Çoxüzlü Ermənistan - RAKURS

Ermənistan adlı dövlətin özünüməhvetmə prosesi başlayıb. Soruşa bilərsiniz necə? Sualın cavabı da bəsiddir. Çünki, bir dövlət ki, qondarma ola, kökündə, mayasında tarixin qalın kitablarında yazılanların ona heç bir aidiyyəti olmaya, onda hansı dövlətdən danışmaq olar. ABŞ prezidenti olmuş Vilsonun kağız üzərində olan mifiq dövlətindənmi, yoxsa ABŞ-ın yaxın müttəfiqi olan Türkiyəni sarsıtmaq üçün Rusiyanın ortaya atdığı qondarma “soyqırımı”ndanmı söhbət açaq? Amma bu əsassız iddialar üzərində baş sındırmağa dəyməz, çünki hamısı yalan.

Ermənistan adlı qondarma dövlətin bu gün tasmatutanları sayəsində Azərbaycana qarşı hansı oyunlar qurduğunu ifşa etmək hər zaman aktualdır. Bu gün İrəvan ona dövlətçilik qazandıran Rusiyaya qarşı hürməyi öyrənir. Yeni sahibinin yanından, yaxud qucağından daha uca səslə bağıracağını düşünən ermənilər xislətinə uyğun olaraq yenə qarayaxma kampaniyası aparırlar. Azərbaycanın Ermənistanı məhv etmək niyyətində olduğunu sanki yeni xəbər kimi tirajlayırlar. Bu barədə “Ermənistan xəbərləri”nə açıqlamasında erməni ictimai-siyasi xadim Tevan Poqosyan deyib. “Əliyev dəfələrlə Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməsi tələbindən danışıb. Sizcə, Azərbaycan sülh müqaviləsi imzalamaq istəyirmi? Yox, ona görə də hər gün yeni bir şey deyirlər. Artıq dörd ildir ki, Ermənistanda Azərbaycanın daha çox yeni tələbləri müzakirə olunur. Ermənistanla münasibətlərdə Azərbaycana bu sənəd lazım deyil, Rusiya, ABŞ, Aİ və digər aktorlarla diplomatik oyunlarda bu sənədə ehtiyac var”. Onun fikrincə, Ermənistan hakimiyyəti yalnız öz yerlərini saxlamaq istəyir və əgər bu, sülh müqaviləsindən danışmaq tələb edirsə, onlar bunu edəcək, hər şeydən əl çəkəcək və əvəzində heç nə almayacaqlar.

Erməni politoloq iddia edir ki, Ermənistanda hakimiyyətdə ölkənin taleyi ilə maraqlanmayan insanlar var, əks halda bu gün başqa mexanizmlər işləyəcəkdi. “Belə olan halda onlar başa düşəcəklər ki, uduzan danışıqçı daha çox məğlubiyyətə səbəb ola bilər və ayrılacaq. Ölkənin başında erməni maraqlarından narahat olan səlahiyyətli şəxslər olsaydı, dərhal Toivo Klaarın bəyanatından istifadə edərdilər, lakin bu, edilmədi, amma Azərbaycan etdi. Bu arada xatırlatmaq olar ki, həmin Klaar 2023-cü ildə Qarabağda ermənilərə qarşı aparılan etnik təmizləmə zamanı belə bəyanatlar verməyib”, - deyə Poqosyan vurğulayıb.

O hesab edir ki, Ermənistanın qısamüddətli səhvi 2021-ci ildə keçirilən növbədənkənar parlament seçkilərinin nəticələri ilə başlayıb, o zaman 10 milyon azərbaycanlı, 80 milyon türk və 2000 erməni vəzifə almaqdan məmnun qalıb. “Sonra biz milli maraqları unudub şəxsi səviyyədə məsələləri müzakirə etməyə başladıq. Bu gün Ermənistan səhv etməkdə davam edir”, - deyə Poqosyan yekunlaşdırıb.

Ermənilər yenə Rusiyanın bostanına daş atır

Erməni mətbuatı yazır ki, Kreml rejimi üçün geri sayım artıq başlayıb. Aİ və NATO-ya inteqrasiyaya diqqət yetirmək Ermənistan üçün tarixi baxımdan düzgün, qənaətcil istiqamətdir. "İlahi, bizim Rusiya necə də kədərlidir!". Bu ifadəni Puşkin Qoqoldan sonra söyləyib, 1836-cı ilin yayında xaricə getməzdən əvvəl ona “Ölü canlar”ın ilk fəsillərini oxuyun. Müasir Rusiyanın sakinləri indi öz ölkələrindəki vəziyyəti qiymətləndirərkən başqa, qeyri-ədəbi ifadələrdən istifadə edirlər. Kursk vilayətinin sakinləri bu günlərdə xüsusilə temperamentli və ifadəlidirlər.

Sosial şəbəkələrdəki çoxsaylı videolardan da göründüyü kimi, onlar “Kadırovçular”ı açıq-aşkar lağa qoyurlar və onlara nifrət yağdırırlar. Rusiya Federasiyasının Baş Qərargah rəisi Valeri Gerasimov da az lənətlənmir. Nəfəs aldığı kimi yalan danışır. Məsələn, Ukrayna hərbçilərinin itkilərinin 315 nəfər olması, 54 zirehli texnikanın, o cümlədən 7 tankın məhv edilməsi barədə. “Əməliyyat düşməni məğlub etməklə və dövlət sərhədinə çatmaqla başa çatacaq”, - Gerasimov söz verib. Yaxşı, o, Rusiya prezidenti Vladimir Putinə başqa nə deyə bilərdi? Həqiqəti söyləmək yaxşı deyil. Rusiyada başqa vaxtlarda çara həqiqəti söylədiklərinə görə dirəyə vurulurdular. Gerasimov anlayır ki, keçmiş dövrlər indiki vaxtdan çox da fərqlənmir. O, qətiyyən dirəyə vurulmaq istəmir.

Lakin rusiyalı hərbçi Yeqor Quzenko onu fəal şəkildə ora itələyir. Gerasimovu yalançı kimi göstərdi. Quzenkonun sözlərinə görə, Rusiya Baş Qərargah rəisinin məlumatı reallığa uyğun gəlmir. Quzenko iddia edir ki, Ukrayna qüvvələrinin hücumu nəinki dayandırılmayıb, əksinə, uğurla irəliləyir, Rusiya Federasiyası ərazilərini itirir: “Və bu zaman düşmən artıq bu rəqəmə çatana qədər Rusiya dövlət sərhədinin 25 km dərinliyinə qədər irəliləyib. televiziyadan tutmuş Ali Baş Komandana, Müdafiə Nazirinə, FSB rəisinə qədər... deyir ki, bizdə hər şey yaxşıdır, hücum dayandırıb...”.

Bundan əlavə, Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Sudja qazölçmə stansiyasını ələ keçirməsi barədə məlumatlar var idi. Stansiya eyniadlı keçid məntəqəsinin yaxınlığında yerləşir. "Sudja" GIS Avropaya tranzit üçün qazın vurulduğu yeganə stansiyadır. Qazprom oradan sutkada 42 milyon kubmetr qaz tədarük edir. Orada hər şeyin bundan sonra necə inkişaf edəcəyini zaman göstərəcək. Ancaq Rusiyanın başında olanların hərəkətlərini izləmək artıq gülməlidir. “Ukrayna ordusunun Kursk vilayətində Rusiya Federasiyasının dövlət sərhədini pozması Ukraynanın növbəti “irimiqyaslı təxribatı”dır”, - Rusiya prezidenti Vladimir Putin hökumətlə görüşdə deyib.

Onun sözlərinə görə, Ukrayna qoşunları “mülki binalara, yaşayış binalarına və təcili yardım maşınlarına müxtəlif növ silahlardan, o cümlədən raketlərdən atəş açır”. Nə ədalətsizlik! Və belə çıxır ki, Rusiya ordusu, demək olar ki, 900 gündür ki, Ukraynada seçmə olaraq yalnız sərçələrə atəş açır?

Erməni mətbuatı Rusiya XİN-in sözçüsü Mariya Zaxarovadan da yazıb və onun danışdıqlarını “gülməli” kod işarəsi altında qeyd edib. “Beynəlxalq ictimaiyyət Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin Kursk vilayətinə hücumunu və Ukrayna ordusunun Rusiyanın mülki əhalisinə qarşı cinayətlərini pisləməlidir”, - Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi bildirib. Və əlavə edib ki, “biz beynəlxalq ictimaiyyəti Kiyev rejiminin cinayət əməllərini qınamamağa və kəskin şəkildə pisləməyə çağırırıq.

Ermənilər Zaxarovanı “gülməli və acınacaqlı xarakter”adlandırıblar: “Bu tərif Rusiya hökumətinin bütün nümayəndələrinə uyğun gəlir. Artıq geri sayım başlayıb. Bu isə Ermənistanın qanlı rus qucağından əbədi xilas olmaq üçün tarixi şansdır. Aİ və NATO-ya inteqrasiyaya diqqət yetirmək Ermənistan üçün tarixi baxımdan düzgün, qənaətcil istiqamətdir. Biz artıq demokratik Qərbin dəstəyini hiss edirik. Amma qarşıda Ermənistanın süqut edən imperiyadan real müstəqillik əldə etməsi üçün hələ çox mühüm döyüşlər var. O, mütləq sonda pis oyun oynamağa çalışacaq. Öz əlinizlə və başqaları ilə. Buna baxmayaraq, biz nəyin bahasına olursa-olsun sivilizasiya seçimimizi müdafiə etməyə borcluyuq.

Regional oyunçular və Ermənistan

“Bütün regional oyunçular bu və ya digər şəkildə bizneslə məşğuldurlar. Baş naziri qürurla susduğu Ermənistandan başqa”. Bunu deyən politoloq Ruben Marqaryan qeyd edib ki, bütün dünya gərgin intizar içində donub qalıb: İran İsrailə nə vaxt və necə cavab verəcək. Cavab nə qədər güclü olacaq. Bu, qlobal münaqişəyə səbəb ola biləcək genişmiqyaslı regional müharibəyə gətirib çıxaracaqmı? Tehran fasilədədir. Bir məşhur ədəbi qəhrəmanın reseptinə görə, o öyrətdi ki, əgər siz artıq fasilə vermişsinizsə, mümkün qədər uzun müddət saxlayın...

Tehran fasilə verib və tələsmir. Doğru şeyi edir. Məşhur ifadəni xatırlayaq ki, qisas soyuq şəkildə verilməyi sevən yeməkdir. İran bu sadə düsturu başa düşür. İran niyə tələsməlidir? Tehran bir sıra Yaxın Şərq ölkələrindəki hava limanlarından tutmuş birjalara qədər çaxnaşmanı gücləndirməkdə və müşahidə etməkdə davam edir.

Amerikalılar İsraili dəstəkləmək üçün öz kreyserlərini münaqişə zonasına göndərirlər. Moskva Moskvanın necə kömək edə biləcəyini müzakirə etmək üçün Şoyqunu Tehrana göndərdi. Tehrandan Şoyqu Əliyevə izahat vermək üçün Bakıya getdi ki, İsrailin müttəfiqi Azərbaycan çox sərt təpik vurmasın. Yeri gəlmişkən, İsrail neftinin 62%-ni Azərbaycan və Qazaxıstan verir...

Avropa Birliyi də bir az panikaya düşüb, amma nəhayət öz sözünü deyib. Borrelin sözlərinə görə, qlobal münaqişənin qarşısını almaq üçün Qəzzada zorakılıq dayandırılmalıdır. “Yaxın Şərqdə gərginlik artmaqda davam edir və onu görünməmiş miqyasda müharibə həddinə çatdırır. Biz hamımız daha bir fəlakətin qarşısını almalıyıq... İrəli yol əsasən razılaşdırılıb: Qəzzada atəşkəs. Gərginliyin azaldılmasına mane olan hər kəs cavabdeh olacaq!”, – deyə Aİ-nin Xarici Əlaqələr və Təhlükəsizlik Siyasəti üzrə Ali Nümayəndəsi Josep Borrell X səhifəsində yazıb.

Dünya müharibəsi təhlükəsi Tehranın pauza ilə əldə edə bildiklərinin ilk əlamətidir... Yaxşı, görək ondan nəsə çıxacaqmı, yoxsa İsrail ABŞ-ın dəstəyinə arxalanaraq Qəzzada geri çəkilməyəcək. Hamı həyəcanlıdır. Kanada diplomatik personalını İsraildən təxliyə etməyə başlayıb. Hər kəs öz mövqeyini bildirir. Ankara İsrailin əleyhinədir, Bakı onun tərəfdarıdır, Moskva İranı, ABŞ İsraili dəstəkləyir. Bütün regional oyunçular bu və ya digər şəkildə bizneslə məşğuldurlar. Bir ölkə istisna olmaqla: Baş naziri qürurla susduğu Ermənistan. Sadə səbəbə görə, bütün regional oyunçular sussalar da, olmasalar da, böyük ölçüdə bölünürlər. Çünki ondan heç nə asılı deyil və Ermənistanın fikri heç kəsi maraqlandırmır.

2020-ci ildən əvvəl belə deyildi, amma indi reallıqdır. Çünki Qarabağı işğal etmiş Ermənistan bir şey idi, onu itirən Ermənistan başqadır. Bu həm də zaman-zaman regional oyunçuların ayaqları altında çırpınmaqdır...
Nikol Paşinyan dövründə Ermənistanda həyatın gözəlliyi budur: yeyin, için, günəş vannası qəbul edin, müxtəlif ölkələrin məxfi xidmətlərinin öz xırda maraqları üçün ölkənizi necə əlindən aldıqlarına baxın və istefa ilə sizsiz orada nəyin həll olunacağını gözləyin.

V.VƏLİYEV