...Gündə hələ ki,.. 24 saat var, amma...gəlin etiraf edək ki, həyatın tempi ağlasığmaz həddə qədər sürətlənib.
Məhsuldarlıq, karyera və əyləncə axtarışında "olarkən"...təbii ki, yuxunu həmişə ilk qurban kimi veririk.
...“Daha bir serial”, “Hesabatı bitirəcəm”, “Sosial mediada söhbət edəcəm”, daha nələr, nələr – bu vəsvəsələr gecələr qiymətli istirahət saatlarını oğurlayır və... səhəri sınağa çevirir.
Müasir məhsuldarlıq və müvəffəqiyyət kultunda yuxu getdikcə zəhlətökən bir narahatlıq, qaçılmaz vaxt itkisi kimi qəbul edilir.
...“Yuxu zəiflər üçündür” kimi moda mifi milyonlarla insanı qəsdən özlərini istirahətdən məhrum etməyə vadar edir,.. "guya" irəli getmək ümidi ilə..?
Bəs bu gecə qəhrəmanlıqları həqiqətən təhlükəsizdirmi?
Biz müntəzəm olaraq yuxuya getdiyimiz zaman bədənə nə baş verir?
Deməli, SİA bu dəfə də mütəxəssis deyimlərinə istinad edəcək.
...Yuxu sadəcə beyin funksiyasında fasilə deyil, mürəkkəb və həyati fizioloji vəziyyətdir.
Deyim ki, bunu mən "icad" etməmişəm...mütəxəssisin fikrincə, orqanizmin bu əsas ehtiyacını aradan qaldırmaq cəhdləri ölümcül olur. ...Yuxu genetik cəhətdən vacib bir prosesdir. Əgər hər hansı məməli yuxudan məhrum olarsa, o, sonda öləcək. İnsan da yatmazsa, deməli, yaşamır.
Həkim bildirir bunu.
Təbii ki, bu sərt ifadənin elmi əsası var.
Yuxu zamanı gün ərzində normal fəaliyyət üçün vacib olan mexanizmlər işə düşür. İmmunitet funksiyası pozulur, əsas hormonlar düzgün istehsal olunmur və orqanizm özünü müalicə etmək qabiliyyətini itirir.
Bir çox insanlar yuxusuzluğu sadəcə yorğunluq və gözlər altında qara dairələrin səbəbi kimi qəbul edirlər. Bununla belə, nəticələr daha dərin və daha təhlükəlidir. Mütəxəssis yuxunu qurban verərək insanların üzləşdiyi riskləri sıralayır. Dərinin elastikliyindən və hamarlığından məsul olan kollagen gecə, yuxunun dərin mərhələlərində əmələ gəlir.
...Yalnız bir neçə gecə yuxusuzluq gözlərin altında torbalar, qarğa ayaqları və qeyri-bərabər dəriyə səbəb ola bilər, çünki kollagen istehsalı azalır.
Bunu da həkim deyir.
... Yetkinlərdə piy anbarlarından yağların mobilləşdirilməsindən məsul olan böyümə hormonu da gecələr istehsal olunur.
...Zəif yatan insanlar kökəlməyə meyllidirlər.
...Kişi cinsi hormonu testosteron yuxunun dərin mərhələlərində istehsal olunur. Onun çatışmazlığı libido və potensial problemlərin azalmasına səbəb olur.
Gecələr immunitet sistemi aktivləşir və orqanizmdə gündəlik əmələ gələn patogenləri və ən əsası atipik (xərçəngli) hüceyrələri məhv edir..
...Pis yatan və tez-tez saat qurşaqlarını dəyişən insanlarda, məsələn, stüardessalarda döş xərçənginə tutulma ehtimalı daha yüksəkdir.
Həkimin dedikləridir...
...Axşam saat 22:00-da yatmağınızın, səhər saat 6-da oyanmağınızın və ya 2:00-da yatmağınızın və 10:00-da oyanmağınızın fərqi yoxdur. Davamlı iş rejiminə riayət etmək əsasdır, - ekspert deyir.
Əsas qayda odur ki, gündüz işıqlı, gecə isə qaranlıq olmalıdır. Beyin parlaq ağ işığı (5500 Kelvindən yuxarı) günəş işığı kimi qəbul edir və gündüz hormonları istehsal edir.
Reallıq: Orta hesabla bir insanın yeddi ilə doqquz saata ehtiyacı var, lakin fərdi genetik ehtiyaclar dörd ilə 12 saat arasında dəyişə bilər.
Dörd-beş saata ehtiyacı olan "qısa yatanlar" və doqquz-11 saata ehtiyacı olan "uzun yatanlar" var.
...Sən dörd saat yata bilərsən və həyatda heç nəyə nail ola bilməzsən. Doqquz saat yata bilərsən və tamamilə fərqli, müsbət nəticə əldə edə bilərsən, - həkim deyir.
...Yuxusuzluğun ömrü qısaldırıb-qısaltmadığı ilə bağlı əsas suala cavab verən həkim araşdırma məlumatlarına istinad edir.
...Yeddi, hətta altı saatdan az yatan insanların orta əhalisini götürsək, bəli, bu, xəstələnmə və ölüm hallarını artırır. Əslində, insan xeyli qısa ömür yaşaya bilər.
Lakin burada genetik normalar və məcburi yuxusuzluq arasındakı fərq vacibdir.
Qısa yatanlar üçün beş saat yuxu normaldır və onlar uzun ömür yaşayacaqlar. Ancaq yeddi saata ehtiyacı olan biri yalnız beş saat yatırsa, bu sağlamlıq və psixi sağlamlıq problemlərinin yığılmasına səbəb olacaqdır.
Belə bir insan daha qısa ömür sürəcək.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB
