...2022-ci ildə orbitə buraxılan James Webb Teleskopu astronomiyada sıçrayış edib. Onun etdiyi ən maraqlı kəşflərdən bəziləri hazırda məlum olan ən qədim qalaktikaların müşahidələri idi. Amma biz bu qalaktikaları indiki kimi deyil, milyardlarla il əvvəl olduğu kimi görürük.
Kainatımızın yaşı 13,8 milyard ildir. Bu o deməkdir ki, ən uzaq qalaktika bizdən 13,8 milyard işıq ili uzaqlıqda yerləşməlidir. Bu nöqtə bir növ “kosmoloji üfüq”ə çevrilməlidir, ondan kənarda heç nə olmamalıdır. Amma bu o qədər də sadə deyil.
SİA-nın xarici qaynaqlardan əldə etdiyi məlumata görə, bunu Live Science yazır.
…Kosmoloji üfüq informasiyanın əldə oluna biləcəyi maksimum məsafədir. Müxtəlif təriflərə malik olan və müxtəlif kosmoloji kəmiyyətlərdən asılı olan bir neçə müxtəlif kosmoloji üfüqlər vardır. Burada ən vacib şey Kainatın bu çağında işığın bizə çata biləcəyi maksimum məsafəni təmsil edən kosmoloji üfüqdür. Bu, müşahidə edilə bilən kosmosun sərhədini müəyyənləşdirir.
Bunu Arizona Universitetinin astronomu, eyni zamanda Advanced Deep Extragalactic Survey (JADES) komandasında işləyən Ceyk Xelton deyir.
2024-cü ilin mart ayında JADES alimləri teleskopun bəşəriyyətin indiyə qədər gördüyü ən uzaq və ən erkən qalaktika olan JADES-GS-z14-0-ı kəşf etdiyini bildirdilər. Paradoks ondadır ki, JADES-GS-z14-0 bizdən təxminən 33,8 milyard işıq ili məsafəsində yerləşir.
Necə oldu ki, o qədər uzaqda olan işığı görə bildik ki, kainatın bizə çatması üçün kifayət qədər yaşlı deyil. Axı JADES-GS-z14-0-ın 33,8 milyard işıq ili uzaqda olması onu 33,8 milyard il əvvəl olduğu kimi görməyimiz demək olmalıdır. Amma bu o demək deyil.
…JADES-GS-z14-0 qədər uzaqda olan qalaktikanı 13,8 milyard işıq ilindən çox uzaqda olduğu halda necə müşahidə edə bilərsiniz və onun işığının bizə çatması kainatın yaşından daha uzun sürəcək? Cavab Kainatın genişlənməsidir”, - Xelton bildirib bunu.
Kainat sadəcə olaraq sabit qalsaydı, 33,8 milyard işıq ili uzaqlıqdakı qalaktikadan gələn işığın çatması 33,8 milyard il çəkərdi. Lakin 1900-cü illərin əvvəllərində Edvin Hubble uzaq qalaktikaların bir-birindən uzaqlaşdıqlarını və bir-birindən nə qədər uzaq olarsa, bir o qədər sürətlə hərəkət etdiyini kəşf etdi. Yəni Kainat statik deyil, genişlənir.
1998-ci ildə iki fizik Kainatın nəinki genişləndiyini, həm də sürətləndiyini müəyyən etdikdə vəziyyət daha da mürəkkəbləşdi. Bu sürətlənmədən məsul olan qüvvəyə qaranlıq enerji deyilir.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg "Tural Sadıqlı deportasiya edildi")
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB