Orban dedi və etdi - RAKURS

“Avropa Patriotları” bütöv bir fraksiyaya çevrildi

Rusiyaya səfəri Avropada hiddət dalğasına səbəb olan Macarıstanın baş naziri Viktor Orban Avropa isteblişmentini narahat etmək üçün yeni səbəb tapıb. Ötən həftə sonu Orbanın yaradılmasını bir həftə əvvəl elan etdiyi “Avropa Vətənpərvərləri” qrupu Avropa Parlamentinin divarları arasında rəsmi olaraq fraksiya yaratmaq üçün tələb olunan həddi keçib. Hələ bazar ertəsi Fransa Milli Birlik hərəkatı Marin Le Pen və onunla birlikdə ifrat sağçı Kimlik və Demokratiya fraksiyasının qalıqları bu qrupa qoşula bilər. Bu, Vətənpərvərlərə Aİ-nin qanunverici orqanında üçüncü ən böyük qüvvəyə çevrilməyə, Viktor Orbanın özünə isə ümumAvropa gündəminin tonunu daha da inamla təyin etməyə imkan verəcək.

Macarıstanın Baş nazirinin müşaviri Balazs Orban, Respublika Baş nazirinin ertəsi gün Euractiv-ə verdiyi müsahibədə "Hər gün xəbərlər olacaq, lakin biz gözləyirik ki, Avropa üçün Patriotlar çox tez üçüncü ən böyük fraksiya olacaq". Əvvəlcə bu cür təminatlar çoxlarına çox təkəbbürlü görünürdü. Yeni qrupun onurğa sütununu təşkil edən üç partiyanın - Macarıstan Fides, Avstriya Azadlıq Partiyası və Çexiyanın keçmiş lideri Andrey Babisin ANO partiyasının birlikdə 37 avropalı deputatı var idi. Bununla belə, coğrafi çatışmazlıq olduqca əhəmiyyətli görünürdü: öz fraksiyanızı yaratmaq üçün ən azı yeddi Aİ ölkəsindən ən azı 23 mandat lazımdır.
Lakin bir həftədən az müddətdə “Vətənpərvərlər” ötən şənbə günü AB-nin yeddinci ölkəsindən üzv qəbul edərək AP-də rəsmi fraksiya yaratmaq həddini keçə bildilər. Bu gün iki ifrat sağçı siyasi qüvvə yeni qrupa - Danimarka Xalq Partiyası və Flamand millətçi partiyası Vlaams Belanq (Belçika) - yeni ittifaqı 23 əlavə mandatla zənginləşdirən qrupa qoşulduqlarını elan etdilər. Bir neçə gün əvvəl Geert Vildersin Hollandiya Azadlıq Partiyası (siyasətçinin özünün izah etdiyi kimi, “yəhudi-xristian irsini və ailələrimizi qorumaq üçün”), İspan Vox və Portuqaliyanın Chega partiyası Patriotlara qoşuldu. Ancaq "vətənpərvər" sıraların sürətlə artırılması, görünür, bununla bitməyəcək.

Keçən həftənin əvvəlində Viktor Orban əminliklə bildirdi ki, Fransada iyulun 7-də keçiriləcək seçkilərin ikinci turundan sonra onun qrupu “indi hamının düşündüyündən daha sürətli” inkişaf edəcək. Bununla da Macarıstan lideri sadəcə arzulamayıb. Financial Times-ın (FT) məlumatına görə, hələ bu bazar ertəsi Marine Le Penin Milli Birlik hərəkatı Macarıstanın baş nazirinin qrupu ilə ittifaq məsələsini həll etməyi planlaşdırır. “Avropa İttifaqı Parlamentində “patriotlar”ın maraqlarını təşviq etməyə kömək edən hər şey bizim üçün yaxşıdır. Orban Aİ səviyyəsində işləmək bacarığına malik əla siyasətçidir”, - deyə adı açıqlanmayan Milli Birlik üzvlərindən biri nəşrə bildirib və bununla da, çox güman ki, birlik haqqında qərarın müsbət olacağına işarə edib.

İyunun 6-9-da keçirilən Avropa Parlamentinə seçkilərin nəticələrindən sonra sağ mərkəzçi Avropa Xalq Partiyası (EPP) 720 yerlik parlamentdə 188 yerin çoxluğunu, soldakı müttəfiqləri isə Sosial Demokrat fraksiyası (S&D) 136 yerlə ikinci olub. Onların digər müttəfiqləri, Yenilənən Avropadan mərkəzçilər 76 mandat əldə edərək, üçüncü yeri sağçı Avropa Mühafizəkarlarına və İslahatçılara (ECR; hazırda 78 deputat) itirərək, ümumən üçüncü yeri itirdilər. Başqa bir ifrat sağçı qüvvə olan Kimlik və Demokratiya (İD) AP-də 57 yerlə başa çatıb, lakin indi praktiki olaraq üzvlərini itirib. Yaşıllar və Sollar fraksiyaları müvafiq olaraq 53 və 46 deputatla yeni AP-yə daxil oldular. Aİ-nin qanunverici orqanının 80-ə yaxın yeni üzvü siyasətdən kənarda qalıb. Yeni parlamentin yekun konfiqurasiyası iyulun ortalarına qədər bəlli olmalıdır.

AP-yə son seçkilərdə 30 mandat əldə etmiş əsas ifrat sağçı Fransa qüvvələrinin “Avropa Vətənpərvərləri” Orban qrupuna ehtimalla daxil olması Marin Le Penin qüvvəsi olan “Kimlik və Demokratiya” fraksiyasını avtomatik məhv edəcək. Bununla belə, bəzi məlumatlara görə, İD-nin qalan bir neçə üzvü, o cümlədən Matteo Salvininin İtaliya "Liqası" proqnozlaşdırıla bilən sonu gözləməmək qərarına gəliblər və könüllü olaraq "Patriotlar" sıralarına qoşulmaq niyyətindədilər. "Le Pen, Orban və digər nümayəndə heyətləri keçən bazar günündən əvvəl (yəni iyunun 30-dan əvvəl) razılığa gəldilər ki, yeni fraksiya yaratmaq üçün ID-nin mövcudluğunu dayandıracaq", - məlumatlı bir Avropa Parlamenti deputatı bildirib və əlavə edib ki, nümayəndə heyətləri hətta bütün yüksək vəzifələr paketinin öz aralarında bölüşdürülməsinə razılaşa bildilər.

Ümumi anti-immiqrant əhval-ruhiyyəli və rusiyapərəst olmasa da, müharibə əleyhinə olan ifrat sağçı qüvvələrin Viktor Orbanın qanadı altında birləşmə perspektivi İtaliyanın baş naziri Giorgia Meloninin “Avropa Mühafizəkarları və İslahatçılar”ı üçün mütləq zərbə olacaq. Bu yaxınlarda, ECR altı Avropa Parlamentinin İspan Vox-dan Patriotlara getməsindən sonra belə bu yeri qoruyub saxlamağı bacaran AP-də üçüncü ən böyük fraksiya oldu.

Bununla belə, bütün qrupunların Macarıstanın baş naziri ilə yeni fraksiyaya daxil olması ehtimal olunan “Vətənpərvərlər”ə dərhal AP-də 86 yer almağa imkan verəcək və bu xüsusi fraksiyanı avtomatik olaraq üçüncü ən böyük fraksiyaya çevirəcək. Ölçü burada önəmlidir: məsələn, fraksiyanın ölçüsü komitə sədrləri və vitse-prezidentlər, onun nümayəndələrinin nə qədər mühüm vəzifələr ala biləcəyini müəyyən edir. Lakin AP-yə iyun seçkiləri nəticəsində güclənən ifrat sağ cinahın daha çox post üçün müraciət etmə ehtimalını gözləyərək, Avropa Xalq Partiyası, Sosial Demokratlar, “Yeniləşən Avropa” mərkəzçi qrupu və Yaşıllar irəlidə razılığa gəliblər.

Bu isə o deməkdir ki, Avropa Vətənpərvərləri öz siyasi və institusional güclərini Aİ daxilində mövqelərin uyğun bölgüsünə çevirmək üçün çətin mübarizə aparacaqlar.

V.VƏLİYEV