Bazarlarda qızıl qiymətinə satılan balıq kürüsü - ARAŞDIRMA

İnsan sağlamlığı üçün çox faydalı olduğu deyilən, lakin bahalı olan kürü balıq yumurtasıdır. Bəs, qidadan gözəllik sektoruna qədər geniş istifadə sahəsi olan kürü hansı balıqdan istehsal olunur və ən bahalı kürü hansıdır?

SİA mövzu ilə bağlı araşdırma aparıb.

İlk öncə qeyd edək ki, kürü balıq yumurtalarına verilən ümumi addır. Hər balığın yumurtası kürü adlansa da, yemək üçün bütün kürü növlərindən istifadə etmək mümkün deyil. Kürü çıxarılan balıqların keyfiyyəti və çeşidləri müxtəlif və fərqli növlərə malikdir. Xəzər dənizindən çıxarılanlar ən qiymətli və keyfiyyətli kürü kimi tanınır. Kipper və nərə balığı kimi balıqlardan çıxarılan kürü ən dadlı və qiymətli kürülərdəndir.

Qara rəng olan növü ən məşhur kürülərdən biridir. Beluga kürüsü qara rəngli ən bahalı və ən qiymətli kürü adlanır.

Kürü necə istehsal olunur?

Kürü alınacaq balıq diri tutulmalıdır. Balıqların ölməməsi çox vacibdir. Çünki bu balığın içini açıb, sahib olduğu kürüdən götürməklə əldə edilir. Kürü götürüldükdən sonra balığın qarnı yenidən tikilərək dənizə buraxılır. Bu şəkildə bu tətbiq ilə dəfələrlə balıqdan kürü əldə etmək mümkündür.

Kürü sortları arasında ən qiymətlisi olan beluqa kürüsü orta diametri 2,5 - 3 mm, kürünün rəngi isə qara olub, yağın dadını xatırladan hisslər yaradır. Bu kürü yalnız nərə balığından alınır. Bir balığın təxmini məhsulu kimi 15 kq kürü göstərilir.

Çin və Rusiya arasında Amur çayında balıqdan əldə edilən digər qiymətli kürü Kaluqa kürüsüdür. Kaluqa kürüsü Beluga kürüsündən daha kiçik və daha tünd olma xüsusiyyətinə malikdir.

Sevruğa kürüsü adi nərə balığından çıxarılan kürü növüdür. Asanlıqla tapılmaq imkanı ilə çox ucuz satılır.

Bizans imperatorları və İran şahları tərəfindən davamlı olaraq istehlak edilən bu yemək, o zamanlar imperatorların yeməyi adlandırılmasına səbəb olmuşdur. Kürü çox az və bahalı olduğu üçün zəngin sayılan qida növdür. Ümumiyyətlə, bu qidanı maddi imkanı olanlar alıb dada bilər. İndi kürü ilə hazırlana bilən bəzi növ kremlər də satışdadır. Yüksək enerji və yüksək protein tərkibli kürü dərinin bərpasına da təsirli ola biləcək xüsusiyyətləri ehtiva etdiyi üçün bu sektorda da istifadə edilməyə başlanılıb. Dərini nəmləndirdiyi, qırışları düzəltdiyi və dəri problemlərinin həllini təmin etdiyi üçün yüksək cəmiyyətdə üstünlük verilən kremlər arasındadır.

Rusiya, İran və Azərbaycan kimi ölkələr kürü istehsal edən ölkələr sırasındadır. Azərbaycanda kürünün 80 faizi istehsal olunur. Türkiyədə çox istehsal oluna bilməyən kürü nadir hallarda tapılır. Yalnız Adana və Bodrum vilayətlərində kürü istehsalı üzrə yaradılmış müəssisələr var. Adanada istehsal olunan kürü xaricə ixrac edilir. Fiska adlı kürü Türkiyədə kefal balığından çıxarılan kürü növüdür.

Kürü ümumiyyətlə içki süfrələrinin məzəsi kimi də qəbul edilir. Ümumiyyətlə, yüksək keyfiyyətli və elit seqmentlərin istehlak etdiyi içkilər üçün iştahaaçandır. Çörəklərin üzərinə yayılaraq istehlak edilən kürü bəzi kremlər və souslarla da istehlak edilə bilər. Açıq şəkildə istehlak edilməsi tövsiyə edilmir. Onu tək istehlak etmək ağırdır və ağızda acı dad yaratmaq baxımından çox da xoş deyil. Qiyməti kifayət qədər baha olan kürü növündən asılı olaraq dəyişə bilər.

Beluga, Asietra və Sevruga kimi tanınan balıqların kürüsü olduqca keyfiyyətlidir. Ən çox tanınan növü olan qara kürü qida dəyəri baxımından çox zəngindir. Marketlərdə və ya restoran menyularında daha tez-tez rastlaşa biləcəyiniz qızılbalıqdan alınan qırmızı kürüsü də qidalı və qidalı yemək kimi diqqəti çəkir. Fərqli mədəniyyətlərdə səhər yeməyində istehlak edildiyi müşahidə edilsə də, dünya mətbəxində daha çox başlanğıc və ya salat kimi təqdim edilir. Çörəyin üzərinə ordövr şəklində təqdim etmək ideal seçim olacaq. Unudulmamalıdır ki, süfrəyə verməzdən əvvəl soyuducuda saxlamalı, mümkünsə buzlu bir qabda da servis etməlisiniz. Kürü ilə nəyin yaxşı getdiyini düşünürsünüzsə; Qızardılmış çörək, soğan və limonu itirməməyi məsləhət görürük.

Kürünün faydaları nələrdir?

- Zehni açacağı düşünüldüyü üçün vacib imtahanlardan əvvəl tələbələrə tövsiyə olunur. Beyin gücləndirici təsiri var.
- B12 vitamini ilə zəngindir.
- Dəriyə faydasına görə də kürüyə üstünlük verilir.
- Əzələ və sümük inkişafını dəstəklədiyi üçün xüsusilə idmançılar tərəfindən seçilir.
- Xroniki yorğunluq hallarında enerji verici kimi yeyilə bilər.

Yaradıcı təqdimatlarla dünyanın ən bahalı restoranlarında özünə yer tapan kürüdən istifadə edəcək aşpazların bəzi detallara diqqət yetirməsi lazımdır. Qonaqlarınızı bu çox xüsusi məhsulla tanış etmək istəyirsinizsə, bu detalları nəzərdə saxlayın.

1. Kürü təqdimatının incəlikləri

Kürü metal qaşıq, çəngəl və ya oxşar əşyalarla təmasda olmamalıdır. Dadı bu şəkildə dəyişə biləcəyi üçün bazarda kürü qaşığı kimi satılan məhsullardan almalısınız.

2. Kürünün saxlama qaydaları

Saxlama müddəti uzun olan məhsul olmadığı üçün qutunu açdıqdan sonra 3 gündən çox olmamaq şərti ilə istehlak edilməsinə diqqət yetirməlisiniz. Siz artıq bilirsiniz ki, onu soyuducuda saxlamalısınız.

3. Ən dəyərli kürü

Bunu öyrənməyin yeganə yolu kürünün diametrinə baxmaqdır. Siyahının başında 2,5-3 mm ilə Beluga gəlir.

4. Kürü yemək üçün ideal vaxt

Əlbəttə ki, bir çox yerdə yaxşı kürü yeyə bilərsiniz, amma araşdırmalar göstərir ki, bu mövzuda Rusiya bir nömrədir.

Qida üzrə baş mütəxəssis Ağa Salamov: "Ən bahalı kürülər çəki balığından əldə olunur. Daha sonra beluqa, asetrin, Avropa ölkələrində geniş yayılmış kod balığının kürüsüdür ki, bunlar ən yaxşı kürülər sayılır. Təbii, ki qara və qırmızı balıq kürülərinin də inanılmaz faydaları var.

Qeyd edim ki, Xəzər dənizində çıxan balıqların kürüsü bir az bozumtul olur. Yəni, tünd qara olmur, biraz boza çalır. Asetrin və bölgə balığının kürüsü də bura aiddir. Yəni, o da açıq qara rəng olur. İşbazlar çox vaxt həmin rəngi almaq üçün rəngləndiricilərdən istifadə edirlər. Jelatindən və yaxud yumurtanın ağından götürüb süni kürü düzəldirlər. Bu biraz tünd rəng olur, həm də biraz diri qalır. Bu kürürlərin saxta olduğu bəllidir. Məsələn, durna balığının kürüsünü də götürürlər və deyirlər ki, bu asetrin kürüsüdür.

Saxta balıq kürülərini kapsula şəklində hazırlayırlar. Aqar-aqar deyilən bir maddə var, həmin o aqar-aqar sümüyün tozundan əldə edilmiş jelatindir və ona rəngləndiricilər vuraraq kürü adı ilə satırlar. Həm də ora dadlandırıcılar, balıq yağı vururlar və süni kürü düzəldirlər. Bununla tam boz rəng ala bilməsələr də qara alırlar. İkranın əsl rəngi boz rəng olur.

Məsələn, uzaq Şərqlə Xəzər dənizindən çıxan balıqlarda da fərq var. Xəzər dənizində çıxan asetrin balığının kürüsü biraz açıq rəngdə olur, amma uzaq şərqdə çıxan asetrinin balığı biraz tünd olur. Bu coğrafi dəyişikliklərdən də asılıdır. Amma biz Azərbaycandan danışırıqsa, yəni, Xəzər dənizindən çıxan kürülər biraz boz olmalı, tam qara rəng olmalı deyil.

Son olaraq qeyd edim ki, gecə korluğu deyilən bir xəstəlik var ki, balıq kürüsünün ona da faydaları var. Məsələn, göz üçün çox faydalıdır, halsızlığı aradan qaldırır, cinsəl problemlərə faydaları var, beyin inkişafında faydalıdır".

Ayşən Vəli