...Deməli, bu arada alimlər heyrətamiz bir kəşf etdilər: uşaqlar dili düşündüyümüzdən çox erkən öyrənməyə başlayırlar.
SİA-nın məlumatına görə, “Developmental Science” jurnalında dərc edilən yeni araşdırma göstərir ki, bu mürəkkəb proses dörd aylıq yaşda başlayır.
...Çoxdan belə hesab olunurdu ki, uşaqlar yalnız 6-12 aylıq yaşlarında ana dillərinə uyğunlaşdıqdan sonra dil nümunələri əldə etməyə başlayırlar. Lakin, məlum olduğu kimi, bu, tamamilə doğru deyil.
İlk doğum günündə uşaqlar artıq qulaqlarını ana dilinin səslərinə uyğunlaşdırırlar. Bu proses perceptual tuning adlanır. Körpənin beyni ən vacib olanları vurğulayaraq səsləri çeşidləməyə başlayır.
İlk altı ayda körpələr müxtəlif dillərin səslərini, hətta heç eşitmədiklərini də ayırd edə bilirlər. Məsələn, ingilisdilli ailədə böyüsələr belə, hindi dilində müəyyən təzadları ayırd edə və ya Mandarin dilində unikal tonları müəyyən edə bilərlər.
Bu heyrətamiz qabiliyyət uzun sürmür. Altı ilə on iki aylıq dövrdə körpələr ən çox eşitdikləri səslərə diqqət yetirməyə başlayırlar. Saitlər üçün bu incə tənzimləmə təxminən altı ayda, samitlər üçün isə on aya yaxın olur.
İndiyə qədər bu daralma prosesinin körpələrin daha mürəkkəb dil bacarıqları əldə etməyə başlaması üçün zəruri olduğu düşünülürdü. Ancaq yeni araşdırmalar göstərdi ki, dörd aylıq körpələr bu daralma başlamazdan çox əvvəl səslərin fiziki olaraq necə əmələ gəldiyini artıq öyrənirlər.
Alimlər 4-6 aylıq 34 körpə üzərində təcrübə aparıblar. Onlar iki hazırlanmış mini dildən istifadə edərək naxışa uyğun oyun yaradıblar. Bir dildə dodaq səsləri olan sözlər, digərində isə dilin ucu ilə yaranan səslərdən istifadə olunurdu.
Və hər bir söz cizgi filmi ilə də müşayiət olunurdu.
Körpələr bu mini dilləri və şəkilləri uyğunlaşdırmağı öyrəndikdən sonra onlara eyni mini dillərdən yeni sözlər söyləyən insan üzünün səssiz videoları göstərilib.
Məlum olub ki, körpələr öyrəndikləri ilə üzləri üst-üstə düşəndə videoya daha çox baxıblar.
Bu, göstərdi ki, onlar əvvəllər sadəcə passiv dinləməklə kifayətlənməyiblər - onlar mini dillərin qaydalarını fəal şəkildə öyrənib və bu bilikləri gördükləri ilə əlaqələndiriblər.
Bu kəşf körpələrdə erkən dil öyrənmə anlayışımızı dəyişir. Bu, körpələrin öz ana dillərinin səslərini qavrayış qabiliyyətinə uyğunlaşdırmağa başlamazdan çox əvvəl, dörd aylıq dövrdə nümunələri anlamağa başladığını göstərir.
Bu, nitq və ya dil problemi olan uşaqlara kömək etmək üçün yeni imkanlar açır. Daha tez kömək edə bilsək, böyük fərq yarada bilərik.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB