...Yeni bir araşdırma göstərib ki, güclü sosial əlaqələrə malik erkək şişələnmiş delfinlər hüceyrə səviyyəsində tənha həmkarlarına nisbətən daha yavaş yaşlanırlar.
Bu, münasibətlərin sağlamlığa və ömür uzunluğuna birbaşa təsir göstərə biləcəyini göstərir.
SİA-nın məlumatına görə, bu barədə techinsider xəbər verir. Alimlər Qərbi Avstraliya sahillərindəki Şark körfəzində vəhşi Hind-Sakit okean şişələnmiş delfinlərini araşdırıblar.
Məlum olub ki, digər erkəklərlə güclü dostluq münasibətləri olan erkəklərin epigenetik yaşı - bioloji yaşlanmanın molekulyar göstəricisi - eyni xronoloji yaşda olan tək erkəklərə nisbətən daha aşağıdır.
Bu populyasiyada erkəklər sabit ittifaqlar - onilliklər boyu davam edə biləcək birliklər yaradırlar.
Bu tərəfdaşlıqlar onlara dişilərə çatmaq üçün birgə rəqabət aparmağa kömək edir.
Bəzi delfinlər bu əlaqələrə aktiv şəkildə investisiya qoyur və yaxın "dostlarla" çox vaxt keçirirlər, digərləri isə tənhalığa üstünlük verirlər.
Məhz bu fərq alimlərə dostluq keyfiyyətinin bioloji yaşlanma sürəti ilə əlaqəli olub-olmadığını yoxlamağa imkan verib.
Tədqiqat necə aparılıb?
Yeni Cənubi Uels Universitetinin Livia Qerberin rəhbərlik etdiyi bir qrup, yeni doğulmuş körpədən 29 yaşa qədər olan 38 erkəkdən dəri nümunələrini təhlil edib.
Tədqiqatçılar sadəcə illəri hesablamaq əvəzinə, bioloji yaşı DNT metilləşmə nümunələrinə - yaşla toplanan və bədəndəki aşınmanı əks etdirən kimyəvi "markerlərə" əsaslanaraq ölçdülər.
Uzunmüddətli müşahidələr (təxminən 40 il) onlara hansı delfinlərin ən çox qarışdığını müəyyən etməyə imkan verdi. Məlum oldu ki, erkəklə dostluq nə qədər sabit və güclü olarsa, molekulyar səviyyədə o qədər "cavan" görünürdü.
Eyni yaşda olan delfinlər arasında sosial bağlarının gücünün hər artması üçün daha çox sosial fərd bioloji cəhətdən təxminən 1,7 il cavanlaşırdı.
Bu əlaqə digər amillər nəzərə alındıqdan sonra da davam etdi. Maraqlıdır ki, sosial qarşılıqlı əlaqənin bütün formaları faydalı deyildi.
Güclü şəxsi bağlar qocalmanı yavaşlatsa da, böyük erkək qruplarında iştirak, əksinə, daha sürətli bioloji aşınma ilə əlaqələndirilirdi.
Bu, əlaqələrin miqdarından daha çox keyfiyyətinin daha vacib olduğunu göstərir.
Alimlər böyük qruplarda yaşamağın daha böyük sosial qeyri-müəyyənlik və stresslə müşayiət oluna biləcəyini irəli sürürlər.
Yoldaçlar üçün gərgin rəqabət şəraitində bu cür amillər hüceyrə qocalmasını sürətləndirə bilər.
Əksinə, bir neçə etibarlı tərəfdaşla sıx ittifaqlar stress səviyyələrini azalda və bədəni qoruya bilər.
Bu tapıntılar insan tədqiqatlarını əks etdirir. Əvvəllər yüksək səviyyəli sosial dəstəyin, xüsusən də 50 yaşdan yuxarı insanlarda daha gənc bioloji yaşla əlaqəli olduğu göstərilmişdir.
Digər tərəfdən, sosial təcrid xəstəlik və vaxtından əvvəl ölüm riskini artırır. Müəlliflər vurğulayırlar ki, tədqiqat müşahidə xarakteri daşıyır və birbaşa səbəb-nəticə əlaqəsini sübut etmir.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB