Hamiləlik və suşi - ARAŞDIRMA

Hamiləlik dövründə suşi yeməyin təhlükəsiz olub-olmaması gələcək anaları maraqlandıran bir mövzudur.

SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.

Hamiləlik dövründə parazit və ya bakteriyalardan yoluxma riski səbəbindən tərkibində çiy balıq olan suşi tövsiyə edilmir. Bundan əlavə, suşi hazırlamaqda istifadə edilən bəzi balıq növləri yüksək səviyyədə civə ehtiva edir və suşini hamiləlik zamanı qadağan olunmuş qida halına gətirir. Çünki məlum olduğu kimi, civə ana bətnində inkişaf edən körpələrin beyin və sinir sisteminə mənfi təsir göstərə bilər.

Sizlər üçün hazırladığımız bu yazıda hamiləlik zamanı suşi yeyilə bilərmi və hamiləlikdə bişmiş suşinin təhlükəsiz olub-olmaması kimi tez-tez verilən sualların hamısının cavablarını topladıq.

Hamiləlik zamanı suşi yeyə bilərsinizmi?

Hamiləlik xəbərini alan kimi anaların əksəriyyəti qida rasionunda dəyişiklik etməyə başlayır. Körpə üçün faydalı və zərərli ola biləcəklər diqqətlə araşdırılır. Bu məqamda sual işarəsi yaradan qidalardan biri də suşidir. Gələcək analar, xüsusən də Uzaq Şərq mətbəxi ilə maraqlananlar, hamiləlik dövründə suşi yeyə biləcəkləri ilə maraqlana bilərlər.

Suşi, məlum olduğu kimi, ümumiyyətlə çiy balıqdan istifadə edilərək hazırlanan yeməkdir. Bu, gələcək anaları və onların körpələrini parazitlərin, virusların və ya bakteriyaların səbəb olduğu infeksiyalara qarşı həssas edir. Bunlardan ən çox yayılanı listeriya adlanan bakteriya növüdür. Listeria çiy süd və pendir kimi heyvan qidaları, həmçinin çiy balıq vasitəsilə ötürülə bilər. Qızdırma, ağrı, ürəkbulanma, qusma və ishal kimi simptomlara səbəb ola bilər. İnfeksiya sinir sisteminə daxil olarsa, daha ciddi fəsadlara səbəb ola bilər. Hamiləlik dövründə nadir hallarda vaxtından əvvəl doğuş və ölü doğum kimi təhlükəli nəticələrə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən mütəxəssislər hamiləlik dövründə çiy qidalardan, o cümlədən suşidən istifadə etməyi məsləhət görmürlər.

Digər tərəfdən, yaxşı bişmiş suşi və ya tamamilə tərəvəzlə hazırlanmış suşi istehlak etməyin heç bir zərəri yoxdur. Başqa sözlə, gələcək analar yalnız tərəvəz və ya yaxşı bişmiş/az civə tərkibli balıq ehtiva edən suşini təhlükəsiz şəkildə istehlak edə bilərlər.

Hamiləlik dövründə tərkibində tərəvəz olan suşi istehlak etməyin heç bir zərəri yoxdur. Bununla belə, çiy balıqdan hazırlanan suşi aşağıdakı riskləri artıra bilər:

Listeria

Çiy və ya az bişmiş qidalar parazitlər, viruslar və listeriya kimi bakteriya riski daşıyır. Hamiləlik dövründə bu riski minimuma endirmək üçün çiy və az bişmiş qidalardan istifadə etmək tövsiyə edilmir. Çünki məlumdur ki, infeksiyalar ana bətnində olan körpəyə çox nadir hallarda keçə bilər. Bu vəziyyətdə vaxtından əvvəl doğuş və hətta ölü doğum kimi ciddi fəsadlar inkişaf edə bilər. Xüsusilə çiy və ya az bişmiş qidalar qəbul etdikdən sonra qızdırma, mədə və bağırsaq narahatlığı, qusma və ya qripə bənzər əlamətlər yaranarsa, gecikmədən xəstəxanaya müraciət etmək lazımdır.

Hamiləlikdə balıq yemək

Hamiləlik dövründə balıq istehlakı qədər yeyilən balığın növü də vacibdir.
Həyatda ən böyük məsuliyyət sayıla biləcək hamiləlik dövründə diqqət edilməsi lazım olan ən vacib məsələlərdən biri də sağlam qidalanmadır. Gənc analar hansı qidaları və nə qədər istehlak etməli olduqlarını bilsələr, prosesdən həzz almağa diqqət edə bilərlər. Hamiləlik dövründə sağlam qidalanma üçün məsləhətlər normal qidalanmanı əlavə qidalarla tamamlamaq və su istehlakına diqqət yetirməkdən ibarətdir. Hamiləlik dövründə həftədə 2 və ya 3 dəfə balıq yemək məsləhət görülür. Düzgün bişmiş və salatla süfrəyə verilən balıq ana və körpənin sağlamlığı üçün son dərəcə əhəmiyyətli olsa da, hamiləlik dövründə midye və soyuq hisə verilmiş dəniz məhsullarının istifadəsi tövsiyə edilmir.

Hamiləlikdə hansı balıq yeyilməlidir?

Daimi balıq istehlakının hamiləlik üçün bir çox faydası var. Körpənin göz inkişafından beyin inkişafına qədər hər mərhələdə müsbət təsirləri ilə diqqət çəkən zəngin zülal və D vitamini qaynağı olan balıqlar, hamiləlik dövründə ana sağlamlığının qorunmasına da dəstək verir.

Təmiz dənizlərdən gələn mövsümi balıqları sobada bişirmək və ya qızartmaq və həftədə ən azı 2-3 dəfə istehlak etmək olar. Hamilə qadınların, eləcə də süd verən anaların balıq istehlakına diqqətli olması son dərəcə vacibdir. Hamiləlik dövründə mövsümünə uyğun olaraq hansı balıq yeyilməlidir sualına cavab olaraq;

skumbriya,
kilkə,
qızılbalıq,
Sardina kimi balıqları misal göstərmək olar.

Dənizlərdə çirklənmənin geniş yayılmasını nəzərə alaraq, hamilə qadınlar üçün yüksək zəhərli yükü olan dib balıqları tövsiyə edilmir. Ən çox tutulan dibli balıqlara ağlıq, turbot, kefal, mavi balıq və levrek daxildir.

Ağır metal və toksin yükləri daşıyan midye istehlakı hamiləlik dövründə qətiliklə tövsiyə edilmir. Ağır metal və toksin yükü ana və körpədə ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Yetişdirilən balıqlar arasında alabalıq yüksək hormon səviyyəsi ilə yanaşı, çirklənmə riski də daşıyır.

Hamiləlik dövründə hansı balıqları yemək olmaz?

Düzgün, təbii, balanslı və qatqısız qidalanma hamiləlik dövründə riayət edilməli olan sağlam qidalanma qaydaları arasındadır. Körpənin həyati funksiyalarını dəstəkləyəcək, eyni zamanda fiziki və zehni inkişafını tamamlayacaq qida seçimləri də ananın sağlamlığını qorumağa yönəlməlidir.

Balığın 1 porsiyonunun orta hesabla 120 qram olduğunu nəzərə alsaq, həftəlik 350 qramlıq balıq ehtiyacını 3 porsiya ilə qarşılamaq olar. Səth balıqları gələcək analar tərəfindən mövsümdə rahatlıqla istehlak edilə bilsə də, alt balıq, çiy balıq və konservləşdirilmiş balıq məhsulları tövsiyə edilmir. Tərkibində yüksək civə olduğuna görə hamiləlik dövründə hansı balıq yeyilməməlidir sualına cavab olaraq:

Qalxan,
Boz kefal,
Mavi balıq,
Qılınc balığı.

Tuna balığının civə səviyyəsi tutulduğu yerdən asılı olaraq dəyişə bilər. Etibarlı brendlərin məhsulları həkim məsləhəti ilə 10 gündə bir dəfə məhdud miqdarda istehlak edilə bilər. Hamiləlik dövründə suşi və hisə verilmiş balıq kimi çiy balıqlardan uzaq durmaq lazımdır. Yüksək civə və metal tərkibli balıq yeyən analardan doğulan körpələr bu vəziyyətdən təsirlənə bilər.

Hamiləlik dövründə balıq necə istehlak edilməlidir?

Hamilə qadınların hamiləlik boyu və xüsusilə son 3 ayda yeyə biləcəyi balıqlar körpə üçün birbaşa omeqa 3 mənbəyidir. Hamilə qadınlara müntəzəm olaraq, həftədə 3 dəfə, orta hesabla 120 qramlıq hissələrdə balıq istehlak etmələri tövsiyə olunur. Ürək sağlamlığını qoruyarkən xolesterin riski yaratmayan qida A və B vitaminləri baxımından zəngin bir qaynaqdır. Hüceyrələri təmir edən balıqları alarkən onların təzə olub-olmamasına diqqət yetirmək son dərəcə vacibdir.

Çiy balıq istehlakı ləzzətli məhsullar kimi müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər. Balığın xüsusiyyətlərinə və dadına uyğun sağlam bişirmə texnikası ilə hazırlanan boşqablar gələcək analar üçün ideal yeməklərdir.

Nəzərə almaq lazımdır ki, yağda qızardılan balıq qidalandırıcı xüsusiyyətlərini itirir. Suşi və hisə verilmiş balıq da hamilə qadınlar üçün uyğun deyil. 145° balığın düzgün bişirilməsi üçün istifadə olunacaq temperatur dəyəridir.

Qoxusundan balıq yeyə bilməyən analar qida rasionlarına kifayət qədər protein və omeqa 3 yağ turşuları olan ləzzətlər əlavə etməlidirlər. Yalnız balıq yeyə bilməyən hamilə qadınlar protein çatışmazlığını qırmızı və ağ ətlə təmin edə bilərlər. Gələcək ana ət yemirsə, açıq yumurta, yağlı toxum və quru paxlalılarla örtülə bilər. Lazım gələrsə, həkim məsləhəti ilə omeqa 3 əlavələrindən istifadə etmək olar.

Ayşən Vəli