...Son illərdə Asiya, Şərqi Afrika və Körfəz ölkələrindəki avtokratlar arasında Çin və Sinqapurdan nümunə götürülmüş iqtisadi islahatlara meyl artıb.
Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salman, Ruanda prezidenti Paul Kaqame və Efiopiyanın baş naziri Abiy Əhməd kimi liderlər iqtisadi artımı legitimlik mənbəyi kimi görür, investorları aktiv şəkildə cəlb edir, vergi güzəştləri tətbiq edir və iri sənaye layihələrini həyata keçirirlər.
SİA-nın məlumatına görə, bu barədə “The Economist” yazır.
Lakin trilyonlarla dollar investisiya və iddialı planlara baxmayaraq, nəticələr çox vaxt gözləniləndən az olur.
Bir sıra ölkələrdə qeyri-resurs sektorlarında daha yavaş artım, dövlət investisiyalarından asılılıq və zəif özəl kapital axını müşahidə olunur.
Məsələn, keçən il Ruandanın sərmayəsinin yarısından çoxu dövlət müəssisələrinə yönəldilib, Səudiyyə Ərəbistanının xarici investisiyalardakı payı isə regional orta göstəricidən aşağıdır.
Bundan əlavə, dövlət şirkətləri çox vaxt özəl müəssisələri sıxışdırır və planlar yerinə yetirilməyəndə hakimiyyət statistikanı şişirtməyə meyllidir.
Məsələn, BVF-ə görə, Ruandanın real ÜDM artımı rəsmi məlumatlardan bir neçə bənd aşağı ola bilər və Efiopiya buğda istehsalını çox şişirdir.
Ayrı-ayrı ölkələr təsir edici performans göstərsələr də - Efiopiya iqtisadiyyatı 2023-cü ildə 7 faizdən çox artıb - ümumi irəliləyiş qeyd olunan məqsədlərdən geri qalır.
2015-ci ildən bəri “inkişaf etməkdə olan avtokratiyalarda” orta gəlir 14 faiz artıb, müqayisə oluna bilən ölkələrdə bu göstərici 23 faiz olub.
Ekspertlər xəbərdarlıq edirlər ki, dövlət xərclərinə əsaslanan artım artan əhalinin ehtiyaclarını ödəyə bilməyəcək.
Liderlər tezliklə real liberallaşmaya əl atmaq, repressiyaları artırmaq və ya məhdud resurslar kontekstində imtiyazlar verməklə dəstəyi saxlamağa çalışmaq barədə qərar verməli olacaqlar.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB