...Putin tez-tez ölkəsinin iqtisadiyyatının gücü ilə öyünür və Qərbin sanksiyalarının onu daha da gücləndirdiyini iddia edir, baxmayaraq ki, o, onların ləğvini tələb edir.
SİA-nın məlumatına görə, İsveçli iqtisadçı və diplomat Anders Aslunda görə, reallıqda isə Rusiya minimal iqtisadi artım templəri ilə birləşən inflyasiya ilə üzləşir. Putinin Ukraynadakı müharibəsi həm qiymətlərin amansız artmasına, həm də işçi çatışmazlığına səbəb oldu, çünki bir çox işçi hərbi xidmətə çağırılıb və ya öldürülüb, bir çoxu isə ölkədən qaçıb.
Rusiya Federasiyası Mərkəzi Bankının İdarə Heyətinin dekabrın sonunda keçiriləcək növbəti iclası ərəfəsində əksər müşahidəçilər monetar orqanların əsas faiz dərəcəsini 21-dən 23 faizə qaldıracağını gözləyirdilər.
Amma Mərkəzi Bank cəmi iki ayda rəsmi illik inflyasiya rəqəminin 8,4-dən 9,5 faizə yüksəlməsinə baxmayaraq, dərəcəsi dəyişməz qalıb.
Nə baş verdiyini təxmin etmək çətin deyil. Görüşdən bir gün əvvəl Putin Mərkəzi Bankın sədri Elvira Nabiullina ilə danışdığını bildirib. Güman etmək olar ki, o, ona məzənnəni indiki səviyyədə saxlamağı söyləyib.
...Mərkəzi bankın müstəqilliyi ilə bağlı bütün illüziyalar buxarlanıb.
Görünür, Putin ilk dəfə olaraq pul siyasətinə cavabdeh olan peşəkar iqtisadçıları yox, Rusiyanın oliqarxlarını dinləyib.
Qeyd edək ki, Rusiya hökuməti iyul ayında ipoteka subsidiyalarını ləğv etdikdən sonra, yeni binalarda satışlar təxminən 50 faiz azalıb və Rusiyanın iki ən böyük inşaatçıları olan “Samolet” və PIK-i iflas astanasında qalıb.
Bu arada, Rusiyada rəsmi inflyasiya rəqəmləri hər gün daha az etibarlı olur.
Müstəqil tədqiqat şirkətinin məlumatına görə, ROMIR, sentyabr ayında, məsələn, qida məhsulları və məişət kimyası daxil olan gündəlik tələbatda istehlak mallarının Rusiya səbətinin orta qiyməti 22,1 faiz artıb.
Şirkət o vaxtdan bəri yeni inflyasiya məlumatlarını açıqlamayıb. Bunun səbəbini təxmin etmək asandır.
Yeri gəlmişkən, bəzi iddialara görə, ölkədə inflyasiya rəqəminin 8,4 - 9,5 faiz göstərilməsi yanlışdır. Əslində isə bu, 12 və ya 22 faiz olduğu bildirilir.
Deyilənlrə görə, Rusiyada inflyasiya büdcənin açıq israfçılığından qaynaqlanmır. Əksinə, uzun illərdir Kreml büdcəni profisitlə tərtib edib.
Yenə də deyilənlrə görə, maliyyəsiz qalan Rusiya bu il vergiləri əhəmiyyətli dərəcədə artırıb.
...Və Rusiya yeganə maliyyə mənbəyi olan Milli Rifah Fondundan asılı olaraq qalır, onun likvid ehtiyatları 2021-ci ildəki 117 milyard dollardan 2025-ci ilin noyabr ayının sonunda 31 milyard dollara düşüb.
...2013-cü ildəki 34 dollardan bu gün 103-ə düşən rubla Qərbin maliyyə sanksiyaları da öz təsirini göstərib. Bu da inflyasiyanın pisləşməsinə səbəb olur.
Bu gün Rusiya faktiki olaraq xarici ticarət statistikasını dərc etməyi dayandırıb, lakin Finlandiya Bankının İnkişaf etməkdə olan İqtisadiyyatlar İnstitutunun hesablamalarına görə, ümumi ixrac 2022-ci ildən 2023-cü ilə qədər 28 faiz (425 milyard dollara qədər) azalıb.
2024-cü ildə o, çox güman ki, eyni səviyyədə qalacaq, çünki Qərbin enerji sanksiyaları kifayət qədər sərt deyildi. Lakin vəzifədən gedən Bayden administrasiyası yanvarın 10-da onları sərtləşdirdi.
Eyni zamanda, Qərbin texnoloji sanksiyalarının sərtləşdirilməsi Rusiya sənayesinə dağıdıcı təsir göstərib. Rusiyanın 2022-ci ilə qədər inşa etməyi planlaşdırdığı 108 təyyarədən yalnız yeddisi tamamlanıb.
Bu amillərin sıxışdırdığı Rusiya iqtisadiyyatı həqiqət anına yaxınlaşır. 2025-ci ildə inflyasiya artmağa davam edəcək və insanlar ərzaq qiymətlərinin yüksək olmasından getdikcə daha çox narazı olacaqlar.
Böyük iflaslar üfüqdə görünür və Rusiya dövləti böyük maliyyə yardımı paketlərini ödəyə bilmir. Biznes liderləri yüksək faiz dərəcələrinə qarşı hiddətlə etiraz edirlər və işçi qüvvəsi çatışmazlığı böhran səviyyəsinə yaxınlaşır.
Ancaq ən kəskin çatışmazlıq büdcə pullarıdır, çünki Rusiyanın son likvid ehtiyatları 2025-ci ilin payızında tükənəcək. Bu nöqtədə büdcənin kəsilməsi tələb olunacaq. Bu arada, müharibə iqtisadiyyatı, yəqin ki, sovet dövründə olduğu kimi, qiymətlərə nəzarət və mallar üçün kuponların tətbiqini tələb edəcək. Maliyyə çöküşü riskləri artdıqca, Rusiya iqtisadiyyatı təhlükə altındadır və bu, Putinin müharibəsi üçün ciddi çətinliklər yaradacaq.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB