Qərbə, yoxsa Şimala doğru? – RAKURS

Gürcüstan bu suala cavab verməyə hazırlaşır

Gürcüstanda baş verəcək hadisələri təsəvvür etmək üçün cəmiyyətdə cərəyan edənləri izləmək yetər. 26 oktyabra yarım ay qalıb, amma sanki ikiyə bölünmüş ölkədə “avropalılar”la “rusiyalılar”ın savaşı pik həddə çatıb. Təkcə cəmiyyət bölünməyib, hakimiyyətdə də ikitirəlik var və münasibətlər heç də gizlin deyil. Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili müxalif “Pirveli” telekanalına müsahibəsində deyib ki, ölkənin növbəti baş naziri kimin olması lazım olduğunu tezliklə öyrənəcək. Eyni zamanda, parlament respublikasının rəhbəri onun bu vəzifəyə namizədliyini irəli sürə biləcəyini də istisna etməyib. Zurabişvilinin sözlərinə görə, bazar ertəsindən etibarən o, “Gürcü arzusunu” məğlub etmək üçün birləşməyə çağırdığı müxalifət partiyaları ilə yeni hökumət başçısı vəzifəsinə namizədləri müzakirə etməyə başlayacaq. “Artıq namizədim var. Bunun kim olduğunu indi deməyəcəyəm, çünki ilk növbədə partiyalarla məsləhətləşib, razılığa gəlmək lazımdır... Mən bir şeyə əminəm ki, bu gün hökuməti elan etməliyik, seçicilər əvvəlcədən bilməlidirlər ki, kim olacaq?”, - Zurabişvili bildirib.

Prezident müxalifət partiyalarını bir il davam edəcək “texniki hökumət”də öz aralarında nazirlər portfelini bölüşdürməyə dəvət edir, sonra isə yeni parlament seçkiləri keçiriləcək. Eyni zamanda, Zurabişvili özünün hökumət başçısı ola biləcəyi ilə bağlı aydınlaşdırıcı suala birmənalı cavab verməyib: “Həyatda heç nə istisna edilmir, bu illər ərzində öyrəndiyim çətin dərsdir. Düşünürəm ki, bu gün biz düzgün yoldayıq və biz onu tərk etməməliyik”.

Bu arada müxalifət prezidentin təklifinə ən azı ehtiyatla reaksiya verib. Belə ki, “Gürcüstan Naminə” partiyasının nümayəndəsi Teona Akubardia bildirib ki, onun təşkilatı texniki hökumət ideyasını ümumiyyətlə dəstəkləmir, lakin Zurabişviliyə hörmət edərək məsləhətləşmələrdə iştirak etməyə hazırdırlar. Əminliklə demək olar ki, praktikada may ayında Gürcüstan Xartiyasını imzalayan heç bir partiya prezidentlə baş nazirliyə namizədləri ciddi müzakirə etməyəcək. Baş nazirliyə namizədin rolu ən az həyəcanlıdır. Politoloq Gia Abaşidze bildirib ki, Zurabişvilinin baş nazir vəzifəsində çox güman ki, favoriti Mixail Saakaşvilinin hakimiyyəti dövründə, yəni 2009-2012-ci illərdə bu vəzifəni tutmuş Nika Qilauri ola bilər. İndi bəzi KİV-lər müxalifətin seçkilərdə qalib gələcəyi təqdirdə onun hakimiyyətə qayıdacağını proqnozlaşdırır. Eyni zamanda, Gilaurini “texniki namizəd” adlandırmaq olmaz.

Bununla yanaşı, Abaşidze qeyd edib ki, müxalifət öz seçicilərini inandırmağa çalışır ki, “Gürcü arzusu” seçkilərdə cəmi 30%-ə yaxın qazanacaq, qalan səslər isə rəqiblərinə çatacaq. Bu, hər səsvermədən əvvəl olur. Sonra belə çıxır ki, iqtidarda olan partiya qalib gəlib, müxalifət küçəni silkələməyə çalışır, kütləvi dəstəyi olmadığı üçün ondan heç nə alınmır və ölkə irəliləyir. Ekspertin sözlərinə görə, Gilauri bu yaxınlarda ABŞ-dan Gürcüstana qayıdıb. Üstəlik, 2012-ci ildən sonra Türkiyə, Avropa İttifaqı və Afrikada müxtəlif özəl maliyyə şirkətlərində çalışıb. 12 ildir ki, o, siyasi ambisiyalarını bəyan etmir, amma indi iddia edir ki, istənilən partiyaya və şəxsən Zurabişviliyə öz fikirlərini çatdırmağa hazırdır.

Politoloq Nika Çitadze hesab edir ki, Zurabişvili müvəqqəti hökumətin tərkibini razılaşdırmağa gec qərar verib. Xüsusən də seçkilərə yarım ay qalıb və hər halda partiyalar öz aralarında debat aparmalıdırlar ki, kabinetə kimin, hansı şərtlərlə daxil olması lazım olduğunu başa düşsün. “Hələlik partiyalar baş nazirliyə namizədlərini müəyyənləşdirməyiblər, amma yəqin ki, var. Təbii ki, Gürcüstanda “kölgə hökuməti” kimi bir şey olsa, daha yaxşı olardı. Eyni zamanda, Zurabişvilinin özü çətin ki, hökumətə başçılıq etmək istəsin. Görünür, o, eyni zamanda ölkə qarşısında məsuliyyət daşımayan Gürcüstanın simvolu roluna üstünlük verir”, - Çitadze hesab edir.

Hakim partiyadan prezidentə impiçment şapalağı

Hakim “Gürcü Arzusu” partiyası respublika prezidenti Salome Zurabişviliyə qarşı yenidən impiçment proseduruna başlayır. “İmpiçment proseduru simvolik xarakter daşıyır, çünki yekun qərarı oktyabrın 26-da keçiriləcək seçkilərdən sonra növbəti parlament verməlidir”, - bazar ertəsi keçirilən brifinqdə ölkə parlamentinin sədri Şalva Papuaşvili bildirib. O qeyd edib ki, Zurabişvili hökumətlə razılaşdırılmamış xarici səfərlər etməklə ölkə Konstitusiyasını pozmaqda davam edir. “Keçən il Gürcüstanın Konstitusiya Məhkəməsi Salome Zurabişvilini Konstitusiyanın prezidentin hökumətin razılığı olmadan xarici səfərlərini qadağan edən 52-ci maddəsini pozan şəxs elan edib. Sonra müxalifət deputatları Zurabişvilini dəstəklədiyi üçün impiçment proseduru səsvermədən keçmədi”, - Papuaşvili bildirib.

Onun sözlərinə görə, prezidentin ölkə Konstitusiyasına məhəl qoymaması parlament çoxluğunu impiçment proseduruna yenidən başlamağa məcbur edib. “Prezidentin Konstitusiyanı pozması ilə bağlı təkrar iddia Konstitusiya Məhkəməsinə göndəriləcək. Məhkəmənin qərarından sonra isə yeni çağırış parlamentində impiçment proseduruna başlanılacaq.

