Donald Tramp dünyanın siyasi xəritəsini yenidən cızacaqmı?
Donald Tramp Kanadanın ABŞ dövlətinə çevrilməsini təklif, Danimarkadan Qrenlandiyanı satmağı tələb və Panama kanalının taleyini Panama hakimiyyəti ilə müzakirə edir. Donald Tramp iki həftədən sonra yenidən ABŞ prezidenti vəzifəsinin icrasına başlayacaq və eyni anda bir neçə ölkənin torpaqlarına ərazi iddiası ilə bağlı bəyanatları ilə artıq bütün dünyanı qorxudur. Bəzi iddialar yeni deyil, lakin Trampın sözlərinə reaksiya son dərəcə sərt olub.
Kanada
Tramp hesab edir ki, bir çox kanadalılar öz ölkələrinin Amerikanın 51-ci ştatı olmasını istəyirlər. “Birləşmiş Ştatlar daha böyük ticarət kəsirlərinə və Kanadanın ayaqda qalması üçün lazım olan subsidiyalara dözə bilməz. Castin Trüdo bunu bildi və istefa verdi”, - Tramp özünün “Truth” sosial şəbəkəsində yazıb.
ABŞ-ın seçilmiş prezidentinin fikrincə, amerikalılar və kanadalılar birlikdə böyük bir ölkə təşkil edəcək, vergilər aşağı salınacaq, ticarət tarifləri ləğv ediləcək və hər iki ölkə (daha doğrusu, indi bir ölkə) Rusiya və Çin hərbi gəmilərindən tamamilə qorunacaqdı.
Eyni zamanda, Tramp Kanadadan idxala 25% rüsum tətbiq etməyə hazırlaşır və dövlət başçısı kimi ilk günündə belə bir fərmanı imzalayacağını vəd edir. Kanadanın baş naziri vəzifəsini icra edən Trüdu Kanadanın ABŞ-ın bir hissəsi olmasının "cəhənnəmdə qartopu şansının" olmadığını söyləyib.
Kanada Xarici İşlər Naziri Melanie Joly X-də qeyd edib ki, Tramp "Kanadanı güclü bir ölkə edən şeyin tam şəkildə anlaşılmamasını" nümayiş etdirir. “Bizim iqtisadiyyatımız güclüdür. Xalqımız güclüdür. Biz təhdidlər qarşısında heç vaxt geri çəkilməyəcəyik”, o yazıb.
Trüdonun açıqlaması Trampın rəhbərliyi altında hökumətin səmərəlilik departamentinin rəhbəri vəzifəsini icra edəcək İlon Maskın son dərəcə sərt cavabı ilə qarşılanıb. “Qız, sən daha Kanada qubernatoru deyilsən. Sizin fikrin artıq əhəmiyyət kəsb etmir". Trudeau daha əvvəl Amerika ştatlarının başçılarının tutduğu vəzifəyə istinad edərək Trampı Kanadanın qubernatoru adlandırmışdı.
Qrenlandiya
Trampın digər ərazi iddiası dünyanın ən böyük adası və Danimarkanın tərkibində muxtar bölgə olan Qrenlandiyadır. Milad ərəfəsində Tramp bəyan etdi ki, Qrenlandiyaya sahiblik və nəzarət ABŞ üçün mütləq zərurətdir. “Qrenlandiya bizimdir. Biz satışda deyilik və heç vaxt satılmayacağıq. Qrenlandiyanın baş naziri Mute Egede "Azadlıq uğrunda uzun mübarizəmizi itirməməliyik" deyib.
Qrenlandiya muxtar bölgəsinin də daxil olduğu Danimarka daha sonra Qrenlandiyanın müdafiəsi üçün xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə artırdığını açıqlayıb. Bundan əlavə, yanvarın 6-da Danimarka kralı Qrenlandiya və Farer adalarının heraldik simvollarının - ayı və qoçun daha böyük və daha aydın görünməsi üçün krallığın gerbinin dəyişdirilməsini əmr edib.
Trampın bəyanatı yeni seçilmiş prezidentin oğlu, kiçik Donald Trampın Qrenlandiyaya getməsi ilə bağlı xəbərlər fonunda verilib. Çərşənbə axşamı, yanvarın 7-də o, şəxsi təyyarəsi ilə Qrenlandiyanın paytaxtı Nuuk şəhərinə gəlib. Kiçik Tramp bildirib ki, onun səfəri sırf şəxsi olub və o, muxtariyyət səlahiyyətliləri ilə görüşməyi planlaşdırmır. Lakin həmin gün atası bir daha ABŞ-ın Qrenlandiya və Panama kanalına nəzarəti ələ keçirmək istədiyini bəyan etdi və bunu hərbi yolla etməkdən imtina edib.
Panama
Trampın üçüncü ərazi iddiası Sakit okeanda Panama körfəzini Karib dənizi və Atlantik okeanı ilə birləşdirən, dünyanın ən mühüm su yollarından biri olan Panama kanalına nəzarətdir. 1999-cu ilə qədər ABŞ-ın nəzarətində idi, lakin indi Panama əyalətinə aiddir.
Dekabrın 21-də Tramp Panama kanalından istifadəyə görə gülünc dərəcədə yüksək tariflər təyin etməkdə günahlandırıb və onun ABŞ-ın nəzarətinə qaytarılmasını tələb etməklə hədələyib. Onun sözlərinə görə, kanal Amerika iqtisadiyyatı və milli təhlükəsizliyi üçün həlledici rol oynayır və Trampın sözlərindən irəli gələn yanlış əllərə, yəni Çinin nəzarətinə keçməsinə icazə verilə bilməz.
Panama prezidenti Xose Raul Mulino cavabında bəyan edib ki, “Panama kanalı və onun ətraf ərazilərinin hər kvadratmetri Panamadır və bundan sonra da ona məxsus olacaq”. O, kanalın birbaşa və ya dolayı yolla Çin tərəfindən idarə olunmadığını qeyd edərək, Panama ilə ABŞ-ın yeni administrasiyası arasında yaxşı və hörmətli münasibətlərə ümid etdiyini bildirib.
Və yanvarın 7-də Tramp elan edib ki, guya o, artıq Panama hakimiyyəti ilə kanalın taleyini müzakirə edir. Ölkənin Xarici İşlər Nazirliyi buna cavab olaraq bildirib ki, Panama hökumətinin ABŞ-ın yeni administrasiyası ilə heç bir əlaqəsi yoxdur. Respublikanın Xarici İşlər Naziri Xavyer Martines-Acha Vazquez, kanalın suverenliyinin müzakirə olunmadığını və "mübarizə tariximizin bir hissəsi olduğunu" vurğulayıb.
V.VƏLİYEV
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB
