Son vaxtlar heyvanlar arasında dabaq adlı xəstəliyin yayılması barədə məlumatlar artır. Bu xəstəlik cütdırnaqlı heyvanlarda (inək, qoyun, keçi, camış və s.) sürətlə yayılan, həm kənd təsərrüfatına, həm də iqtisadiyyata böyük zərər vuran bir virus xəstəliyidir. Dabaq əsasən heyvanların ağız boşluğunda, dırnaqları arasında və bəzən yelin hissəsində yaralar əmələ gətirir, bu da onların yem qəbulunu, hərəkətini və süd istehsalını azaldır.
SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.
Xəstəliyin yaranma və yayılma yolları
Dabaq virus mənşəlidir və çox asanlıqla bir heyvandan digərinə keçir. Virus həm hava, həm də təmas yolu ilə, yəni yoluxmuş yem, su, alət, paltar və nəqliyyat vasitələri vasitəsilə yayılır. Xəstə heyvanın ağız suyu, südü və nəcisi də yoluxucu olur. Virus soyuq şəraitdə uzun müddət sağ qala bilər, bu da onun başqa fermalara və bölgələrə keçmə ehtimalını artırır.
Əlamətləri və təsirləri
Xəstə heyvanlarda yüksək hərarət, ağız içində köpüklü axıntı, dırnaqların ətrafında və yelin hissəsində su dolu qabarcıqlar yaranır. Heyvanlar yem yemir, axsama başlayır və süd verimi xeyli azalır. Xəstəlikdən sonra heyvan sağalsa da, uzun müddət zəif qalır və məhsuldarlığı azalır. Bala heyvanlarda bəzən ölüm halları da müşahidə olunur.
İnsan sağlamlığı üçün risk varmı?
Dabaq əsasən heyvan xəstəliyidir və insanlara ciddi təhlükə yaratmır. Nadir hallarda xəstə heyvanla birbaşa təmasda olan insanlarda yüngül dərəcəli dəri və ya ağız yaraları görünə bilər, amma bu hallar çox az olur. Buna baxmayaraq, xəstə heyvanın ətinin və südünün istifadəsinə icazə verilmir. Rəsmi yoxlamalardan keçmiş və bişmiş ət-süd məhsulları insanlar üçün təhlükə daşımır.
Ət satışına və bazara təsiri
Dabaq xəstəliyinin yayılması ət satışına birbaşa təsir göstərir.
Bazar məhdudiyyətləri. Xəstəlik aşkar olunan bölgələrdə heyvanların daşınması və satışı dayandırılır. Bu da ət təchizatında azalma və qiymət dəyişikliklərinə səbəb olur.
İxrac problemləri. Xəstəliyin yayıldığı ölkələrə digər ölkələr heyvan və ət məhsullarının idxalını məhdudlaşdırır. Bu, ixrac imkanlarını azaldır və fermerlər üçün maddi itki yaradır.
İctimai narahatlıq. İnsanlar arasında qorxu və yanlış məlumatlanma səbəbindən ətə olan tələbat azalır. Halbuki rəsmi nəzarətdən keçmiş məhsullar təhlükəsizdir.
Qarşısının alınması və görülən tədbirlər
Dabaqla mübarizə üçün əsas məqsəd virusun yayılmasının qarşısını almaqdır.
Rəsmi tədbirlər:
Yoluxmuş və şübhəli heyvanların dərhal təcrid olunması;
Heyvan və məhsulların bir yerdən digərinə daşınmasının dayandırılması;
Lazım gəldikdə xəstə heyvanların zərərsizləşdirilməsi;
Heyvanların peyvəndlənməsi;
Fermalarda dezinfeksiya işlərinin aparılması.
Fermerlər üçün məsləhətlər:
Fermaya yad şəxslərin girişini məhdudlaşdırmaq;
Avadanlıqları və geyimləri hər istifadədən sonra təmizləmək;
Heyvanlarda ağız və dırnaq yaraları gördükdə dərhal baytar həkiminə məlumat vermək;
Yemin və suyun təmizliyinə diqqət etmək.
İstehlakçılar üçün tövsiyə:
Əti yalnız rəsmi satış yerlərindən almaq;
Əti yaxşı bişirmək;
Rəsmi orqanların məlumatlarını izləmək və panikaya düşməmək.
Dabaq xəstəliyi heyvandarlıq üçün ciddi təhlükədir. Xəstəliyin yayılması məhsuldarlığı azaldır, iqtisadi zərər yaradır və ət bazarına mənfi təsir göstərir. Lakin vaxtında görülən tədbirlər, düzgün peyvəndləmə və nəzarət sistemi ilə bu xəstəliyin qarşısını almaq mümkündür. Həm fermerlər, həm də alıcılar diqqətli və məsuliyyətli davransalar, risklər minimuma enər və bazarda sabitlik bərpa olunar.
Ayşən Vəli
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB
