
Siyasət 11:42Neft bazarında qeyri-sabitlik - RAKURS
İqtisadiyyat 11:37İki qurum arasında memorandum imzalanıb - FOTOLAR
Təhsil 11:26400 min nəfərə Prezidentin aylıq təqaüdü ödənilib
Sosial 11:25Quldurluq edən yeniyetmə tutuldu
Hadisə 11:18“Boztəpə” suvarma kanalı yenidən qurulur - FOTOLAR
İqtisadiyyat 11:12Özəl xəbərlər
Digər xəbərlər"Qayda hər kəs üçün keçərlidir" - QURUMDAN AÇIQLAMA
Sosial 15:25Baş ağrısı olanlara ŞAD XƏBƏR - DİQQƏT!
Dünya 15:25Yeni qurbağa növü kəşf edilib - FOTO
Dünya 14:20Qəzzada ölənlərin sayı 42 mini keçib
Dünya 14:11Redaktorun seçimi
Köşə yazıları
Populyar
Valyuta məzənnəsi
- USD 1,7000 0,00%
- EUR 1,8641 -0,18%
- GBP 2,2249 -0,02%
- RUB 0,0176 -0,57%