Qəzzalıların kütləvi deportasiyası - QALMAQAL

İsrail-Həmas razılaşması iflasa uğramaq ərəfəsindədir. Baş nazir Benyamin Netanyahu hökuməti fələstinliləri ən azı iki şərti pozmaqda ittiham edib. Bu, qadın mülki şəxslərin prioritet olaraq azad edilməsinə və azad edilmək üzrə olan girovların statusu ilə bağlı dəqiq məlumatların verilməsinə aiddir. Bu arada, Prezident Donald Trampın administrasiyası Qəzza zolağı üçün münaqişədən sonra tənzimləmə variantlarını nəzərdən keçirir.

Qəzza sövdələşməsində keçən həftə sonu baş tutan ikinci mübadilə İsraili iki məqamda qane etməyib. Netanyahunun ofisi bildirib ki, Həmas xüsusi humanitar statusuna görə prioritet əsasında geri qaytarılmalı olan israilli Arbel Yehudu azad edə bilməyib və “girovların hazırkı statusunun siyahısını” təqdim etməyib.

“HƏMAS-ın razılaşmanın həyata keçirilməsi prosesində çətinliklər yaradacağı və psixoloji manipulyasiyadan istifadə etməyə davam edəcəyi gözlənilirdi. Biz bütün girovların, həm dirilərin, həm də ölülərin qaytarılmasına nail olmaqda qərarlıyıq”, - deyə baş nazirin ofisi vurğulayıb.

Mübadilə zamanı yaranan problemlərə cavab olaraq İsrail, müqavilədə nəzərdə tutulduğu kimi fələstinlilərin Qəzza zolağının şimalına qayıtmasına icazə verməyəcəyini açıqlayıb. İndi ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi beynəlxalq vasitəçilər 42 gün üçün nəzərdə tutulmuş sazişlərin birinci mərhələsinin icrasının qarşılıqlı ziddiyyətlərin ağırlığı altında iflasa uğramaması üçün çalışırlar.

Radikal qrupun rəhbərliyi isə özünü günahkar hesab etmir. “Düşmən sazişin bəzi bəndlərini yerinə yetirməkdə ləng gedir, xüsusən də “əl-Rəşid oxu”ndan (bu, Qəzzanın cənub-qərbində dəniz sahili boyunca uzanan dəhlizdir) köçkünlərə anklavın cənubundan şimalına qayıtmağa imkan vermir. Bununla əlaqədar olaraq, HƏMAS razılaşmanın yerinə yetirilməsində hər hansı uğursuzluq və onların nəticələrinə görə İsraili məsuliyyət daşıyır”, - Fələstin təşkilatının rəsmi bəyanatında vurğulanır.

İndiyədək razılaşmanın birinci, 42 günlük mərhələsi çərçivəsində qaytarılması planlaşdırılan 33 israilli girovdan yeddisi azad edilib. Dörd qadın əsgərdən ibarət qrup bu həftə sonu yəhudi dövlətinə qayıdıb. Buna cavab olaraq İsrail həbsxanalarında cəza çəkən yüzlərlə fələstinli amnistiyaya məruz qalıb.

İsrail hərbi kəşfiyyatının analitik şöbəsinin keçmiş rəhbəri, istefada olan briqada generalı Yossi Kupervasser Maariv ilə söhbətində HƏMAS-ın Arbel Yehuda çatmaq istəyərkən “ehtimal ki, texniki çətinliklərlə üzləşdiyinə görə” razılaşmanın bəzi bəndlərini yerinə yetirə bilməyəcəyini təklif edib. "Ümid edirəm ki, İsrailin cavabı HƏMAS-ı daha əhəmiyyətli tədbirlər görməyə sövq edəcək". Qrup qeyd edir ki, Yehud sağdır və bir həftə və ya daha tez evə qaytarılacaq.

Bu arada Tramp administrasiyası Yaxın Şərq ölkələri ilə Qəzzadan 1 milyondan çox fələstinlini zorla deportasiya etmək və onlar üçün yeni yaşayış evləri tikmək perspektivini müzakirə edir. Bu barədə ABŞ prezidentinin özü Las-Veqasdan Mayamiyə uçarkən öz press-fondundan jurnalistlərlə söhbətində məlumat verib. Onun sözlərinə görə, bu məsələ artıq İordaniya kralı II Abdullahla söhbətində qaldırılıb. Eyni şey tezliklə Misir prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisiyə də təklif olunacaq.

“Qəzza zolağında sözün əsl mənasında hər şey dağıdılıb və orada insanlar ölür. "Mən bəzi ərəb ölkələri ilə işləməyə və başqa yerlərdə mənzil tikməyə çalışardım", Ağ Evin rəhbəri deyib. Jurnalistlər bunun müvəqqəti köçürmə, yoxsa uzunmüddətli variant olduğunu aydınlaşdırmağı xahiş ediblər. “Hər iki variant mümkündür. Biz həm müvəqqəti, həm də uzunmüddətli perspektivdən danışırıq" deyə Tramp qeyd edib.

Bu təklifə artıq hakim koalisiyanın ifrat sağ qanadının nümayəndəsi, İsrailin maliyyə naziri Bezalel Smotriç cavab verib. O, Qəzzanın köçürülməsi üçün praktiki plan hazırlamaq üçün Netanyahu ilə işləyəcəyinə söz verib. “İsrail Dövlətini məhv etmək ümidini qorumaq üçün Qəzzə sakinlərinin əksəriyyətinin zorla çətin şəraitdə saxlanıldığı 76 ildən sonra onlara yeni və daha yaxşı həyata başlamaq üçün yer tapmaqda kömək etmək üçün böyük bir fikir ortaya çıxdı. "deyə nazir mikrobloqunda qeyd edib.

Amerika tərəfi nizamlanmaya təkcə diplomatik səviyyədə deyil, həm də hərbi müstəvidə cəlb olunub. İsrail və Qərb mediası ABŞ-ın Qəzza zolağındakı kritik nəzarət-buraxılış məntəqələrində ən azı iki Amerika özəl hərbi şirkətinin (PMC) - Safe Reach Solutions və UG Solutions personalını yerləşdirmək niyyətində olduğunu bildirib. Məlumatlı mənbələr Axios-a bildiriblər ki, onlar ərəb vasitəçilərinin razılığı ilə missiyası “nəzarət etmək, idarə etmək və təhlükəsizliyi təmin etmək” olacaq xüsusi konsorsiuma daxil edilib.

Onların sözlərinə görə, ABŞ PMC-ləri “köçkün fələstinlilərin Qəzzanın şimal hissəsinə təhlükəsiz qayıtmasını” təmin etməklə məşğul olacaq. “Konsorsiumun məqsədi atəşkəs şərtlərinə uyğun olaraq şimala silah daşınmasının qarşısını almaqla avtomobillərin nizamlı hərəkətini təmin etməkdir”, - Amerika portalının mənbələrindən biri vurğulayır.

İndi İsrailin prioriteti HƏMAS-ın Qəzzanın şimalında işə götürmə və təlim kampaniyasına başlamasının qarşısını almaqdır. Hərbiləşdirilmiş hərəkat, xalqın qiymətləndirməsinə görə, öz döyüş potensialını bərpa etməkdə və yerli gəncləri öz sıralarına cəlb etməkdə həddindən artıq canfəşanlıq edir.

V.VƏLİYEV