Gürcüstan: Yeni ilə iki prezidentlə - RAKURS

Salome Zurabişvili kreslosunu verməkdən imtina edir və “Gürcü arzusu”nu hədələyir

Gürcüstan sakinləri yanvarın 1-nə keçən gecə prezidentin təkcə bir təbrikinə deyil, eyni anda iki təbrikə qulaq asa biləcəklər. Yeni dövlət başçısı Mixeil Kavelaşvilinin andiçmə mərasimi gələn bazar günü planlaşdırılır. O, bundan əvvəl oktyabrın 26-da keçirilən seçkilərin qalibi olan “Gürcü Arzusu” (GA) partiyasının nəzarətində olan Seçicilər Kollegiyası tərəfindən seçilib. Bu arada hakimiyyətin əsas rəqibi kimi ortaya çıxan hazırkı prezident Salome Zurabişvili postunu tərk etmək fikrində olmadığını deyib. Üstəlik, o, GA-ya ultimatum təqdim edib: ya yeni parlament seçkiləri təyin edəcəklər, ya da müxalifət “hakim rejimin süqutuna” nail olacaq.

Salome Zurabişvili bazar ertəsi axşam xalqa videomüraciətində yeni prezidentin andiçmə mərasimindən sonra vəzifəsində qalmaqla bağlı son qərarını açıqlayıb. “Qalıram. Dekabrın 29-na qədər “Gürcü Arzusu” ilə yeni parlament seçkilərinin təyin edilməsi ilə bağlı razılıq əldə olunmasa, biz buna rejimi yıxmaqla nail olacağıq”, - deyə hələ hazırkı dövlət başçısı GA-nı ittiham edib. Oktyabrdakı səsvermənin nəticələrini total saxtalaşdırma adlandırıb.

Eyni zamanda, Zurabişvili növbədənkənar seçkilərə hazırlıq üçün müxalifət partiyalarının liderlərinin və ən böyük QHT-lərin nümayəndələrinin daxil olacağı xüsusi Şura yaradıldığını elan edib. Yeni struktur respublika prezidenti yanında fəaliyyət göstərəcək. “Dialoq başqası ilə deyil, mənimlə aparılmalıdır”, - deyə Zurabişvili aydınlıq gətirib. O, GA-nın qurucusu, müxalifətin ölkənin kölgə lideri hesab etdiyi Bidzina İvanişvilini danışıqlar üçün öz sarayına dəvət edib. Hazırkı konstitusiyanın müəlliflərindən biri, GA-dan deputat Tengiz Şarmanaşvili izah edib ki, dövlət başçısının qanunverici orqanı buraxmaq və seçkilər təyin etmək hüququ yalnız bir halda var: əgər parlament hökuməti təsdiq edə bilmirsə. Noyabrın 28-də parlamentin etimad mandatını alan baş nazir İrakli Kobaxidze isə dövlət başçısına açıq şəkildə xəbərdarlıq edib: belə bir fərman verilərsə, o, cinayət törədəcək və həbsxanaya düşəcək.

Dekabrın 29-da parlamentdə Mixail Kavelaşvilinin andiçmə mərasimi keçiriləcək və ertəsi gün o, ölkə vətəndaşlarını dekabrın 31-də Yeni il münasibətilə təbrik etmək üçün prezident sarayına daxil olmalıdır. Amma saraydan çıxmaq fikrində olmayan Salome Zurabişvili də eyni addımı atmağa hazırlaşır. Üç müxalif televiziya şirkəti Salome Zurabişviliyə “qanuni prezident” kimi Yeni il müraciətini yayımlamağa hazırdır. Digər tərəfdən, üç hökumətyönlü telekanal Mixail Kavelaşvilinin təbrikini yayımlamağı planlaşdırır.

Nəticədə, hakimiyyət çətin seçim qarşısında qalıb: ya Salome Zurabişvilinin prezidentliyin mühüm atributlarını saxlaması faktını qəbul edin, ya da ona qarşı güc tətbiq edib, Yeni il ərəfəsində müxalifətlə küçə qarşıdurmasının yeni mərhələsinə qədəm qoyub.

Prezident və baş nazir arasında kritik an

Gürcüstanda siyasi böhran davam etdikcə, respublikanın hakimiyyət orqanları Avropaya inteqrasiyanı 2028-ci ilə qədər dondurduqdan sonra daha da pisləşdikcə, ölkə getdikcə daha çox Qərb investisiyalarını itirir. Belə ki, Almaniya 237 milyon avro dəyərində olan layihələrini dondurub və yerli sahibkarlar xidmət sektorunda ciddi tənəzzülün yaşanmasından şikayətlənirlər. Lakin siyasətçiləri hələ də iqtisadi çətinliklər yox, hakimiyyət uğrunda mübarizə maraqlandırır.

Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze bildirib ki, əgər respublika prezidenti Salome Zurabişvili dekabrın 29-da Mixail Kavelaşvilinin andiçmə mərasimi fonunda vəzifəsini tərk etməkdən imtina edərsə, o, həbsxanaya göndəriləcək. “Zurabişvili vəzifəsini tərk etməli olacaq, görəcəyik ki, o, dəmir barmaqlıqlar arxasında həyatını harada davam etdirəcək, ya yox. Düşünürəm ki, onun cinayət məcəlləsinin normalarını pozmamaq üçün kifayət qədər müdrikliyi olacaq... Bir daha təkrar edirəm, 72 yaşlı qadını həbsxanaya göndərmək istəməyən heç kim ola bilməz, amma bu hərəkəti ilə bütün xalqı məhv edəcək. Prezident iqamətgahında onunla kim olacaq”, - hökumət başçısı bildirib.

Buna cavab olaraq Zurabişvili heç yerə getmədiyini bəyan edib və özünü ölkədə ali hakimiyyətin yeganə qanuni nümayəndəsi hesab etməkdə davam edib. “Məni müdafiə etmək istəyən insanlara çox minnətdaram... Amma dekabrın 29-dan sonra kim olacağımı bilirəm – prezident, yoxsa... Mən sənin qulun olacağam”, - deyə dövlət başçısı tərəfdarlarına müraciət edib. O, həmçinin bildirib ki, Gürcüstanda siyasi böhranı inkişaf etdirməyin iki yolu var: yeni parlament seçkilərinin keçirilməsi ilə bağlı “Gürcü arzusu” ilə kompromis və ya hakim rejimin məhvi. Bununla bağlı o, müxalifət şurası yaradacaq, onun üzvləri yeni səsvermənin hazırlanması üzərində işə başlayacaqlar. Bununla belə, Zurabişvilinin fikrincə, seçkilər “Gürcü arzusu”nun məğlubiyyəti ilə başa çatmalıdır.

“Onlar məni radikallıqda ittiham edirlər, bilmirəm, bunu harada görüblər”, Zurabişvili təəccüblənir. Onun sözlərinə görə, həmvətənlərini qorxudan hakim partiyadır. Xüsusilə, “Gürcü Arzusu” əvvəlcə müxalifətin hakimiyyətə gələcəyi təqdirdə Rusiya ilə müharibə riskindən, indi isə vətəndaş müharibəsindən danışır. “Nə biri, nə də digəri olmayacaq. Bu ölkə yeni seçkilərə sülh yolu ilə yanaşacaq, sonra uğurlu və güclü olacaq”, - deyə həbslə üzləşən prezident əmin edib.

Bu arada “Gürcü arzusu” dövlət başçısının psixi sağlamlığından şübhələnməyə başlayıb. Parlamentdəki hakim partiya fraksiyasının sədri Mamuka Mdinaradze deyir: “Çətin emosional fona görə o, qeyri-adekvat bəyanatlar verir. Onun partiya üzvü Quram Maçaraşvili əmindir ki, Zurabişvili həmişə qeyri-adekvat olub, lakin onun siyasətdəki günləri sayılı olduğundan narahat olmaq üçün heç nə yoxdur.

"Prezidentə qarşı təhdidlər qəbuledilməzdir", - Latviya rəhbəri Edqars Rinkeviç həmkarını dəstəkləyib. O, Zurabişvili ilə telefon danışığı aparıb və o, Gürcüstanın “Avropa yoluna” qayıtmalı olduğunu bildirib. Çexiya Prezidenti Petr Pavel də respublika rəhbərini dəstəklədiyini bildirib. “Zurabişvilinin hüquq-mühafizə orqanları ilə açıq toqquşmaya girəcəyi ehtimalı azdır. O, mükəmməl başa düşür ki, bu döyüşdə qalib gəlməyə gücü çatmır və buna görə də dəmir barmaqlıqlar arxasına düşmək riski var. Bu, 1990-cı illərin əvvəli deyil ki, müdafiə naziri, açıq-saçıq quldur Tengiz Kitovani silahlıların dəstəyi ilə departament binasını zəbt edib istefa verməkdən imtina edə bilərdi”, – politoloq Petre Mamradze bildirib.

Ekspertin sözlərinə görə, çox güman ki, inauqurasiya ərəfəsində o, Fransaya və ya Aİ-nin başqa ölkəsinə gedəcək, sonra isə müəyyən səbəblərdən geri qayıda bilməyəcək. Yoxsa o, könüllü olaraq iqamətgahı tərk edəcək, bəyan edib ki, bina adamı dövlət başçısı etmir.

Bu arada, “Gürcü arzusu”nun cinayət təqibi ilə hədələdiyi yeganə şəxs prezident deyil. Məsələn, müxalifət partiyasının təsisçisi Lelo ölkənin silahlı qüvvələrini tabe olmamağa çağırıb. Onun sözlərinə görə, ordu Kavelaşvilinin andiçmə mərasimində iştirak etməməlidir. “Bu, bir daha vurğulayır ki, bu adamlar, o cümlədən Xazaradze öz ağalarının tapşırıqlarını yerinə yetirməklə məşğul olan adi bir casusdur... Yəqin ki, yer üzündə heç kim daha aşağı davranışla çıxış etməzdi”, - gürcü deputat Archil Gorduladze bildirib.

Paralel olaraq, Almaniyanın Gürcüstandakı səfiri Peter Fişer ölkəsinin respublikada ümumi dəyəri 237 milyon avro olan layihələri dondurduğunu bildirib. Belə ki, Batumidə yaşıl hidrogen, enerji infrastrukturu və su infrastrukturunun maliyyələşdirilməsi dayandırılıb. "Vətəndaş cəmiyyəti və qanunun aliliyinə dəstək davam edir", - Fişer vurğulayıb.

Elə həmin gün Kobaxidze hökumətin Avropa yolundan üz döndərməsindən narahat olan gürcü biznes nümayəndələri ilə dialoq qurmaq üçün 4 saat çalışıb. “Bu, iqtisadiyyatı xilas etmək üçün davam etməməlidir. O, artıq müxtəlif sahələrdə, istər turizm, istər restoran biznesi, istərsə də digər sahələrdə görünür - çox güclü eniş. Biz hamımız birlikdə bu vəziyyətdən çıxmalıyıq”, - Gürcüstan Biznes Assosiasiyasının birinci vitse-prezidenti Laşa Papaşvili bildirib.

V.VƏLİYEV