Ukrayna böhranı daha da dәrinlәşir

SETA – Siyasət, İqtisadiyyat və Cəmiyyət Araşdırmaları Fondunun (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı) direktoru professor Murat Yeşiltaşın ‘‘Ukrayna böhranı dәrinlәşir’’ başlıqlı mǝqalǝsi

Ukrayna böhranı hәr ötәn gün daha da dәrinlәşir. Amerika Birlәşmiş Ştatları ilә Rusiya arasında aparılan müzakirә prosesindә istәnilәn nәticә әldә olunmayıb. Rusiyanın tәhlükәsizliklә bağlı tәlәblәrinә Amerika Birlәşmiş Ştatlarının necә cavab verdiyi hәlәlik bilinmir. Vaşinqton rәhbәrliyi rәsmi Moskvadan mәktubun mahiyyәti ilә bağlı ictimaiyyәtә mәlumat vermәmәsini xahiş edib.Digәr tәrәfdәn Rusiyanın Ukraynanın әtrafında davam etdirdiyi hәrbi hәrәkәtlilik dә davam edir. Aparılan müzakirәlәr nәticә vermәsә Rusiyanın hәrbi addım atacağı istisna edilmir. Ancaq bu addımın әhatә dairәsi ilә bağlı qeyri-müәyyәnliklәr davam edir. Ukrayna böhranının bir çox dinamikası var. Bu dinamikalardan әn önәmlisi böhranın yalnız Ukrayna ilә mәhdudlaşmamasıdır. Hәm Rusiya, hәm dә Qәrb böhranı yeni geosiyasi qarşıdurma olaraq qiymәtlәndirir. Rusiya ''Soyuq müharibә''dәn sonra Rusiya Federasiyasının zәiflәmәsini fürsәt bilәn NATO-ya cavab olaraq Qәrbin zәifliyindәn faydalanaraq yeni addım atır. Bu addım Rusiyanın ‘‘yaxın’’ olaraq adlandırdığı bölgәlәrdәn NATO-nun çıxmasını tәmin etmәk üçün atılır. Bu Rusiyanın tәhlükәsizliyi üçün çox әhәmiyyәtlidir.Qәrb isә bunu tәhlükәsizliyinә qarşı atılmış bir addım olaraq hesab edir. Rәsmi Moskva isә bu addımla NATO-nun üzv ölkәlәr daxil olmaqla yaxın bölgәlәrdәn çıxmasını tәlәb edir. Bu tәlәbin qәbul edilmәsi Avropa tәhlükәsizliyinin yenidәn formalaşması mәnasına gәlir.

Digәr tәrәfdәn Qәrb ölkәlәri arasında konsensus әldә edilmәyib. Xüsusilә Almaniyanın yürütdüyü siyasәt diqqәt çәkir. Berlin rәhbәrliyi Ukraynaya silah dәstәyi vermәk istәmir vә Rusiyaya qarşı ‘‘sakitlәşdirmә’’ siyasәtinin yürüdülmәsinin әhәmiyyәtini vurğulayır. Xüsusilә tәbii qaz mәsәlәsindә Rusiyadan asılılığı olan Almaniya NATO vә Avropa İttifaqının bu ölkәyә qarşı olan mövqeyini dәstәklәmir. Fransanın isә fәrqli mövqeyi var. Amerika Birlәşmiş Ştatları Çin mәsәlәsinә daha çox әhәmiyyәt verәrәk mәsәlәyә ciddi yanaşmır.

Türkiyә Ukrayna böhranının dәrinlәşmәmәsi vә müharibәyә çevrilmәmәsi üçün ciddi sәylәr göstәrir.Türkiyә prezidenti Rәcәb Tayyib Әrdoğanın fevralın 3-dә Ukraynaya sәfәr etmәsi gözlәnilir. Bu sәfәrin әsas mәqsәdi rәsmi Moskva ilә Kiyev arasındakı böhranın hәll edilmәsi üçün bir zәmin yaratmaqdır. Türkiyә prezidenti Rәcәb Tayyib Әrdoğan böhranın qarşısını almaq üçün әlindәn gәlәni edir. Çünki Qara dәniz bölgәsi Türkiyәnin tәhlükәsizliyi vә sabitliyi baxımından böyük әhәmiyyәt kәsb edir. Rusiyanın mümkün müdaxilәsi Türkiyәni narahat edәcәk vә Türkiyә-Rusiya münasibәtlәrinә zәrәr verәcәk.Bu sәbәbdәn rәsmi Ankaranın üçüncü yol tapıb-tapamayacağı Vladimir Putinin prezident Rәcәb Tayyib Әrdoğanın çağırışına necә cavab verәcәyindәn asılı olacaq.(SİA).

Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə