Avropanı 14-cü anti-Rusiya paketi və maye qaz – RAKURS

Avropa İttifaqı ölkələrinin daimi nümayəndələri Rusiya Federasiyasına qarşı 14-cü sanksiyalar paketini təsdiqləyiblər. Bunun üçün mətbuatın yazdığına görə, Almaniyanı razı salmaq lazım idi. Yeni paketdə Rusiya Federasiyasına ixracı qadağan olunmuş məhsulları hələ də üçüncü ölkələrdəki törəmə şirkətlər və ya iş ortaqları vasitəsilə Rusiyaya daxil olan şirkətlərə qarşı sanksiyalar nəzərdə tutulur ki, bu da almanlara sərf etmir. Aİ paketi mümkün qədər tez qəbul etməyə tələsir. Ola bilsin ki, Macarıstan Avropa Birliyinə sədr olana, yəni iyula qədər bunu etmək istəyi var. Yaxud, bəlkə də Avropada və Cənubi Koreyada Moskvanın Qərblə qarşıdurmada payı artırmaq istədiyinə işarə kimi qiymətləndirilən Rusiya Federasiyası ilə Şimali Koreyanın yaxınlaşmasına reaksiya da var.

14-cü paketi razılaşdırmaq üçün Aİ səfirlərinə iki gün lazım olub. Onlar müzakirəyə çərşənbə günü, iyunun 19-da başlayıblar və yalnız cümə axşamı səhəri Belçikanın Avropa Şurasındakı nümayəndəliyi danışıqların uğurla başa çatdığını elan edib. “Rusiyaya qarşı 14-cü sanksiyalar paketi ilə bağlı razılaşmanı alqışlayıram. Bu, Rusiyanı əsas texnologiyalara çıxışdan və enerjidən əlavə gəlirdən daha da məhrum edəcək. Bu, kölgə donanmasına və xaricdəki kölgə bank şəbəkəsinə təsir edəcək”, - Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen sosial mediada yazıb.

KİV-in məlumatına görə, o, almanlarla danışıqlarda şəxsən iştirak edib. Beləliklə, səfirlərin qərarı əsasən onun səylərinin nəticəsidir. Sanksiya paketinin qəbulunun birinci və ən mühüm mərhələsi başa çatıb. Bundan sonra xarici işlər nazirlərinin qərarı olmalıdır. O, iyunun 24-də onların Lüksemburqda keçiriləcək iclasında qəbul ediləcək. Aİ dövlət başçıları paketi 27-28 iyun tarixlərində və bəlkə də ondan əvvəl keçiriləcək növbəti sammitdə yazılı prosedura uyğun olaraq təsdiq edəcəklər. Mətbuatda belə təkliflər var idi ki, paketin qəbulunu həqiqətən də həmin tarixə uyğunlaşdırmaq istəyirlər. Yəni iyunun 25-də Ukrayna və Moldovanın Avropaya inteqrasiyası müzakirə olunacaq hökumətlərarası konfransla. Başqa bir mümkün son tarix var: 1 iyul. Bu gündən etibarən Aİ-yə sədrlik Belçikadan Macarıstana keçəcək.

Sədr ölkənin sanksiyalarla bağlı qərarlara təsir imkanları o qədər də böyük deyil, lakin hələ də mövcuddur. Ona görə də Brüsseldə onlar Macarıstanın baş naziri Viktor Orbanla qarşılaşana qədər bütün mübahisəli məsələlərdə tez razılığa gəlməyə tələsirlər. Paketin mətni hələlik dərc edilmir. Biz ancaq Rusiyadan Avropanın qara siyahılarına daxil olan 20 fiziki və 22 hüquqi şəxsin adını sadalayan məmurların və medianın sözlərinə arxalana bilərik. Hələ may ayında Avropanın enerji məsələləri üzrə komissarı Kadri Simson demişdi ki, 14-cü sanksiyalar paketinə Rusiyadan mayeləşdirilmiş təbii qazın (LNG) idxalına məhdudiyyətlər daxildir. Digər məsələlərlə yanaşı, onun şöbəsi Avropa Komissiyasından Aİ səfirləri tərəfindən baxılmaq üçün təqdim edilmiş təkliflər hazırlayıb. Polskie Radio onlar haqqında danışıb. Avropa Komissiyası təqdimatında Rusiya maye qazının Avropa limanlarında, o cümlədən Qərbi Avropaya maye qaz tədarükü üçün əsas çıxış nöqtələrindən biri olan Belçikanın Zeebrugge limanında daşınmasını qadağan etməyi təklif edib. Avropa Komissiyası Rusiyanın kölgə donanmasının bir neçə gəmisinə qarşı sanksiyaların (fon der Leyen bu barədə danışıb), Rusiya vətəndaşlarının dörddə biri və ya daha çoxuna məxsus nəqliyyat şirkətlərinin Aİ-də fəaliyyət göstərməsinə, habelə Rusiyanın maliyyələşdirilmiş qazının idxalına qadağa qoyulmasını müdafiə edib. LNG istehsalı, Rusiya heliumunun idxalı, Rusiya Federasiyasına bir sıra malların - mədən maşınları, elektronika, manqan filizlərinin (onların Rusiyadakı yataqları nisbətən kiçikdir) ixracı üzrə Rusiya layihələrinə qarşı da tədbirlər təklif olunur. Bu təkliflərin tam qəbul edilib-edilmədiyi bəlli deyil.

AB-də ən böyük mübahisə, gözlənildiyi kimi, əvvəllər qəbul edilmiş sanksiya paketlərindəki boşluqların aradan qaldırılmasına yönəlmiş tədbirlərdən qaynaqlanır. Onlara görə, Aİ-dən Rusiya Federasiyasına ixracı qadağan edilən məhsullar hələ də Rusiyaya, lakin üçüncü ölkələr vasitəsilə çatırılır. “Polskie Radio”nun məlumatına görə, Avropa Komissiyasının təkliflərinə Aİ-dən kənardan qara siyahıya salınmalı olan 50 şirkət daxildir. Sanksiyalar təkcə qadağan olunmuş malların birbaşa tədarükçülərinə deyil, həm də tədarük olunan məhsulların Rusiyaya yenidən satıldığını bilən Avropa İttifaqından olan tərəfdaşlarına qarşı tətbiq edilir.

Politico altı diplomata istinadən xəbər verir ki, Almaniya məhz buna görə 14-cü paketə qarşı çıxıb. Berlində hesab edirlər ki, Rusiya Federasiyasında ikili təyinatlı malların satışı sxemləri ilə əlaqəli olmayan və ya Rusiya Federasiyasına ixracı qadağan edilən alman biznesi zərər çəkə bilər. Bildirilib ki, almanlar fransızlarla birlikdə Belarusa lüks avtomobillərin tədarükünə qadağa qoyulmasına qarşı çıxıblar. Avropa Komissiyası qadağanın zəruriliyini avtomobillərin Rusiya Federasiyasına bu ölkə vasitəsilə daxil olması ilə əsaslandırıb.

Ekspertlər Almaniyanın Macarıstandan nümunə götürərək anti-Rusiya sanksiyalarına qarşı çıxdığına inanmırlar. Müzakirələr yalnız nüanslarla bağlıdır: sanksiyalar siyahısına daxil edilmiş konkret şirkətlər. “Aydındır ki, paket almanların və fransızların 2022-ci ildə təsdiqlədiyi ikinci dərəcəli sanksiyalara aiddir. Söhbət hansı şirkətlərdən və hansı sənayedən getdiyi aydın deyil, amma bu, açıq-aydın mayeləşdirilmiş qaz deyil”, - Bu barədə Rusiya Elmlər Akademiyasının Avropa İnstitutunun Alman Araşdırmaları Mərkəzinin rəhbəri Vladislav Belov verdiyi şərhdə bildirib.

Nə olursa olsun, yeni sanksiyalar paketi qəbul ediləcək və bu, Qərbin Rusiya Federasiyasına artan təzyiqinin tərkib hissəsi olacaq. Ola bilsin ki, yaxın gələcəkdə burada tonu Avropa deyil, Cənubi Koreya müəyyən edəcək. Onlar Vladimir Putinin KXDR-ə səfərindən və strateji əməkdaşlıq haqqında sazişin bağlanmasından çox narahatdırlar. Cümə axşamı, iyunun 20-də Cənubi Koreya prezident administrasiyasının milli təhlükəsizlik idarəsinin direktoru Çanq Ho-jin bildirib ki, ölkəsi Rusiyaya qarşı ixrac məhdudiyyətlərinə daha 243 maddə əlavə edərək, sanksiyalar siyahısını 1402 maddəyə çatdıracaq. Bundan başqa, ölkə hakimiyyəti Ukraynaya silah satışı məsələsinə də baxacaq. Cənubi Koreya ABŞ-ın israrlı tələblərinə baxmayaraq, ukraynalılara birbaşa silah və sursat verməkdən imtina edib. İndi o, fikrini dəyişə bilər.

V.VƏLİYEV