ABŞ-dan geridönüş? - RAKURS

Vaşinqton Ukraynanı yenidən silahla təmin edir

İyulun əvvəlində prezident Zelenski ilə telefon danışığından, eləcə də bir sıra kütləvi atəşlərdən sonra Tramp Ukraynaya hərbi yardımı artırdığını açıqlayıb. ABŞ prezidenti Donald Trampın administrasiyası Ukraynaya müəyyən növ silahların tədarükünü bərpa edib. Bu barədə çərşənbə günü, iyulun 9-da Associated Press məlumat yayıb. Anonimlik şərti ilə danışan iki ABŞ rəsmisi qeyd edib ki, Ukrayna yenidən 155 mm-lik sursat və GMLRS kimi yüksək dəqiqlikli raketlər alır. Prezident Donald Tramp özəl olaraq Pentaqonun Ağ Evin əvvəlcədən razılığı olmadan tədarüklərin dayandırıldığını açıq şəkildə elan etməsindən narazılığını bildirib.

Eyni zamanda, jurnalistlərin qeyd etdiyi kimi, ABŞ Müdafiə Nazirliyi müdafiə naziri Pit Heqsetin prezidentlə məsləhətləşmədən hərəkət etdiyini inkar edir. Agentlik xatırladıb ki, ümumilikdə, 2022-ci ilin fevralında Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı işğalı başlayandan bəri ABŞ Ukraynaya 67 milyard dollardan çox dəyərində hərbi yardım və silah verib. Qeyd edək ki, ABŞ Müdafiə Nazirliyi prezident Donald Trampın göstərişinə əsasən Ukraynaya əlavə müdafiə silahlarının tədarük edildiyini açıqlamışdı.

Amerika prezidenti hava hücumundan müdafiə sistemlərini “çox nadir” və “çox bahalı” adlandırıb, lakin əmin edib ki, məsələyə baxılır. ABŞ prezidenti Donald Tramp komandası ilə birlikdə Ukraynaya əlavə “Patriot” raketdən müdafiə sistemi ötürmək imkanını “nəzərdən keçirir”. O, Ağ Evdə Afrika liderləri ilə görüşdə jurnalistlərlə söhbətində bunu təsdiqləyib. “Ukraynalılar bunu istərdilər, bilirəm ki, xahiş ediblər. Ona görə də biz bu tələbi nəzərə almalıyıq”, - deyə Ağ Ev rəhbəri cavab verib. Onun sözlərinə görə, bu hava hücumundan müdafiə sistemləri əslində “çox nadirdir” və “çox bahalıdır”. “Prezident olsaydım heç vaxt baş verməyəcək müharibəyə bu qədər pul xərcləməli olmağımız utancvericidir”, - Tramp cavabını ənənəvi açıqlama ilə yekunlaşdırıb.

Qeyd edək ki, ABŞ Müdafiə Nazirliyi prezident Donald Trampın sərəncamına uyğun olaraq Ukraynaya əlavə müdafiə silahlarının verildiyini açıqlamışdı. ABŞ prezidenti Ukraynada baş verənlərdən narazıdır və hesab edir ki, bu müharibə heç vaxt başlamamalı idi. ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiyanın Ukraynaya 700-dən çox pilotsuz uçuş aparatından istifadə etdiyi gecə hücumundan narazıdır. Amerika lideri iyulun 9-da brifinq zamanı jurnalistlərə bildirib. Media nümayəndələri Trampdan Rusiyanın Ukraynaya bugünkü zərbəsini şərh etməyi xahiş ediblər. “Çoxları bilir ki, mən Ukraynada baş verənlərdən narazıyam. Bu, heç vaxt baş verməməli olan müharibədir. Hazırda hər iki tərəfdən həftədə 5-7 min insan ölür - gənclər. Çox vaxt bunlar hərbçilərdir. Gənc ruhlar ölür. Buna son qoyulmalıdır. Baş verənlərdən çox üzülürəm”, - deyə vurğulayan Donald Tramp Putinin “bədbəxt” olduğunu və ona “kiçik sürpriz” hazırladığını bildirib.

Pentaqon Patriot planını dörd dəfə artırdı

Ordunun büdcə sənədləri təsdiqləyib ki, 2024-cü maliyyə ilinə qədər 2047 PAC-3 MSE raketi, 2024-cü ildə daha 230, bu il isə 214 raket alınıb. ABŞ ordusu dronları, qanadlı raketləri və ballistik raketləri ələ keçirmək üçün istifadə edilən Patriot raketlərinin alışını əhəmiyyətli dərəcədə artırır. 2026-cı maliyyə ili üçün Konqresə təqdim edilən büdcə sorğusuna əsasən, Ordu 224 raket almaq üçün 1,3 milyard dollardan çox vəsait istəyir və ümumi hədəfi 13 773 raket təşkil edir ki, bu da əvvəllər planlaşdırılandan dörd dəfə çoxdur, Bloomberg çərşənbə günü, iyulun 9-da bildirib.

Qərar aprelin 16-da yüksək rütbəli hərbçilərdən ibarət xüsusi komissiya tərəfindən qəbul edilib. Onun tövsiyələri avtomatik büdcə qüvvəsinə malik olmasa da, Patriot sistemi üçün strateji prioritetdən xəbər verir. Lockheed Martin şirkətinin istehsalı olan PAC-3 MSE raketləri dronları, orta mənzilli raketləri və taktiki ballistik raketləri ələ keçirməyə qadirdir. Raket üçün bərk raket mühərriki L3Harris Technologies şirkəti tərəfindən təchiz edilir. Ukrayna şəhərləri Rusiya atəşindən qorumaq üçün “Patriot”dan da fəal istifadə edir.

Prezident Donald Tramp təsdiq edib ki, Kiyevə müdafiə silahlarının tədarükü, administrasiyasının onları müvəqqəti olaraq dayandırmaq qərarına baxmayaraq, davam edəcək. 2026-cı ildə 945,9 milyon dollara 224 raketin alınması planlaşdırılır ki, bunun da 396,3 milyon dolları NATO-nun Avropada müdafiəsini gücləndirmək təşəbbüsü olan Atlantik Qətiyyət əməliyyatını dəstəkləmək üçün ayrılacaq. Bundan əlavə, Trampın bu yaxınlarda imzaladığı vergi qanunu 96 əlavə mühafizəçi üçün daha 366 milyon dollar nəzərdə tutur.

Patriot sistemləri Yaxın Şərqdə, xüsusən də İsraili dəstəkləmək və Qətərdəki Əl Udeid hava bazasını qorumaq üçün fəal şəkildə istifadə olunur. Analitiklər yığılmanı çoxdan gözlənilən addım kimi qiymətləndirirlər. Strateji və Beynəlxalq Tədqiqatlar Mərkəzinin Raketdən Müdafiə Layihəsinin direktoru Tom Karako, "İllər ərzində sursat və ələ keçirən qurğuların çatışmazlığı diaqnozundan sonra, nəhayət, bir reseptimiz var - və Patriot tutucunu dörd dəfə artırmaq mükəmməl məna kəsb edir", deyib. Pentaqonun sözçüsü Steve Warren Ordunun illərdir davamlı olaraq istehsalı maliyyələşdirdiyini, lakin "istehsalın artırılmasının çətin olduğunu" söyləyib. Belə ki, hələlik istehsalın genişləndirilməsi problem olaraq qalır.

Lockheed Martin mart ayında bildirib ki, onun komandası 2024-cü ildə istehsalı 30% artıraraq 500 PAC-3 raketi istehsal edib və 2025-ci ildə istehsalı daha 20% artırmağı planlaşdırır. Xatırladaq ki, Tramp administrasiyası Ukraynaya əlavə “Patriot” hava hücumundan müdafiə sistemləri göndərməyi düşünür.

Kelloq: Ukraynada atəşkəs indi mümkündür

Romada Rusiyanın təcavüzünə qarşı mübarizə və Ukraynanın gələcəyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans keçirilib. Donald Trampın nümayəndəsi, general Keyt Kelloq Romada Ukraynanın gələcəyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfransda çıxış edərək qeyd edib ki, hazırda atəşkəs mümkündür. Bu barədə o, çərşənbə günü, iyulun 9-da X sosial şəbəkəsindəki səhifəsində yazıb. "Mülki əhalinin ölümünü dərhal dayandırmaq lazımdır", - o yazıb. Kelloqq qeyd edib ki, Birləşmiş Ştatlar Ukraynaya öz vətəndaşlarını qorumaq və mülki əhali arasında itkilərin qarşısını almaqda kömək etməkdə davam edir.

O, Vaşinqtonun diqqət çəkdiyi misli görünməmiş hücumu da xatırladıb. "Rusiya diktatoru bir gecədə Ukraynaya 740-dan çox pilotsuz təyyarə və raket zərbəsi endirdi - bu, bütün genişmiqyaslı işğal dövrü üçün rekord rəqəmdir", - Kelloq qeyd edib. Prezident Vladimir Zelenski Ukraynanın Bərpası Konfransı çərçivəsində Kelloq ilə mənalı söhbət etdiyini bildirib. Tərəflər silah təchizatı və hava hücumundan müdafiə sisteminin gücləndirilməsini müzakirə ediblər.

Britaniya və Fransa raket ehtiyatlarını artıracaq

Müqavilə Britaniya və Fransanı Fırtına Kölgəsinin dəyişdirilməsi üçün son dizaynın seçimini yaxınlaşdıracaq birgə raket layihəsinin növbəti mərhələsinə başlamağı öhdəsinə götürür. London və Paris arasında iyulun 10-da Böyük Britaniyanın baş naziri Key Starmer və Fransa prezidenti Emmanuel Makron tərəfindən imzalanacaq yenilənmiş saziş çərçivəsində uzaqmənzilli “Storm Shadow” qanadlı raketlərinin ehtiyatı artırılacaq, Starmerin ofisindən bildirilib.

Qeyd olunur ki, yeni saziş Böyük Britaniya və Fransanı uzun mənzilli və gəmi əleyhinə raketlər üzrə birgə layihənin növbəti mərhələsinə başlamaq öhdəliyini götürür ki, bu da “Storm Shadow”un dəyişdirilməsi üçün yekun dizaynın seçimini yaxınlaşdıracaq. Gözlənilir ki, Storm Shadow-un arsenalları doldurmaq üçün sifarişin artırılması, istehsal xətlərinin modernləşdirilməsi ilə yanaşı, yüksək ixtisaslı iş yerlərinin qorunmasına və yenilərinin yaradılmasına kömək edəcək.

Razılaşma həmçinin RAF qırıcıları üçün vizual məsafədən kənarda fəaliyyət göstərən yeni nəsil hava-hava raketlərinin birgə işlənməsini nəzərdə tutur. Daha əvvəl BMF-TV Yelisey Sarayına istinadən məlumat vermişdi ki, Makron və Starmer bu gün nüvə qarşısının alınması qüvvələrinin hərəkətlərinin əlaqələndirilməsi haqqında bəyannamə imzalayacaqlar.

Telekanalın məlumatına görə, saziş “ifrat təhlükələr” zamanı Avropa ölkələrini qorumaq üçün birgə fəaliyyətə yönəldiləcək. Lakin Paris və Londonun belə bir vəziyyətdə hansı addımları atmağa hazır olacağı açıqlanmır. Sənəddə həmçinin vurğulanacaq ki, Fransa və Böyük Britaniyanın nüvə qarşısının alınması qüvvələri “müstəqil qalır, lakin onların hərəkətləri əlaqələndirilə bilər”. Bundan əvvəl KİV-lər məşhur StormShadow/Scalpi Aster-in istehsalçısı olan Avropa raket nəhəngi MBDA-nın Avropanın yenidən silahlanması və Ukraynaya tədarükünü sürətləndirmək cəhdində ciddi problemlərlə üzləşdiyini yazmışdı.

V.VƏLİYEV