Kişilər ən çox neçə xanımla ailə həyatı qura bilər? - MARAQLI FAKTLAR - ARAŞDIRMA

Allah Həzrəti Adəmi yoxdan var etdikdən sonra rahatlıq tapa biləcəyi bir qadın da yaratmışdır. Uca Allah insanların bu vasitələrlə nəsil yetişdirməsini təqdir edərək, kişi və qadın arasında müəyyən hüquq və vəzifələr qoymuş, hər iki tərəfə öz fitrətlərinə uyğun yaşamağı əmr etmişdir.

Şübhəsiz ki, bu hüquq və vəzifələrin ən mühümlərindən biri də nikahdır. Evlilik bir-birinə tamamilə yad olan iki fərqli cinsdən olan insan arasında baş verir və onların ikisini dünyanın bir-birinə ən yaxın adamı edir. İslam dini evliliyə yüksək məna və məsuliyyət qoyub. Evlilik sayəsində qadının yemək-içmək, sığınacaq və bu kimi bütün ehtiyacları ərinin öhdəsinə buraxılır. Ailə qurmaq məsuliyyəti qadınların üzərinə düşür.

İslamda evlilik müvəqqəti mənfəət və ya həzz əsasında qurulmur. Sevgi və hörmət təməlləri üzərində qurulan, hər iki tərəfin anlayış və yetkinliklə yaratdığı ev, cəmiyyətin ən gözəl varlığı olan “insan”ı üzə çıxaracaq, ehtiyaclarını ödəməklə onu cəmiyyətdəki müqəddəs vəzifələrinə hazırlayacaqdır. Beləliklə, ailə cəmiyyətin ən kiçik, lakin əvəzolunmaz struktur blokunu təşkil edəcək. Onun sarsıdılmasına səbəb olacaq hər cür təsirlər (zina, böhtan və s.) İslam dini tərəfindən qadağan edilmiş və bu mövzuda çox sərt tədbirlər görülmüşdür.

Qısaca izah etdiyimiz kimi, dəyərli olan “nikah” və “ailə” institutundan bəziləri nadan, bəziləri isə bilərəkdən danışır.

“Niyə İslam çoxarvadlılığa icazə verir”, “Niyə Məhəmməd Peyğəmbər (s) bu qədər qadınla evləndi”, “yaxud İslam qadınlara əhəmiyyət vermir” kimi sualların hamısı bu cəhalətdən və bəd niyyətdən irəli gəlir. Burada əvvəlcə İslamın birdən çox qadınla evlənməyə icazə verməsinin səbəbinə qısaca diqqət yetirəcəyik (təşviq yox, zərurət):

İslamda çox evliliyə icazə verilməsinin səbəbləri

Əvvəla qeyd etmək lazımdır ki, çoxarvadlılıq İslamın təşəbbüsü ilə deyil, qeyri-məhdud sayda qadınla evliliyi qəbul edən sistem müəyyən məhdudiyyətlərə məruz qalmışdır. Məlum olduğu kimi, Peyğəmbərdən (s) əvvəl Ərəbistanda və ya dünyanın başqa ölkələrində saysız-hesabsız qadınlarla birlikdə olmaq imkanı olmuşdur. Bunlar bəzən hamının tanıdığı onlarla qadınla evlənmək, bəzən də satın alınan cariyə və ya çoxsaylı qeyri-qanuni əlaqələr (zina) vasitəsilə edilirdi. Təbiətindən korlanmayan insanları bu vəziyyət narahat etsə də, ümumi tendensiyanın qarşısını almaq mümkün olmayıb.

Dörd qadınla evlənə bilmək bütün möminlər üçün “əmr” deyil, bəzi hallarda tanınmış hüquq və “icazə”dir (lisenziya).

İnsanlar min bir vəziyyətlə üzləşə bilər. Bəzən kişinin şərtləri elə ola bilər ki, nikahdan razı qala bilmir, bəzən də qadının müxtəlif səbəblərdən (insult, bədbəxt hadisə nəticəsində əlil olması, daimi xəstəlik, halsızlıq və s.) ailə həyatını davam etdirə bilməsi bəzi problemlər yarada bilər.

Birdən çox (dörd nəfərə qədər) evlənən kişilərə də arvadları arasında “ədalət təmin etmək” vəzifəsi verilir. Əks halda, o, Allahın əzabından xəbərdar edilmişdi. Ayədə: "Əgər yetim qızların ədalətini təmin etməkdən qorxursunuzsa, uyğun gördüyünüz qadınlardan iki, üç və ya dördünü evləndirin. Əgər onların arasında ədalətə nail ola bilmirsinizsə, onda bir qadın və ya cariyənizlə razılaşın. Bu şəkildə ədalətdən dönməməyə daha yaxın olacaq”. (Nisa, 4/3) buyuruldu.

Başqa bir ayədə: "Nə qədər çalışsan da, qadınlar arasında ədalətə nail ola bilməyəcəksən. Ona görə də birinə tamamilə meyil edib, digərini asılı vəziyyətdə qoyma. Əgər nəfsini islah etsəniz, Allahdan qorxun və zülmdən çəkinsəniz, şübhəsiz ki, Allah bağışlayandır və rəhimlidir." (Nisa, 4/129) buyuruldu.

Həmçinin Peyğəmbər (s) buyurur: “Kişinin evliliyində iki qadın olarsa və aralarında ədalətli olmazsa, o, qiyamət günü bir tərəfi iflic olaraq dirildiləcəkdir”. (İbn-i Macə, Nikah, 47)

Müharibələr və kişilərin kütləvi şəkildə məhv edildiyi bu kimi hallarda qayğıya ehtiyacı olan və ortalıqda qalan qadınların həm özləri, həm də cəmiyyət adından hansı çətinliklərlə, hansı zərərlərlə üzləşə biləcəyi göz qabağındadır. Birtəhər dolanmağa ehtiyacı olan qadın hansı qapıya, hansı üzlə müraciət edəcək, nə ilə qarşılaşacaq?! Tarixdə bunun ən yaxşı nümunəsi İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Almaniyada baş verdi.

İslam, şübhəsiz ki, zinaya icazə vermir. Evli olarkən zina edənlərə ağır cəzalar verilirdi. Bütün ilahi dinlərdə zina qadağan edilsə də, Avropa və Amerikada zina yaşının 12-13-ə enməsi, ailə evinin tez-tez dağıdılması və ya dağılmaq ərəfəsində olması günümüzün gerçəkləri arasındadır. İslam dünyası və müsəlman ailələri isə dinlərinə əməl etdikləri qədər bu mənəvi aşınmadan kənarda qalırlar. Şübhəsiz ki, İslamın zinaya baxış tərzi, adət-ənənələrimizin tariximizdəki gücü bu həqiqətdə böyük rol oynayır.

Kişinin bir dəfədən çox evlənmək hüququndan istifadə etməsi qadının nikah zamanı irəli sürdüyü şərtlə məhdudlaşdırıla bilər. İslamda nikah müqaviləsinin bağlanması üçün hər iki tərəfin razılığı şərt kimi qəbul edilir. Bu nikah müqaviləsi zamanı qadının “yalnız özü ilə evli qalması” şərt kimi irəli sürülə bilər. Kişi bu şərtə əməl etməyib başqa qadınlarla evlənərsə, qadın hakimə müraciət edərək “boşanma” tələb edə bilər.

Bütün bu şərtləri nəzərə alsaq, İslamın həyatın hər sahəsini, hər vəziyyəti nəzərə alaraq belə bir şeyə icazə verməsi başa düşüləndir. Bu, təkcə sağlamların deyil, həm də yaşlıların və zəiflərin dinidir. O, təkcə rahatlıq anlarının deyil, həm də çətin anların dinidir. Təkcə kişinin dini deyil, qadının da bütün hüquqlarını qoruduğu dindir. İnsanlığın iffət və ləyaqətini qoruyan, şəxsiyyəti və cəmiyyəti o qədər düşünən yeganə dindir ki, ailənin səbəbsiz yerə dağılmasına, övladların səfalət və fəlakətinə dözə bilmir. Bu vəziyyətə görə çoxarvadlılığın icazəli olması zərurət, ehtiyac, bəhanə və ya səhih bir faydadır.

SİA məsələ ilə bağlı araşdırma apararaq din xadimi və psixoloqların fikirlərini öyrənib.

Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi sədrinin müavini Hacı Fuad Nurullayev məsələyə dini cəhətdən belə münasibət bildirib: “İslam qanunları baxımından kişi bir neçə qadınla evlənə bilərsə, bu, o demək deyil ki, o bunu əsas gətirərək mütləq 3-4 qadınla evlənməlidir. Dinimiz bunu çox aydın şəkildə açıqlayır ki, buna həm şərait, həm də qanun olmalıdır. Bir xanımla bir kişi evlənir və ailə həyatı yaşayır. Bu ailəni və bu ailədən olan övladları qorumaq, tərbiyyə etməyə kişinin qüdrəti çatır.

Müəyyən İslam ölkələri var ki, orada bir neçə qadınla evlənmək olur. Amma hüquq və qanunlarımıza görə kişi bir qadınla evlənib nikah edə bilir və onunla da yaşayır. İkinci qadın bizim şəraitdə və hüquqlarda mümkün olmayan bir məsələdir. Ona görə də biz bunu həyata keçirmirik. Bunun heç bir zərurəti də yoxdur. Hər bir kişi bir qadınla evlənir və o ailəyə sahib olur. Bu da dinimiz baxımından dəstəklənir. Dində olan qanunlar və tələblər düzgün səviyyədə başa düşülməlidir.

Quranımızda müxtəlif ayələr və qanunlar var. Dində yaxın qohumlarla evlənməyə icazə var. Buraya əmi qızı, əmi oğlu, xala oğlu, xala qızı daxildir. Həmçinin, bundan biraz uzaq qohumlarla və qohum olmayan insanlar evlənə bilərlər. Amma insan xalası, bibisi, qardaşı qızı, analığı, süd bacı qardaşları, dayısı, əmisi, qardaş qızı, qardaş oğlu, bacı qızı, bacı oğlu ilə evlənə bilməz.

Həmçinin, bir kişi bir ailənin iki qızını eyni vaxtda ala bilməz. Yəni, iki bacını almağa hüququ yoxdur. Əgər yoldaşı ondan ayrılıbsa və yaxud dünyasını dəyişibsə sonradan həmin ailədən başqa qızla evlənə bilər. Amma yoldaşı sağ ikən onun bacısını da alırsa bu yanlışdır.

Bir də dinimizdə eyni dində olan və olmayan insanlarla da ailə qurma şərtləri var. Eyni dində olanlar, məsələn müsəlman müsəlmanla ailə qura bilər. Müsəlman yəhudi və xristianla müəyyən şərtlər və qanunlar daxilində ailə qura bilər. Bunlara riayət olunduqda insanlar ailə qurmaq şanslarına malik ola bilərlər”.

Psixoloq Zeynəb Eyyubova isə məsələnin psixoloji yanlarına toxunub: “Kişilər adətən hansısa bir travmanın nəticəsi olaraq bir neçə qadınla evlənmək istəyir. Uşaqlıq vaxtında əzilən, önəmsənilməyən, sözünə diqqət olunmayan kişilərdə bir neçə qadınla münasibət qurmaq istəyini müşahidə edirik. Bundan əlavə uşaqlıq vaxtında ana ilə bağı qopan oğlanlarda, eyni vaxtda bir neçə dayənin baxdığı, bir neçə insanlar eyni anda bağlılığı olan oğlan uşaqlarında çoxqadınlılığa meyililik olur.

Həmçinin, özünü sübut etmək üçün yeniyetməlik dövründə alçaldılan, ilk sevgisi travmatik nəticələnən, aldadılan, xəyanətə məruz qalan oğlanlarda da buna rast gəlinir. Son dövrlərdə psixoloji səbəblərin fonunda Azərbaycan reallığında xəyanət və yaxud 2-3 qadınla münasibət bir dəb halını alıb. Bunun dəb halını alması mühitdən asılıdır. Mühit ona psixoloji təsir edir. “Yəni, hər kəs 2-ci və 3-cü qadına meyillənir, mən də edim” düşüncəsi olur. Dəbsən sonra da bu vərdişə keçir. Daha sonra isə davranış üslubu olur. Bu vərdişi tərk etmək üçün psixoloji yardıma ehtiyac qalır”.

Ayşən Vəli

Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə