...Yaşlı insanların günəş doğmazdan əvvəl oyandıqları tez-tez zarafatla qarşılanır.
Lakin huffpost.com saytında dərc olunmuş məqalədə qeyd edildiyi kimi, bu, əsasən doğrudur.
Məlum olur ki, bədənin təbii şəkildə yuxuya getmək və günəşlə oyanmaq qabiliyyəti genetikanın və təbii qocalma prosesinin bir hissəsidir.
Bədəndə yaşla bağlı dəyişikliklər yuxu dəyişikliklərinin əsas amilidir.
SİA-nın məlumatına görə, Miçiqan Universitetinin psixologiya professoru Sindi Lustiq və Arizona Universitetinin Səhiyyə Elmləri üzrə Yuxu və Sirkadian Elmləri Mərkəzinin direktoru Dr. Sayram Partxasarati bunun əsas səbəblərini müzakirə etdilər.
Yaşlandıqca beyin daha az həssas olur. Partxasarati izah edir ki, beynin gün batımı, günəş işığı, qida qəbulu, sosial siqnallar və fiziki fəaliyyət daxil olmaqla daxil olan siqnalları emal etmək qabiliyyəti daha azdır və bu siqnallar gün ərzində harada olduğumuzu qeyd etməyə kömək edir.
Bu siqnallar beynin 24 saatlıq dövrdə harada olduğunu hiss etməsinə kömək etdiyi üçün "vaxt verənlər" adlanır. Buna görə də gənclər artıq axşamlar bir neçə saatdan sonra yatmağın vaxtının gəldiyini bilirlər. Yaşlı yetkinlər artıq bunu edə bilmirlər. Vaxt işarələrini hiss edə bilməmək, yaşlı insanların uşaqlarından və ya nəvələrindən daha tez yorulmalarının səbəblərindən biridir.
Nəticə etibarilə, onlar tam istirahət etmiş və dünyanın qalan hissəsindən daha tez oyanırlar.
Başqa bir səbəb işıqdır...
Yaşlandıqca görmə dəyişiklikləri baş verir. Bu dəyişikliklər beynimizin aldığı işıq stimullaşdırmasının miqdarını azaldır. Bu, sirkadian saatımızı "tənzimləməkdə" və onu düzgün şəkildə saxlamaqda mühüm rol oynayır.
Partxasarati izah edir ki, bu, xüsusilə də ümumi göz xəstəliyi olan katarakt olan insanlar üçün doğrudur.
Katarakt bulanıq görmə, ikiqat görmə və ümumi görmə problemlərinə səbəb olur.
...Kataraktla axşam işığı gözlərə daha az çatır, buna görə də beyin gün batımını əslində olduğundan daha tez baş verdiyini qəbul edir, - deyə Partxasarati bildirib.
Kataraktın yaratdığı görmə problemləri gözlərə daha az işığın çatmasına imkan verdiyi üçün bədən lazım olduğundan daha tez melatonin (yuxu hormonu) istehsal etməyə başlayır. Gənclərdə melatonin səviyyəsi "gün batdıqdan sonra yüksəlməyə başlayır".
Buna görə də onlar bir neçə saat ərzində özlərini yorğun hiss edirlər. Beynində gün batımının daha tez baş verdiyini düşünən kataraktlı insanlarda gün batımı qavrayışı daha tez baş verir və bu da axşam daha tez yorğunluğa səbəb olur. Daha tez yatmaq isə daha tez oyanmaq deməkdir.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB