Yaxın Şərq yenə qaynayır - MÜHARİBƏ

İsrail və Hizbullah sərhəddə üz-üzə dayanıb

Livan Hizbullah hərəkatının lideri Həsən Nəsrullah çərşənbə günü İsrailə qarşı təhdidlər edərək, yəhudi dövləti genişmiqyaslı müharibəyə qərar verərsə, onun ərazisini işğal edəcəyinə söz verib. Bir gün əvvəl İsrailin xarici işlər naziri İsrael Katz xəbərdarlıq etmişdi ki, silahlıların ölkənin şimal bölgəsini davamlı atəşə tutmasına cavab olaraq hökumət Hizbullaha qarşı hərbi əməliyyatla bağlı “qərar verməyə yaxındır”. Bu arada ABŞ vasitəçi kimi çıxış edərək yeni müharibənin qarşısını almağa çalışır. Vaşinqton Suriya, İraq və Yəməndən tutmuş bütün regional iranpərəst silahlı birləşmələrin tezliklə münaqişəyə cəlb olunacağından qorxur.

“Münaqişə genişlənərsə, biz özümüzü heç bir oyun qaydalarına bağlamayacağıq. Belə bir vəziyyətdə, güclərimizin İsrailin şimalına hücumu istisna oluna bilməz,” Hizbullah lideri Şeyx Həsən Nəsrullah çərşənbə günü deyib. Bundan əlavə, o, Kipr hökumətinə xəbərdarlıq etdi: "Əgər İsrailin Livana hücum edə bilməsi üçün aerodromlarınızı və bazalarınızı açsanız, özünüzü müharibəyə cəlb edəcəksiniz".

“Düşmən bizi quruda, dənizdə və havada gözləməlidir və biz məhdudiyyət və qaydalar olmadan döyüşəcəyik. Livanda müharibə təhdidləri bizi qorxutmur, biz ən çətin günlərə hazırlaşmışıq və düşmən onu nələrin gözlədiyini yaxşı bilir”, - Həsən Nəsrullah bildirib.

Eyni zamanda o, belə bir fikri ifadə edib ki, israillilər yalnız belə bir müharibənin mümkünlüyündən danışa bilərlər, əslində isə buna başlamağa qadir deyillər. Həsən Nəsrullah öz mövqeyini mübahisələndirərək deyib: Qəzzada doqquz ay davam edən döyüşlər ərzində İsrail Fələstinin Həmas hərəkatının öhdəsindən gələ bilmədi. Bu sözləri İsrailin statistikası da təsdiq edir: İyunun 18-də İsrail Müdafiə Qüvvələri Rəfahda bir aylıq döyüşlər zamanı HƏMAS-ın bu şəhərdəki hərbi imkanlarının yalnız yarısını məhv edə bildikləri barədə məlumat verib.

Həsən Nəsrullahın bəyanatı Hizbullahın yeni, daha aqressiv kursuna uyğundur. İyunun 18-də hərəkat Hayfa limanı və hərbi bazalar da daxil olmaqla İsrailin strateji obyektlərinin doqquz dəqiqəlik havadan çəkilişlərinin videosunu dərc edib. Hizbullah iddia edir ki, çəkilişlər İsrail ərazisinin ən azı 25-30 km dərinliyinə nüfuz edən kəşfiyyat pilotsuz təyyarələri tərəfindən aparılıb. Hayfa meri Yona Yahav videonu şəhər və bütün şimal sakinlərinə qarşı psixoloji terror adlandırıb. Həsən Nəsrullah daha sonra bu iddianı təsdiqləyərək qeyd etdi ki, çəkilişlər İsrailə qarşı “psixoloji müharibənin bir hissəsidir”.

Hayfadan çəkilmiş görüntülərin dərcindən dərhal sonra İsrail ordusu “Livanda hücum üçün əməliyyat planlarını” təsdiqlədiyini və həmçinin “qoşunların yerdəki döyüş hazırlığını daha da artırmaq qərarına gəldiyini” açıqlayıb. Onlar təsdiqlənmiş plana İsrail qoşunlarının Livana daxil olmasının daxil olub-olmadığını dəqiqləşdirməyiblər.
Ən azı texniki imkanlar baxımından İsrailin ikinci cəbhə açması ehtimalı getdikcə artır. “The Washington Post” qəzetinin yazdığına görə, İsrail hərbçiləri yaxın həftələrdə Rəfahdakı hərbi əməliyyatı başa çatdıracaq və Qəzzanı və Misirlə sərhəddə Filadelfiya dəhlizi adlanan ərazini patrul etməkdən ibarət növbəti mərhələyə keçəcək. Nəzəri olaraq, bu, İDF-yə yenidən qruplaşmaq və Hizbullahla mübarizə aparmaq üçün şimala daha çox qoşun göndərmək imkanı verəcək.

İsrailin xarici işlər naziri İsrael Katz iyunun 18-də Livan qrupuna xəbərdarlıq edib ki, “ümumi müharibə” baş verərsə, Hizbullah məhv ediləcək və Livan məğlub olacaq.

Eyni zamanda o qeyd edib ki, hökumət Hizbullaha qarşı hərbi əməliyyatla bağlı “qərar verməyə yaxındır”. İsrail hökumətinin sözçüsü David Menser isə deyib: “Diplomatik və ya hərbi yolla bu və ya digər şəkildə biz israillilərin İsrailin şimalındakı evlərinə təhlükəsiz qayıtmasını təmin edəcəyik”. Xatırladaq ki, bundan əvvəl “Hizbullah”ın atəşi fonunda İsrailin şimalındakı sakinlər təhlükəsiz ərazilərə təxliyə edilmişdi.
Sözügedən diplomatik yol, ərəb mediasının verdiyi məlumata görə, hələ ki, nəticə verməyib. Bu yaxınlarda İsrail və Livana artıq iki tərəfi barışdırmaq təcrübəsi olan ABŞ prezidentinin nümayəndəsi Amos Hokşteyn səfər edib. 2022-ci ildə cənab Hoksteinin səyləri sayəsində israillilər və livanlılar Şərqi Aralıq dənizində şelflə bağlı saziş bağlaya bildilər. Hazırkı böhran fonunda diplomat artıq bir neçə dəfə növbə ilə Beyrut və Qüdsə səfər edib, lakin indiyədək onun səyləri nəticə verməyib.

İyunun 18-də danışan Amos Hokşteyn Ağ Evin münaqişənin daha genişmiqyaslı müharibəyə çevrilməsindən qaçmaq istəyini ifadə edib.

“Bu gün Beyrutda və dünən İsraildə apardığım danışıqlar vəziyyət ciddi olduğu üçün keçirilir. Son bir neçə həftə ərzində biz bir eskalasiya gördük. Co Baydenin istədiyi daha da gərginləşmədən və böyük müharibədən qaçmaqdır", - diplomat vurğulayıb.

Livanın baş naziri Nəcib Mikati Amerika səfiri ilə görüşü zamanı onu əmin edib ki, Beyrut “eskalasiyaya can atmır”. Cənab Mikatinin sözlərinə görə, sərhəddə sakitliyə qayıtmaq üçün “İsrailin Livana qarşı davam edən təcavüzü dayandırılmalıdır”. İsrail tərəfi isə əksinə, Livanı sistematik təxribatlarda ittiham edir.

Əl-Cəzirə telekanalının Beyrutdakı müxbiri Əli Haşim mənbələrə istinadən xəbər verir ki, Amos Hokşteyn Livan rəhbərliyi ilə görüşlər zamanı Hizbullahın hücumlarını dayandırmasa, müharibənin başlayacağını açıqlayıb. Livan siyasətçiləri arasında jurnalistin həmsöhbətləri amerikalı diplomatın sözlərini ultimatum kimi qiymətləndiriblər. “Hizbullah”a yaxın olan Livanın “Əl-Əxbar” qəzeti bu versiyanı təsdiqləyərək, ABŞ nümayəndəsinin Beyrutdakı görüşlərdəki ritorikasının “əvvəlki səfərlərə nisbətən daha az diplomatik olduğunu” qeyd edir.

Hizbullah İsrailin şimalına hücumlarını davam etdirir

ABŞ-ın müharibədən qaçmaq istəyi, xüsusən də Tehrana yaxın Hizbullah qruplaşması ilə İsrail arasında müharibənin yalnız iki tərəfin münaqişəsi olaraq qalmayacağı açıq şəkildə izah olunur. Vaşinqton ciddi şəkildə ehtiyat edir ki, İran və onun Suriya, İraq və hətta Yəməndəki bütün regional proksi qüvvələri münaqişəyə cəlb olunacaq. Axios portalının məlumatına görə, Co Bayden administrasiyası may və iyunun əvvəlində İsrail rəhbərliyini Livanda “məhdud müharibə” ideyasına qarşı məhz İran faktoruna görə xəbərdar edib. İsrail yalnız sərhəd bölgələrinə hücum etsə belə, bu, İranda idarəolunmaz reaksiyaya - potensial olaraq genişmiqyaslı regional müharibəyə səbəb ola bilər.

V.VƏLİYEV