Dəniz suyunun zərəri və faydaları NƏDİR? - ARAŞDIRMA

Məlumdur ki, okeanların və dənizlərin suyu duzludur. Həmçinin, yer üzündə bəzi sular şirin, bəziləri isə duzludur. Bu səbəbdən bir çox insan dənizlərin niyə duzlu olması ilə maraqlanır və bunu araşdırır.

SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.

Dəniz suyu niyə duzludur?

Dəniz suyunun duzlu olmasının bir çox səbəbi var. Əslində, şirin suda da bir az duz var. Yağış suyu da atmosferdən keçərkən bəzi maddələr toplayır. Bu maddələr çirkləndiricidir. Yağış təmiz havanı təmizləyir və torpağa kir göndərir.

Yağış suları torpaqdan və qayalardan keçərkən süzülür. Bu vaxt onun tərkibindəki maddələrin bir qismi əriyir və parçalanma prosesi baş verir. Bu zaman da içməli su şəklində də istifadə olunur. İçməli suda duzun sıxlığı çox az olduğu üçün duz dadı almırıq. Zamanla qayalardan və torpaqlardan süzülmüş su böyük çaylarda və su yataqlarında toplanır. Dənizə və okeanlara 200-300 milyon il ərzində böyük miqdarda su tökülərək ona duzlu dad verir.

İnsan səhvən dəniz suyunu udanda nə baş verir?

Üzdüyümüz zaman az miqdarda dəniz suyu udduqdan dərhal sonra şirin su içsək, duzlu su bədəndən xaric olur. Lakin dəniz suyunun çox udulması insan orqanizminə ciddi zərər verə bilər. İnsan duzlu su və ya dəniz suyu içəndə sanki heç su içməyib. Bu, bədənin su itirməsinə səbəb olur.

Yay demək bol tətil deməkdir. Dəniz, qum və günəş hər kəsin istirahət etmək üçün ilk seçimidir. Dəniz kənarı olan istirahət mərkəzləri də tətilimizi əyləncəli keçirməyə səbəb olan məkanlardandır. Ancaq tətilimizi poza biləcək imkanlar həmişə baş verir. Gün vurması, gündə yanmaq və ya dəniz suyunun yaratdığı narahatlıq, təəssüf ki, tətilinizin ümid etdiyiniz kimi keçməməsinə səbəb ola bilər.

Üzərkən dəniz suyunun ağız və ya buruna daxil olması normaldır. Məlumdur ki, az miqdarda dəniz suyunu udmaq bizə ciddi zərər verməyəcək. Ancaq unutmaq olmaz ki, orqanizmə bir çox faydası olan dəniz suyunun həddindən artıq udulduğu təqdirdə çoxlu zərərləri də var.

Təxminən 3 faiz duzlu olduğu bilinən dəniz suyunun orqanizm tərəfindən xaric edilməsi çox çətindir. Çünki filtr kimi işləyən böyrək qandakı zərərli maddələri süzərək sidik kanalı vasitəsilə xaric edilmək üçün sidik kisəsinə göndərir. Ancaq böyrək bu vəzifəni yerinə yetirərkən, maksimum 2 faiz duzlu sudan sidik çıxara bilər. Yəni dəniz suyu içərkən insan orqanizmi bu suyun tərkibindəki duzu çıxarmaq üçün orqanizmdə mövcud olan sudan istifadə etməlidir.

Dəniz suyu içmək orqanizmə lazım olan suyu vermək əvəzinə daha çox suyun xaric olmasına səbəb olur. Orta hesabla, bir litr dəniz suyunu bədəndən çıxarmaq üçün bədənin ən azı bir litr yarım şirin su qəbul etməsi lazımdır.

Həddindən artıq dəniz suyunun udulmasının nəticələri

Üzdüyümüz zaman udulmuş və bədəndən çıxarılan dəniz suyu ilə dərhal içilən az miqdarda şirin su ciddi zərər verməsə də, dəniz suyunun həddindən artıq istehlakı ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. İnsan duzlu su və ya dəniz suyu içdikdə sanki heç vaxt su içməmiş kimi olur və bədənin su itirməsinə səbəb olur. Bu vəziyyətin təbii nəticəsi olaraq bədəndəki suyun nisbəti azalır və ağız quruluğu, əzələ ağrıları kimi fiziki təsirlər görünməyə başlayır.

Bu təsirləri aradan qaldırmağın ilk yolu bol içməli su istehlak edərək orqanizmi lazım olan su ilə təmin etməkdir. Əks halda, bədən su itkisini kompensasiya etmək üçün qan damarlarında təzyiqi sıxır və ürək döyüntüsü sürətlənməyə başlayır. Ürəkbulanma və huşun itirilməsi kimi daha ciddi təsirlər ola bilər. Bu şəkildə uzun müddət susuz qalsanız, bədənin müdafiə sistemi çökür və beyinə daha az qan axmağa başlayır.

Təbii ki, bütün bu nəticələr dəniz suyunun çox udulması halında baş verir. Belə bir vəziyyətdə mümkün qədər tez mütəxəssisdən kömək istəmək tövsiyə olunur.

Dəniz suyunun faydaları

Çox udulduqda ciddi zərər verə bilən dəniz suyu mineral tərkibi ilə də bir çox xəstəliyə dərmandır. İl ərzində uyğun vaxtlarda dənizdə üzmək bir çox problem üçün yaxşı nəticə göstərə bilər:

- Dəniz suyu dəridəki məsamələri açır,
- İmmunitet sistemini gücləndirir,
- Bədəndən toksinləri çıxarmağa kömək edir,
- Əzələləri rahatlaşdırır,
- Sakitləşdirici təsirə malikdir,
- Astma, bəlğəm, öskürək kimi tənəffüs yolu xəstəliklərinə xeyirlidir.

Duz və bir çox digər mineral və elementlər sayəsində dəniz suyunun xüsusilə dəri üçün bir çox faydası var. Dəniz suyu ilk növbədə nəmləndirici təsirə malikdir və maqnezium, kalsium və kalium kimi dəri sağlamlığını dəstəkləyən bir çox elementi ehtiva edir.

Dəniz suyu dərini ölü hüceyrələrdən təmizləməyə kömək edir, duz isə dəridəki yaraları təmizləyir. Bununla belə, əks effekt əldə etmək riski olduğu üçün onu normada istifadə etmək lazımdır. Dəniz suyu həm də aşındırıcı və stressi aradan qaldıran təsirə malikdir. Dəniz suyunda duzun olması dəridən ölü hüceyrələri çıxarmağa kömək edir, dərini aşındıran müalicə kimi yumşaldır və təmizləyir. Xüsusilə ayaqlar bu faydalardan çox yararlanır. Bunun üçün 20 dəqiqə üzmək kifayətdir.

Dəniz suyunun sakitləşdirici təsiri

Dəniz suyunun tərkibindəki elementlərin stressin ümumi azalmasına kömək etdiyi də məlumdur. Bundan əlavə, dənizin sakitləşdirici təsiri və dalğaların səsi də bunu dəstəkləyir.

Bundan əlavə də dəniz suyunda üzməyin bir çox faydaları da var. Dərinin nəfəs alması ilə yanaşı, suyun tərkibindəki mənfi ionlar bədəndəki dəri vasitəsilə hərəkət edərək toksinləri xaric edir. Dəniz suyunun bütün faydalarından yararlanmaq üçün cəmi 20 dəqiqə kifayətdir.

Dəniz suyuna girdikdən 15 dəqiqə sonra genişlənən məsamələr natrium, maqnezium və ya kalium ionlarının keçməsini təmin edir. Bu ionlar hüceyrə regenerasiyasını gücləndirərək orqanizmə təsir edir.

Dəniz suyu qədim zamanlardan bir çox xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilmişdir.

Saç və dəri sağlamlığını yaxşılaşdırır

Dəniz suyunda təbii olaraq tapılan sink duzun müsbət xüsusiyyətləri ilə birləşərək dərinin qocalmasını gecikdirir və yaraların sağalma prosesini sürətləndirir. Soyuq tətbiq olunan dəniz suyu dəri və üzə tonik təsir göstərir. Dəriyə nəm və parlaqlıq verir, toksinləri xaric edir və aşındırıcı kimi fəaliyyət göstərir. Filterdən keçmiş dəniz suyu ekzema, herpes, sızanaq kimi bir çox dəri xəstəliklərini müalicə edir.

Bir çox saç məhsullarının tərkibinə daxil olan yodlaşdırılmış su baş dərisini təmizləyir, qaşınma və qıcıqlanmanı sakitləşdirir və qan axını dəstəkləyir.

Ağrıkəsici və antibakterial təsir göstərir

Dəniz suyunun səthi hissəsi əzələ boşaldıcı təsiri olan brom ifraz edir. Dəniz suyunda üzgüçülük seansı ilə məşqləri tamamlamaq sağalmanı sürətləndirir və ağrıların qarşısını alır.

Dəniz suyunda asılmış fitoplankton antiviral və antibakterial xüsusiyyətlərlə əlaqəli biokimyəvi maddələrə malikdir. Bu yolla dəniz suyu burun xəstəliklərini, astma və bronxiti aradan qaldırır.

Bundan əlavə, dəniz suyunun tərkibindəki yod qalxanabənzər vəzi stimullaşdırır. Beləliklə, hormonlar bədəndə daha yaxşı paylanır.

Sınıqları daha sürətli sağaldır

Dəniz suyu bütün toxumalara, hətta sümük quruluşuna da faydalıdır. Sınıqdan sonra müalicə dəniz mühitində aparıldıqda, xüsusilə də dəniz suyunda olan kalsium sayəsində sağalma daha sürətli olur.

Tənəffüs yollarını açır

Dəniz suyu tənəffüs problemi olan insanlar üçün tövsiyə olunur. Tənəffüs yollarına təmizləyici təsir göstərən dəniz aerozolları çox güclüdür.

Xəstəliklərin qarşısını alır

Dəniz suyunun tərkibindəki elementlər bütün orqanizmi tarazlaşdırır, buna görə də mövcud xəstəliklər üçün müalicəvi və profilaktik təsir göstərir. Dəniz mineralları dəridən asanlıqla keçir. Sonra hər bir orqan lazım olanı alır.

Dəniz suyu hamilə qadınlara necə təsir edir?

Hamiləlik dövründə dənizdə üzmənin gələcək analar üçün faydalı olacağını ifadə edən Qadın Xəstəlikləri və Doğum Mütəxəssisi Meriç Çağrı Ağır, “Hamilə qadınların dənizdə üzməsi faydalıdır. Lakin giriləcək dənizin təmiz olmasına əmin olmaq lazımdır" dedi.

Üzmənin gələcək analar üçün bir çox fayda təmin etdiyini vurğulayan Meriç Çağrı Ağır, “Natəmiz dəniz sidik yollarının infeksiyaları, göz infeksiyaları və dəri göbələkləri kimi xəstəliklərin riskini daşıyır. Təmiz hesab edilən dənizlərdə üzmək hamilə qadınların bel ağrılarına yaxşı təsir göstərə bilər. Sakit və həddindən artıq səy göstərmədən üzgüçülük onları rahatlaşdıracaq və stressini azaltmağa kömək edəcək".

Lakin hamilə qadınların təkbaşına suya girməyi məsləhət görülmür. Fövqəladə vəziyyətdə yanınızda birinin olması yaxşıdır. Üzgüçülükdən əvvəl bədəni tədricən qızdırmaq lazımdır. İsinmə hərəkətləri ilə buna başlamaq lazımdır.

Uzun müddət ac və susuz qalmadan yarım saat ərzində yavaş tempdə edilən üzgüçülük fəaliyyəti hamilə qadınlara fayda verəcək. Sakit və həddindən artıq səy göstərmədən üzmək faydalı olsa da, həddindən artıq yorğunluğa səbəb olan suya tullanma, su idmanlarından uzaq durmaq, uzun müddət gərgin fəaliyyətlərdən uzaq olmaq lazımdır.

Meriç Çağrı Ağır, “Üzmək üçün dənizə və ya hovuza üstünlük verəcək hamilə qadınlar bəzi hallarda bu seçimlərdən imtina etməlidirlər. Əgər uşağın tələfolma riski varsa və qanaxma riski, döş qəfəsində ağrı varsa üzməməlisiniz. Eyni zamanda dayaz sularda üzməyə üstünlük vermək daha yaxşı seçim ola bilər, çünki hamiləlik zamanı sancılar artır".

Hamilə qadınlar hovuza üstünlük verməlidirmi?

Hovuzlarda yoluxma riski dənizlərə nisbətən daha yüksək ola bilər. İnfeksiya riski ilə yanaşı, hovuzlarda dezinfeksiyaedici olaraq istifadə edilən dərmanların körpəyə zərər verə bilmə ehtimalı da var. Bu səbəbdən xüsusilə yay aylarında sərinləmək və dincəlmək üçün dənizi seçmək tövsiyə olunur.

Dəniz suyunun qadın xəstəliklərinə hansı faydaları var?

Türk Qadın Xəstəlikləri və Doğum Mütəxəssisi Bilal Cengiz Şahbaz üzgüçülüyün yayda edilə biləcək ən gözəl fəaliyyətlərdən biri olduğunu, lakin düzgün tədbir görülmədikdə dəniz və hovuz suyunun qadınlarda infeksiya riskini artırdığını bildirib.

Həkim bildirib ki, vagina çox sayda bakteriyanın yerləşdiyi bir orqandır. Bir çox insanın bakteriya deyərkən ağlına infeksiyaya səbəb olan zərərli mikroorqanizmlər gəlsə də, vaginadakı bakteriyalar üçün bu hal belə deyil. Bağırsaqlarda olduğu kimi, vaginadakı bakteriyalar da zərərli bakteriya və göbələk növlərinin yerləşdikləri bölgəyə gəlməsinin qarşısını alır. Beləliklə, vaginadakı bakteriyalar orqan daxilində tarazlıq qurur və cinsiyyət orqanlarının sağlamlığına müsbət töhfə verir.

Hovuz və dəniz suyu vaginada tarazlığı poza bilər. Bildiyiniz kimi, hovuzları təmizləmək üçün xlordan istifadə olunur. Xlor hovuz suyundakı zərərli mikroorqanizmləri öldürür və üzgüçülük üçün uyğun gigiyenik mühit təmin edir. Lakin xlor hovuzdakı su ilə yanaşı, bu suda üzən qadınların vaginalarında olan faydalı bakteriyaları da öldürür. Buna görə də vaginada tarazlıq pozulur və infeksiyaya açıq olur.

Yay aylarında çox daha tez-tez vaginal infeksiyalarla qarşılaşdıqlarını ifadə edən Bilal Cengiz Şahbaz görüləcək bəzi tədbirlərlə hovuz suyunun səbəb olduğu vaginal infeksiyaların qarşısının alına biləcəyini söyləyib: "Yaş çimərlik paltarında uzun müddət oturmaq infeksiya üçün risk faktorudur".

İnfeksiyanın qarşısını almaq üçün görüləcək ən əhəmiyyətli təcrübələrdən birinin sudan çıxdıqdan dərhal sonra dəniz paltarının dəyişdirilməsi olduğuna diqqət çəkərək, bu qiymətləndirmələri etdi: "Yaş çimərlik paltarında uzun müddət dəniz və ya hovuz kənarında oturmaq infeksiya üçün risk faktorudur. Yaş çamaşırlar genital bölgənin uzun müddət nəm qalmasına səbəb olur. Rütubət isə bakteriya və ya göbələk kimi mikroorqanizmlərin inkişafı üçün ideal mühit yaradır. Bundan əlavə, dəniz paltarlarının istehsalında ümumiyyətlə sintetik, hava keçirməyən parçalardan istifadə olunur. Bu parçalar genital bölgənin kifayət qədər hava almasına mane olur və infeksiya riskini artırır.

Dənizdən və ya hovuzdan çıxdıqdan sonra mümkün qədər tez duş qəbul etmək lazımdır. Üzdükdən dərhal sonra duş qəbul etmək, quru və pambıq alt paltarı geyinmək vaginal infeksiyaların qarşısını almaqda çox təsirlidir.

Bütün bu fərdi qulluq tövsiyələrinə əlavə olaraq, pəhrizlə bağlı tövsiyələr verməmək mümkün deyil. Şəkərli qidaların istifadəsi göbələklərin və bakteriyaların çoxalmasını asanlaşdırır. Həmçinin, bu qidalar immunitet sistemini zəiflədir. Ona görə də şəkər istehlakının məhdudlaşdırılması həm də yayda vaginal infeksiyalardan qorunmağa kömək edir".

Dəniz suyunun uşaqlara faydası nələrdir?

Türk Uşaq Allergiya Mütəxəssisi Akgül Akpınarlı Antoni bildirib ki, allergiyası olan uşaqlar üçün ən yaxşı müalicə dəniz suyu və günəşdir: “Dəniz suyunun şəfalılığı əsrlərdir məlumdur. Əslində müasir təbabətin atası Hippokrat dəniz suyunun balıq adamlarının yaralarını sağaltdığını kəşf etdikdən sonra öz xəstələrinə bundan istifadə edib”.

Dəniz suyu insan qanında olan tərkibə ən yaxın mayedir və tərkibində osmium, qızıl, vanadium, sink, yod və kalium xlorid də daxil olmaqla 80-dən çox faydalı maddə var. Dəniz suyu mineral duzları, amin turşuları və mikroelementləri ilə insan orqanizmi üçün vitamin ehtiyatıdır və allergik xəstəliklərin müalicəsində ən mühüm təbii müalicə üsullarından biridir.

Xüsusilə uşaqlar dəniz suyundan bol-bol faydalanmalıdırlar. Dəniz suyunda olan kalsium karbonat, sulfat, kalium xlorid və sulfat, maqnezium xlorid, maqnezium sulfat xüsusiyyətləri uşaqlar üçün şəfalıdır.

Akgül Akpınarlı Antoni, “Dəniz suyu günəşlə birləşdikdə atopik dermatit və ya uşaqlıq ekzeması dediyimiz dəri xəstəliyinə çox yaxşı təsir edir. Dəniz suyu səpgilərə də faydalıdır.

Bundan əlavə dəniz suyunun ən təsirli xüsusiyyəti allergik reaksiyalar nəticəsində yaranan çapıqların məhv edilməsidir.

Dəniz suyu bütün sinus yollarını təmizləyir. Buna görə də allergik rinit və xroniki sinüzitin təmizlənməsində çox təsirlidir. Astma, aşağı tənəffüs yolları və bronxların allergik xəstəliklərinin müalicəsində, burun və sinusların təmiz saxlanmasında çox müsbət təsir göstərir.

Üzgüçülük ağciyərlərin tutumunu artıran ən təsirli fiziki müalicədir və astma xəstəsi olan hər bir şəxsə etməyi tövsiyə etdiyimiz ən əhəmiyyətli idman növlərindən biridir. Təbii ki, dəniz tətilinin ən əhəmiyyətli faydalarından biri də yayda günəşdən gələn ultrabənövşəyi şüalarla dərimizə hazırladığımız və bədənimizdə saxladığımız, qışda bizi xəstəliklərdən qoruyan D vitaminidir. Bu müdafiə sistemimizi gücləndirir və allergik xəstəliklərin əmələ gəlməsinin qarşısını alır.

Ayşən Vəli