110 illik yalan - RAKURS

“Soyqırımı” iddiaları erməniləri ikiyə bölüb

Ermənilər daima özlərinə milli qurum yaratmaq məqsədilə başqa xalqların ərazilərində torpaq “ovuna” çıxıblar. Bu cəhd uzun zaman onlara heç bir uğur gətirməyib. Erməni müəlliflərinin özləri bu etnosun hələ eramızdan əvvəl Mesopotamiyada müxtəlif etnosların hibridindən törənmiş bir toplum olduğunu söyləyirlər. Sonra ermənilər tədricən Kiçik Asiya yarımadasında görünməyə başlayıblar. Özlərini “ev sahibi” kimi göstərməyə çalışan bu məxluqlar Balkan yarmadasına üz tutublar. Lakin orada da özlərini nalayiq apardıqlarına, yaramazlıq etdiklərinə görə oradan sıxışdırıb çıxarıblar. Türk-müsəlman xalqları isə dağda-daşda olsa da onlara mümkün olan sığınacaq vermişlər. Bundan sonra ermənilərin tədricən, zaman-zaman Cənubi Qafqaza miqrasiyası başlanır…

24 aprel tarixi – qondarma “erməni soyqrımı” günü haradan qaynaqlanır? Bunu erməni müəllifi Akop Keşişyan belə qiymətləndirir: “Yunanlıların qızışdırması ilə 24 aprel tarixinin erməni qətliamı günü olaraq Beyrutdakı Ortodoks kilsəsi tərəfindən elan edilməsi hamımızı üzüntüyə qərq etdi. Məlumat üçün bildirək ki, “erməni soyqırımı” ifadəsi ötən əsrin 50-ci illərində erməni kilsəsi tərəfindən ortaya atılıb və daha sonra erməni lobbisinin dəstəyi ilə böyük bir kampaniyaya çevrilib. Ermənipərəst qüvvələr həmin hadisələrdən bir vasitə kimi bu gün də faydalanmağa çalışırlar. Əslində isə o vaxt Türkiyədə öldürüldüyü iddia edilən qədər erməni yaşamırdı. Bu rəqəmin erməni tarixçilərinin bir qismi 600 min, bir qismi isə 1 milyon olduğunu desələr də, rus mənbələri bunun yalan olduğunu bilə-bilə bu rəqəmin 2 milyon olduğunu yazırlar. Erməni və rus yazarlarının 1915-ci il “erməni soyqrımı” ilə əlaqədar gətirdikləri rəqəmlərin müxtəlifliyi bu hadisənin uydurma olduğuna əyani sübutdur.

Türk alimləri isə son on ildə əhəmiyyətli dərəcədə çox ciddi araşdırmalar aparıblar. Bu araşdırmalardan bir faktı misal çəkmək olar ki, ermənilərin təqdim etdikləri guya 1915-ci ildə köçürülmə hərəkatı dövründə adları qeyd olunan bir çox sayda erməninin adları, soyadları və sənədləri 1916-1917-1918-ci illərdə rəsmi şəkildə başqa-başqa yerlərdən çıxıb. Halbuki onları ermənilər 1915-ci ilin aprel hadisələrində ölmüş kimi qələmə vermişdilər. Amma bir həqiqəti unutmaq olmaz ki, əgər həmin vaxt 1,5 milyon erməni öldürülmüş olsaydı, bu gün dünyada bir-iki nəfər erməni qalmış olardı”.

Türkiyədə 1915-ci ildə “erməni soyqırımı” deyilən hadisə heç vaxt olmayıb. Bu, türk dünyasının artan iqtisadi qüdrəti və beynəlxalq nüfuzuna, türk soyuna iri dünya dövlətlərinin qısqanc münasibətinin, qərəzli yanaşmasının təzahüründən, erməni uydurmasından başqa bir şey deyildir!

Bu günlərdə, daha dəqiq desək 24 aprel tarixində Ermənistanda “Osmanlı İmperiyasında erməni soyqırımının 110-cu ildönümü” qeyd edilib. Bu qondarma tarix haqlı olaraq erməni cəmiyyətdə dərin parçalanmanın olduğunu üzə çıxarıb. Bəzi ermənilər türk bayraqlarını yandırır və bununla da qonşuları ilə ənənəvi düşmənçiliyi davam etdirmək əzmində olduqlarını nümayiş etdirirlər. Digərləri dinc gələcək naminə köhnə şikayətləri unutmağa hazır olduqlarını büruzə verməyə çalışırlar.

Qondarma “soyqırımı” ideologiyasını ermənilərə sırıyan və onları yalanın qurbanına çevirən Rusiyanın mediası isə görün nə yazır: “Yada salaq ki, 1915-ci ildən 1923-cü ilə qədər müxtəlif hesablamalara görə ən azı 1,5 milyon insan öldürülüb. Soyqırım həm fiziki məhvetmə, həm də məcburi deportasiya yolu ilə həyata keçirilirdi (insanlar aclıqdan, xəstəlikdən və s. Birinci Dünya Müharibəsində Osmanlı İmperiyasının məğlubiyyətindən sonra Türkiyədə ermənilərin məhvinin təşkilatçılarına qarşı tribunal keçirilib. Onlar günahkar bilinərək ölüm cəzasına məhkum ediliblər. Lakin onlar ədalətdən qaçdıqları üçün hökmü icra etmək mümkün olmayıb. Sonralar Daşnaksütyundan olan erməni qisasçıları Nemesis əməliyyatı çərçivəsində soyqırımının təşkilində iştirak edənləri axtarıb öldürdülər”.

Bu, bir rəzalətdir, türklərə, Türkiyəyə qarşı atılan iftiradır. Barı Rusiya bu məsələdən – soyqırımından danışmasın, bu gün Moskvanın Ukraynada törətdikləri, iki milyon günahsız ukraynalının ölümündə günahkar olmasını hara və necə yazaq? Dinc əhaliyə qarşı ballistik raketlərdən istifadə edən bir dövlətin tarixdə olmayan, sübutu qeyri-mümkün olan qondarma “soyqırımı”ndan danışması, bir xalqı suçlaması heç bir çərçivəyə sığmır. Erməni terrorçularını qisasçılar kimi qələmə vermək sözün bütün mənalarında tərbiyyəsizlik, əxlaqsızlıqdır. Əvvəlcə soyqırımının baş verdiyini sübut etmək lazımdır, həm də arxiv sənədləri ilə. Məhz bundan sonra beynəlxalq məhkəmədə bunun hüquqi tərəfini araşdırmaq, kimin doğru, kimin yanlış, kimin işğalçı, kimin xilaskar olduğunu üzə çıxarmaq olar. Xüsusən “soyqırımı” məsələsinə hüquqi qiymət vermək iddiasında olan ən axırıncı ölkə Rusiyadır. Bu ölkənin buna sadəcə mənəvi haqqı çatmır.

Türkiyə hakimiyyəti isə Osmanlı zamanında ermənilərin “məhv edilməsi”ni “soyqırımı” kimi tanımaqdan haqlı olaraq imtina edir. Rəsmi Ankara döyüş bölgəsindən köçürülmə zamanı, eləcə də təkcə ermənilərin deyil, bir çox türkün də həyatına son qoyan müharibə şəraitində insanların təbii səbəblərdən öldüyünü deyir. Bu mövqeni Azərbaycan hakimiyyəti də bölüşür. Rusiya, Fransa, Almaniya, ABŞ və dünyanın 30-dan çox anti-Türk, anti-müsəlman ölkəsi isə bu və ya digər formada “erməni soyqırımı”nı tanıyır.

Son vaxtlara qədər Ermənistan hakimiyyəti dünyanın soyqırımını unutmaması üçün ciddi səylər göstərirdi. Lakin Qarabağ uğrunda ikinci müharibədən sonra Nikol Paşinyan hökuməti prioritetlərini dəyişmək qərarına gəldi. İndi İrəvan qonşuları ilə barışmağa çalışır və buna görə də Bakıda və Ankarada açıq şəkildə mənfi qarşılanacaq mövzulardan yayınmağa çalışır. Məsələn, aprelin 24-nə keçən gecə Ermənistan paytaxtında ənənəvi məşəl yürüşü keçirilib və bu yürüş zamanı yerli millətçilər Türkiyə və Azərbaycan bayraqlarını yandırıblar. "Paşinyan bu praktikanı pisləyir, bunu məsuliyyətsiz və qəbuledilməz hesab edir. Beynəlxalq səviyyədə tanınmış dövlətin, xüsusən də qonşu dövlətlərin bayraqlarının yandırılması dövlət başçısı tərəfindən başqa cür qiymətləndirilə bilməz. "Bu, təxribatçı və qızışdırıcı praktikadır", - Ermənistan liderinin mətbuat katibi Nazeli Bağdasaryan bildirib.

Bundan əlavə, Paşinyan Ermənistan xalqına müraciət edərək vurğulayıb ki, soyqırım travmasının öhdəsindən gəlməyin ən yaxşı yolu güclü ölkə qurmaqdır. “Yalnız inkişaf etmiş, suveren, təhlükəsiz, yəni sərhədləri müəyyən edilmiş və demarkasiya olunmuş Ermənistan Respublikası “meds yeghern” (“erməni soyqırımı) faciəsinə tab gətirmək üçün bir vasitədir, xalqımızın bütün qurbanlarının xatirəsinə sədaqətimizin sübutudur”, - deyə baş nazir bildirib.

Öz növbəsində Ermənistan parlamentinin spikeri Alen Simonyan izah edib ki, bir əsr əvvəl baş vermiş faciə onun həmvətənləri üçün dərs olmalıdır. "Məqsədimiz keçmişin dərslərinə əsaslanan və davamlı gələcəyə yönəlmiş vahid, güclü və sülhsevər Ermənistan qurmaqdır. Biz baş verənləri unutmuruq, lakin istəmirik ki, xatirə yalnız ağrı və kədər mənbəyinə çevrilsin: bu, bizi gələcək addımlarımızda daha qətiyyətli və uzaqgörən göstərməlidir”, - Simonyan bildirib.

Paşinyan və komandasının əleyhdarları isə əksinə, onları “türk agenti” hesab edirlər. Xüsusilə Ermənistanın keçmiş prezidenti Serj Sarkisyan erməni soyqırımını qondarma “dqr”in ləğvi ilə əlaqələndirib. Bununla bağlı o, “110 il əvvəl o günlərdə kəsilən bir milyondan çox insanın həyatı heç vaxt sövdələşmə predmeti ola bilməz və danılmaz soyqırım faktı “sülhə maneə” kimi təqdim oluna bilməz” deyib. Sarkisyanın fikrincə, əks yanaşma “mənəvi tənəzzül və millətə xəyanət” deməkdir.

Tarixi yaddaş məsələsi də parlamentdə qızğın müzakirələrə səbəb olub. Müxalif “Ermənistan” bloku “erməni soyqırımı”nın inkarının cinayət hesab edilməsini təklif edib. Hakim Mülki Müqavilə bu təklifi həddindən artıq hesab edib, çünki ölkədə artıq hər hansı soyqırımı inkar etməyi qadağan edən qanun var. Bu mövzu ətrafında müzakirə hətta deputatlar arasında davaya da səbəb olub. Politoloq Mikael Zolyan bildirib ki, Ermənistan müstəqillik əldə etdikdən sonra soyqırıma yanaşmalar növbələşib.

Respublikanın birinci prezidenti Levon Ter-Petrosyan hesab edirdi ki, faciəni xatırlamaq vacibdir, lakin bu, Türkiyə ilə münasibətlərin təməl daşı olmamalıdır. İkinci prezident Robert Köçəryan isə əksinə, soyqırıma böyük diqqət yetirirdi. Onun varisi Serj Sarkisyan manevr etməyə cəhd edib. Paşinyan hakimiyyətə gəldikdən sonra soyqırım mövzusunu dəstəklədi, lakin 2020-ci ildən sonra yanaşmasına yenidən baxdı. "Məlum oldu ki, Türkiyə ilə münasibətlər olmadan Ermənistanın sağ qalmasını təmin etmək çox çətin olacaq. Ona görə də rəsmi İrəvan praqmatik siyasətə doğru addımlayıb. “Soyqırımı” xatirəsi bütün ermənilərin və Ermənistan dövlətinin kimliyinin mühüm tərkib hissəsidir. Amma indi əksəriyyət Paşinyanın mövqeyini səssizcə dəstəkləyir. Təbii ki, Ermənistanda da kifayət qədər tənqidçilər var, onların daxilində kifayət qədər diaspor var və kifayət qədər diaspor var”, - Zolyan hesab edir.

Rusiya-Ermənistan Universitetinin dosenti Anton Evstratov qeyd edib ki, Köçəryan və Sarkisyan da Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətləri yaxşılaşdırmağa çalışıblar, lakin bu, Paşinyanın səylərindən daha az tənqidə səbəb olub, çünki müharibədə məğlubiyyət olmayıb və ermənilər Qarabağdan qovulmayıb. "Buna görə də cəmiyyət Bakı və Ankara ilə dialoq qurmaq cəhdlərini daha mənfi qarşılayır. Xüsusilə, “soyqırımı” mövzusunun təbliğindən imtina milli rüsvayçılıq kimi qəbul edilir. Amma Paşinyan üçün onu hakimiyyətdə saxlayan yeganə şey "sülh gündəmi"dir. Eyni zamanda, Ermənistan-Azərbaycan, Ermənistan-Türkiyə əlaqələri bir-biri ilə sıx bağlıdır”.

V.VƏLİYEV