Seçki kampaniyasına xaricdən müdaxilə

Hakim “Gürcü Arzusu” partiyası xaricilərin seçki kampaniyasına müdaxiləsi hallarını açıqlayıb. Qeyd edilib ki, oktyabrın 26-da Gürcüstanda parlament seçkiləri keçiriləcək. Sentyabrın 16-dan oktyabrın 6-dək müxalifət partiyalarının, bir sıra müşahidə təşkilatlarının və KİV-lərin fəaliyyətində aşkar edilmiş seçkiqabağı qanun pozuntuları barədə ictimaiyyət məlumatlandırılıb. Bu pozuntular xarici dövlətlərin seçkilərə müdaxiləsi, seçki prosesinə müdaxilə və seçki prosesinin nüfuzdan salınması ilə bağlıdır. Hakim “Gürcü arzusu” partiyasının üzvü və parlament çoxluğunun üzvü Givi Mikanadze brifinqdə deyib ki, oktyabrın 1-də Almaniya Bundestaqının Xarici Əlaqələr Komitəsinin sədri Mixael Rot xaricdə yaşayan Gürcüstan vətəndaşlarının seçkilərdə səs vermək üçün necə qeydiyyatdan keçə biləcəyi barədə məlumat yayıb. O, Gürcüstan vətəndaşlarına qeydiyyat prosesində köməklik göstərəcək iki nəfərin əlaqə məlumatlarını açıqlayıb ki, bu da açıq şəkildə seçki proseslərinə xarici müdaxilədir. ABŞ səfirliyi oktyabrın 1-dən sistematik olaraq sosial şəbəkədəki səhifəsində məzmunu kontekstdən asılı olaraq siyasi xarakter daşıyan və hökumət komandasının əks mövqeyini əks etdirən kartlar yerləşdirib. Oktyabrın 4-də Aİ-nin Gürcüstandakı səfiri Pavel Qerçinski açıq şəkildə bəyan edib ki, “Gürcü arzusu” seçki kampaniyası çərçivəsində reklam bannerlərində yerləşdirilən məlumat “utanc verici, şokedici və iyrəncdir.

Xarici agentlər haqqında qanun qüvvədədir

Gürcüstanın Konstitusiya Məhkəməsi ölkə prezidenti Salome Zurabişvilinin tələb etdiyi kimi, xarici agentlər haqqında qanunun qüvvəsini dayandırmaqdan imtina edib. Qətnamədə deyilir ki, iş üzrə yekun qərar qəbul olunana qədər mübahisələndirilən normaların qüvvəsinin dayandırılması barədə iddiaçı tərəfin vəsatəti. “Xarici təsirin şəffaflığı haqqında” qanuna uyğun olaraq, maliyyənin əhəmiyyətli hissəsini xaricdən alan Gürcüstan qeyri-hökumət təşkilatları avqustun 1-dən qeydiyyatdan keçməlidir. Bundan əvvəl ölkə prezidenti Salome Zurabişvili, 120-dən çox qeyri-hökumət təşkilatı, 38 müxalifətçi deputat və jurnalist Gürcüstan Konstitusiya Məhkəməsinə müraciət edərək qanunun fəaliyyətinin dayandırılmasını və sonradan onun ləğv edilməsini tələb ediblər.

Gürcüstanın baş naziri İrakli Kobaxidze bildirib ki, bu iddiaların perspektivi yoxdur. Mayın 14-də Gürcüstan parlamenti küçə etirazlarına baxmayaraq, “Xarici təsirin şəffaflığı haqqında” qanunu üçüncü və yekun oxunuşda qəbul edib. Gürcüstanda xarici agentlər haqqında qanunun qəbulu Qərbdə narazılıq yaradıb. ABŞ və Aİ Gürcüstanla münasibətlərə yenidən baxılacağını açıqlayıb. Amerika tərəfi artıq planlaşdırılan hərbi təlimləri ləğv edib, Avropa İttifaqı isə Gürcüstan Müdafiə Nazirliyinə ayrılan vəsaiti dondurub.

Beləliklə, Qərb itirməkdə olduğu Gürcüstanı yenidən qazanmaq iddiasından əl çəkmir. Oktyabrın 26-da keçiriləcək parlament seçkilərində “avropalılar”ın qələbəsi üçün bütün imkanlarını səfərbər edən ABŞ və Avropa bununla Cənubi Qafqazın daha bir ölkəsini caynağına keçirmək niyyətindədir. İndi söz gürcü seçicilərinindir. Müstəqil olmaq, yaxud Qərbin aldadıcı vədlərinə inanıb tabe olmaq seçimi bu xalqın gələcəyini müəyyənləşdirəcək.

V.VƏLİYEV