İnsan sağlamlığına birbaşa təsir edən əsas amillərdən biri qidalanmadır. Elmi araşdırmalar sübut edir ki, uzun müddət düzgün olmayan qidalarla qidalanmaq təkcə xəstəliklərə deyil, eyni zamanda insan ömrünün qısalmasına da səbəb olur. Xüsusilə müasir dövrdə geniş yayılmış bəzi qida növləri sağlamlıq üçün ciddi risk daşıyır.
SİA mövzu ilə bağlı araşdırma edib.
Ən təhlükəli qida qruplarından biri ultra-emal olunmuş qidalardır. Bu qidalara fast-food məhsulları, paketlənmiş şirniyyatlar, çipslər, hazır pizzalar, kolbasa və sosis kimi sənaye üsulu ilə hazırlanan məhsullar daxildir. Onların tərkibində çoxlu miqdarda konservantlar, dadlandırıcılar, trans yağlar, şəkər və duz olur. Araşdırmalar göstərir ki, bu cür qidalar ürək-damar xəstəlikləri, piylənmə, şəkərli diabet və bəzi xərçəng növlərinin riskini artırır. Uzunmüddətli istifadə isə erkən ölüm ehtimalını yüksəldir.
Şəkərli içkilər və yüksək şəkər tərkibli qidalar da ömrü qısaldan əsas faktorlar sırasındadır. Qazlı sular, enerji içkiləri, paketlənmiş meyvə şirələri və şirniyyatlar qan şəkərini sürətlə yüksəldir, maddələr mübadiləsini pozur və insulin müqavimətinə səbəb olur. Bu da zamanla 2-ci tip diabet, ürək xəstəlikləri və qaraciyər yağlanması kimi problemlərlə nəticələnir. Mütəmadi şəkərli içki qəbul edən insanlarda erkən ölüm riski daha yüksək olur.
Rafinə edilmiş karbohidratlar da sağlamlıq üçün təhlükəlidir. Ağ çörək, ağ düyü və lifdən məhrum edilmiş un məmulatları orqanizmdə tez həzm olunur və qan şəkərində kəskin dalğalanmalar yaradır. Bu isə həm diabet, həm də ürək-damar xəstəliklərinin yaranmasına zəmin yaradır. Uzun illər bu cür qidalarla qidalanmaq ömrün keyfiyyətini və müddətini azalda bilər.
Emal olunmuş ət məhsulları — kolbasa, sosis, bekon və hisə verilmiş ətlər — tərkibində olan nitratlar və yüksək duz səbəbindən xüsusilə təhlükəlidir. Bu maddələr damarların zədələnməsinə, qan təzyiqinin artmasına və xərçəng riskinin yüksəlməsinə səbəb ola bilər. Dünya Səhiyyə Təşkilatı emal olunmuş ətləri kanserogen məhsullar siyahısına daxil edib.
Həddindən artıq duzlu və yağlı qidalar da insan ömrünə mənfi təsir göstərir. Çox duz qan təzyiqini artırır, bu isə insult və infarkt riskini yüksəldir. Doymuş və trans yağlarla zəngin qidalar isə xolesterol səviyyəsini artıraraq damarların tutulmasına səbəb olur. Bu proseslər illər ərzində yığılıb ciddi sağlamlıq problemləri yaradır.
Ömrü qısaldan qidalar adətən süni şəkildə emal olunmuş, tərkibi təbii olmayan, şəkər, duz və zərərli yağlarla zəngin məhsullardır. Bu qidaların mütəmadi istehlakı bədəni zəiflədir, xroniki xəstəliklərin yaranmasını sürətləndirir və həyat müddətini azaldır. Sağlam və uzun ömür üçün əsas şərt balanslı qidalanmaq, təbii məhsullara üstünlük vermək və zərərli qidaları minimuma endirməkdir.
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB
