Dəli yığıncağı - RAKURS

ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasında təsdiqlənən Ukraynaya yardım paketi respublikaçılarla demokratları üz-üzə qoyub

Kiyevə təqribən 61 milyard dollarlıq əlavə maliyyə ayrılmasına dair qanun layihəsi ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasında mühafizəkarların müqavimətini dəf edib və çərşənbə axşamı, aprelin 23-də Senat tərəfindən təsdiqlənə bilər. Bu baş verən kimi prezident Co Bayden onu dərhal imzalayacağına söz verib. Sənədin təsdiqi demokratlar tərəfindən sevinclə qarşılanıb. Bununla belə, bu, Respublikaçılar Partiyasını ciddi daxili böhrana sürükləyib və Nümayəndələr Palatasının sədri Mayk Consonun üzərində real istefa təhlükəsi yaranı.b Cənab Consonun özü də “inandığı şeyi etdiyini” iddia edir.

Aprelin 20-də Nümayəndələr Palatası aylarla davam edən müzakirələrdən sonra Mayk Conson tərəfindən dörd ayrı sənədə bölünmüş 95 milyard dollarlıq milli təhlükəsizlik qanun layihəsini təsdiqləyib. Prezident Co Baydenin keçən il qanunvericilərdən tələb etdiyi bu məbləğ idi. Konqresin hər iki palatasının qanunvericiləri partiyalararası və partiyadaxili dərin fikir ayrılıqlarına görə hələ də ən böyük məbləğin - 61 milyard dolların Ukraynanı dəstəkləmək üçün ayrılması nəzərdə tutulan sənədlə razılaşa bilməyiblər. Bununla belə, fevral ayında Demokratlar və Respublikaçılar Senatda razılığa gələ bilib və qanun layihəsi Konqresin yuxarı palatası tərəfindən təsdiqlənib.

Bununla belə, Nümayəndələr Palatasında vahid qanun layihəsinin müəyyən müddəalarını tənqid etmək üçün bir neçə qrup meydana çıxıb. Daha sonra onun keçməsini asanlaşdırmaq üçün spiker Mayk Conson sənədi dörd hissəyə - İsrail, Ukrayna, Tayvana yardım və əlaqədar tədbirlərə bölüb. “XXI əsrdə gücdən istifadə yolu ilə sülh” adlı son sənəddə ABŞ prezidentinə Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etmək səlahiyyəti verilib, həmçinin Ukraynanın maraqları naminə Rusiyanın aktivlərinin müsadirə edilməsi ilə bağlı təkliflər yer alıb.
Beləliklə, qanunvericilər seçicilərinin narazılığına səbəb olmadan sənədlərin hər birinə ayrıca səs vermək hüququ qazanıblar. Əks halda, İsrailə yardımdan narazı olan demokratların, Ukraynaya yardımdan narazı olan respublikaçıların sayı kritik həddə çata bilər və qanun layihəsi prosessual münaqişələrdə batmaq təhlükəsi ilə üzləşə bilər. Aşağı palatadan keçdikdən sonra sənədlər yenidən birləşdirilərək Senata təsdiq üçün göndərilib. Yuxarı palatadakı Demokratik çoxluğun lideri Çak Şumer artıq paketin çərşənbə axşamı, aprelin 23-də müzakirə ediləcəyini, bundan sonra onu dərhal imzalayacağını vəd edən Co Baydenin masasında olması lazım olduğunu bildirib.

Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskovun sözlərinə görə, “Ukraynaya yardım göstərmək qərarı gözlənilən idi”. O, əmindir ki, belə bir addım “Amerika Birləşmiş Ştatlarını daha da zənginləşdirəcək və Ukraynanı daha tez məhv edəcək, Kiyev rejiminin təqsiri üzündən daha çox ukraynalının ölümünə səbəb olacaq”. Lakin Moskvada belə bir qərar gözlənilsə də, ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatasında Kiyevə dəstək verən tərəfdarlar onun əleyhdarları ilə şiddətli mübarizədə Kiyevə yardımın təsdiqlənməsinə zəmin yaradırdılar. Aşağı palatada xarici yardım paketi ilə bağlı səsverməyə hazırlıq çərşənbə günü Demokrat üzvlərin və respublikaçıların onlara qoşulması sayəsində Prosedur Komitəsindən təsdiq alındıqdan sonra başlayıb. Onda da aydın idi: belə yanaşmaya görə spikerə partiyadaşları tərəfindən yaxşı münasibət göstərilməyəcək.

Eyni zamanda, hətta Ukraynaya yardımı dəstəkləyən bəzi respublikaçılar sənəddə Mayk Consonun Amerika sərhədlərini qorumaq üçün dəfələrlə vəd etdiyi tədbirlər olmadığına görə ona qarşı çıxıblar. Bu respublikaçılardan biri Nümayəndələr Palatasının üzvü Çip Roydur ki, o, Ukraynanın səylərini dəstəkləsə də, ilk növbədə öz sərhədlərinin təhlükəsizliyindən narahat olub. Komitənin səsverməsindən sonra o, sosial şəbəkədə X-də yazıb: “Mən bu gün xeyrə səs verdim... Bu qanun layihələri əvvəlcədən müəyyən edilmiş nəticəyə - 100 milyard dollarlıq xarici yardım paketinin təsdiqinə nail olmaq üçün uydurulmuş proses vasitəsilə irəli sürülüb, lakin bu qanun layihələri 100 milyard dollarlıq xarici yardım paketinin təsdiqini təmin edə bilməyib”. Konqresmen xatırladıb ki, spiker əvvəllər sərhədin möhkəmləndirilməsi ilə bağlı tədbirlər görülmədən sənədlər paketini səsverməyə çıxarmayacağına söz verib.

ABŞ Ukrayna və İsraili necə ayırdı

Nümayəndələr Palatası sənədlər üzərində işləməyə davam edib. 316 deputat İsrail, Ukrayna və Sakit Okean regionunda müttəfiqlərinə kömək üçün qanun layihəsinin bölünməsinin lehinə, 94-ü isə əleyhinə çıxıb. Nümayəndələr Palatasının üzvləri paketin bu formada qəbulu ilə razılaşıblar, ona əlavə müzakirələr və düzəlişlər olmadan sürətli bir prosedurdan keçmək üçün yaşıl işıq yandırılıb.

Müxalifətçi mühafizəkarlar səylərinin puç olduğunu başa düşsələr də, yenə də sənədə dəyişiklik etməyə çalışıblar. Məsələn, Marjorie Taylor Greene ABŞ ordusunun Ukraynaya yardım göstərməsinə səs vermək üçün Konqres üzvlərinə düzəlişləri təqdim edib. Bundan əlavə, paketin əleyhinə çıxış edən Ukrayna əsilli birinci konqresmen Viktoriya Spartsın mövqeyi böyük sürpriz olub. Xüsusilə, düzəlişi ilə o, Kiyevə iqtisadi - qeyri-hərbi yardımı sənəddən çıxarmağı və Amerika ordusunun arsenallarından Ukraynaya silah ötürülməsini qadağan etməyi təklif edib. “Mən Ukrayna ilə bağlı həmişə çox prinsipial mövqe tutmuşam. Təəssüf ki, bu mövqe Konqresdə çoxları tərəfindən geniş yayılmır. Ukraynanın Amerika üçün heç bir əhəmiyyətinin olmaması və ya Ukraynaya dəstəyin nəzarətsiz, boş çeklərlə olması arasında yanlış seçimimiz var. Və bu mövqelərin hər ikisi Ukrayna xalqının maraqlarına uyğun deyil. Onun fikrincə, “Prezident Bayden Amerika xalqını sərhəd məsələlərində uğursuzluğa düçar etdi” və Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenski “Ukrayna xalqının ümidlərini doğrultmadı”.

Buna baxmayaraq, bütün qanun layihələri səsvermədən uğurla keçib və Mayk Consonun mərci öz bəhrəsini verib. 360 konqresmen “XXI əsrdə gücdən istifadə yolu ilə sülhün lehinə”, 58-i əleyhinə səs verib. Sakit okean regionu üçün vəsait ayıran qanun layihəsi böyük səs fərqi ilə dəstəkləndi (385 lehinə və 34 əleyhinə). 366 konqresmen vəsaitin İsrailə köçürülməsinin lehinə çıxış edib. Kiyevin maliyyələşdirilməsi layihəsi ən az - 311 səs toplayıb. Demokratlar və 101 Respublikaçılar tərəfindən yekdilliklə dəstəklənib, 112 mühafizəkar isə buna qarşı çıxıb.

Ukrayna seçki yarışında həm demokratlara, həm də respublikaçılara mane olur

Demokratlar Ukrayna qanun layihəsinin qəbulunu səbirsizliklə gözləyirdilər və hətta Ukrayna bayraqları ilə gəzirdilər. Sənədin təsdiq olunduğu məlum olanda, onları elə sevinclə yelləməyə başladılar ki, bununla da rəqibləri respublikaçıları hiddətləndirməyi də bacarıblar. Konqresmen Tomas Massi Konqresdən bir video yayımlayaraq, demokratların Mayk Consonun “təslim olmasını” qeyd etdiklərini şərh edib. Əvvəllər spikerə etimadsızlıq səsverməsi proseduruna başlayacağı ilə hədələyən xanım Qrin həmkarına belə cavab verib: “İşdən çıxarılması üçün ərizə”.

Lakin cənab Consonun özü, yumşaq desək, Ukrayna qanun layihəsinə səsvermədən sonra baş verənlərdən heç də sevinməyib. “Düşünürəm ki, ölkədəki insanların əksəriyyəti Nümayəndələr Palatasında yalnız bir bayraq dalğalandırmalı olduğumuzu başa düşür və razılaşır. Və düşünürəm ki, biz bunun necə bir bayraq olduğunu bilirik”, - deyə spiker jurnalistlərə açıqlamasında bildirib.

Onun mətbuata çıxışı özünə haqq qazandırmaq cəhdi kimi görünüb. Natiq öz müdafiəsində dünyanın “barıt çəlləyi” olduğunu və “Rusiya, İran və Çinin birlikdə işlədiyini” və ABŞ-ın “rifahı və təhlükəsizliyi üçün qlobal təhlükə yaratdığını” bildirib. Spiker həmçinin xatırladıb ki, onun sənədlər paketinin versiyası münaqişənin dayandırılması ilə bağlı Co Bayden administrasiyasının cavabdehliyini, borc alətini və Rusiyanın Ukrayna hesablarının bir hissəsini ödəyəcəyinə zəmanət verən qanun layihəsini nəzərdə tutur. “Mən bilirəm ki, qanunu tənqid edənlər var, başa düşürəm ki, bu mükəmməl qanun deyil”, o, köhnə hərbi deyimi bir daha xatırlayaraq əlavə edib: "Biz öz adamlarımızdansa, güllə göndərməyi üstün tuturuq".

Lakin onun mövqeyini xəyanət hesab edən və özünün də inandığı vədləri xatırladan ifrat sağçı partiya üzvlərini inandırması çətindir. Səsvermədən sonra jurnalistlərə açıqlama verən xanım Qrin əmin edib ki, spikerin kənarlaşdırılması üçün uyğun anı gözləyəcək: “Nümayəndələr Palatasının üzvləri şənbə günü Vaşinqtonu bir həftəlik fasiləyə tərk ediblər və bu müddət ərzində konqresmenin sözlərinə görə, onlar mütləq seçicilərlə ünsiyyətdə olacaqlar və öz narazılıqlarını bildirəcəklər. Mən minnətdaram ki, Amerika Consonun necə bir insan olduğunu və buna səs verən insanların kim olduğunu görə biləcək”. Onun sözlərinə görə, spikerin çıxarılması ideyasına dəstək hər gün artır. “Əgər bu gün səsverməmiz olsaydı, o, kürsüsünü saxlamazdı. O, pul yığa bilməyəcək. Hamı bilir ki, biz gələn il Nümayəndələr Palatasında çoxluğu əldə edə bilməyəcəyik.

Eyni zamanda, Marjorie Taylor Grin jurnalistlərin Respublikaçılar Partiyasından prezidentliyə namizədi və Ağ Evin keçmiş rəhbəri Donald Trampın daha əvvəl spikerə verdiyi dəstəyi necə qiymətləndirmək barədə sualını qaçıraraq cavablandırıb. "Tramp xəbərləri izləyir və nə baş verdiyini bilir" deyib. Spiker Mayk Consonu dəstəkləyən eks-prezident Ukraynaya pul ayrılmasına yaşıl işıq yandırıb. Eks-prezident isə səsvermədən əvvəl partiya yoldaşlarına ziddiyyətli siqnallar verib. Cənab Consonu qəbul edərək ona mənəvi dəstək verərək, o, aşağı palatada mühafizəkarlar arasında müzakirələrdən bir neçə gün istirahət edib, ola bilsin ki, bütün diqqətini məhkəmə işlərinə yönəldib.

Özünün TruthSocial sosial şəbəkəsində o, cəmi bir neçə gün əvvəl yazıb: “Ukraynanın sağ qalması və gücü bizim üçün deyil, Avropa üçün daha vacib olmalıdır, amma bizim üçün də vacibdir! Dəyişkən Co Bayden və səriştəsiz Demokratlar üzündən bu tam ixtilafdır. Əgər mən prezident olsaydım, bu müharibə heç vaxt başlamazdı!”.

Amerikalılar isə ümid edirdilər ki, Tramp Şimali Karolinada seçki kampaniyası zamanı baş verənlərlə bağlı öz mövqeyini daha aydın ifadə edəcək, lakin fırtına xəbərdarlığı və tədbirin ləğvi səbəbindən bu ümidlər özünü doğrultmayıb.

V.VƏLİYEV