Fransa sülhə təhlükədir - RAKURS

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi, Prezident Administrasiyasının xarici siyasət şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev “Bakı Fransanın Cənubi Qafqazdakı siyasətini effektiv hesab etmir, əksinə, “zərərli siyasətdir”, deyə açıqlamasında bildirib. Əlavə edib ki, Fransanın Ermənistanı silahlandırması danışıqlarda əldə olunan nəticələrə və Qafqazda sülhə təhlükədir. “Fransanın militarizasiya siyasəti Ermənistanda revanşist qüvvələri stimullaşdıracaq addımdır. Ermənistana öldürücü silahların verilməsi ciddi narahatlıq doğurur”, - H.Hacıyev qeyd edib.

Ermənistan Xarici İşlər Nazirliyi isə “Rəsmi Bakının Ermənistanla Fransa arasında hərbi-texniki əməkdaşlığa reaksiyası çaşdırıcıdır” deyə reaksiya verib. Bəyanatda deyilir ki, istənilən ölkənin müasir hərbi texnika ilə silahlanmış ordusuna sahib olmaq suveren hüququ var. “Respublikanın xarici siyasət idarəsi bir daha göstərdi ki, Ermənistan bütün qonşularının ərazi bütövlüyünü və sərhədlərinin toxunulmazlığını tanıyır... Ermənistan Respublikası bu yanaşmanı Azərbaycan Respublikasının Tavuş vilayətində Azərbaycan Respublikasının Qazax rayonunun dörd kəndinin delimitasiyası ilə praktiki olaraq sübut edib. Biz Azərbaycanı Ermənistan Respublikasının 30-dan çox kəndinin həyati əhəmiyyət daşıyan ərazilərinin işğalına son qoymağa çağırırıq”, - nazirlik qeyd edib.

Ermənistan XİN unudur ki...

Açıq-aşkar işğalçılıq siyasəti yürüdən, 30 il qonşu ölkənin dünya birliyi tərəfindən tanınan, beynəlxalq sənədlərdə təsbit olunmuş ərazilərini ilhaq edən və sonradan sülh yolu ilə yox, məhz müharibə yolu ilə həmin əraziləri geri verməyə məcbur edilən bir ölkənin yenidən silahlanması məqbul hesab edilmir. Düzdür bu, heç bir beynəlxalq sənədlərdə öz əksini tapmayıb, amma bütün məğlub ölkələr, həm də işğalçı, millitarist ölkələr bu aqibəti bu günə qədər yaşayıblar və bundan sonra da bir qayda olaraq yaşamalıdırlar. Ermənistan da istisna deyil. İşğalçı ölkə tarixdən bizə məlum olan Yaponiya, Hitler Almaniyası kimi yırtıcı dövlətlərdən geri qalan deyil. Vaxtilə Yaponiyanın Kvantun ordusunu dayandırmaq üçün ABŞ aviasiyası Xirosima və Naqasakiyə iki atom bombası atması və sonradan bu ölkəyə qoyulan, eyni zamanda Hitler Almaniyası məğlub olandan sonra onun sələfi olan AFR-ə tətbiq olunmuş uzunmüddətli hərbi qadağaları yada salaq. Ermənistan işğalçı dövlət olaraq onlardan hansı müsbət keyfiyyətlərinə görə seçilirdi. Ona görə də Ermənistan rəhbərliyi anlamalıdır ki, Azərbaycanın narahatlığı “bir ölkənin suveren hüquqlarını məhdudlaşdırmaq” deyil, işğalçılıq sindromundan əziyyət çəkən Ermənistanı sağaltmaqdır. Əgər İrəvan Parisin dəstəyi ilə yenidən silahlanarsa, bu, növbəti müharibənin başlamasına təkan verəcək. Əgər Fransa Cənubi Qafqazda sülh, “kiçik bacısı”nın “başını salamat” istəyirsə, bütün çirkin oyunlardan əl çəkməli, bölgəni yenidən müharibə meydanına çebrilməsi həvəsindən daşınmalıdır.

Bu arada...

“Vətən üçün Tavuş” hərəkatının lideri, arxiyepiskop Baqrat Qalstanyan tərəfdarları ilə hakimiyyəti ələ keçirmək barədə yeni planlar üzərində baş sındırmaqdadırlar. Hələlik gücləri Ermənistan Parlamentini mühasirəyə almağa yetir. Bu dəfə 4 mindən az adamın keşişin ətrafında toplaşmasına baxsaq, bəlkə də bu, onun son akkordlarıdır, “fırtına”dan əvvəl etdiyi son böyük hərəkətdir. Təhlükəsizlik qüvvələri onun tərəfdarlarını təqib etməyə başlayıb və yol boyu heç bir ciddi müqavimətlə qarşılaşmayıb. Qalstanyanın sözlərinə görə, o, regionlara qastrol səfərinə çıxmağa hazırlaşır, ona görə də dərhal hakimiyyətə gəlməkdən söhbət gedə bilməz. Paralel olaraq baş nazir Nikol Paşinyan yenidən Azərbaycanla sərhədin delimitasiyasının vacibliyindən danışıb.

Parlament müxalifəti Paşinyanın istefasının zəruriliyi ilə bağlı bəyanatı qəbul etməyə ümid edirdi. Onların impiçment proseduruna başlamaq üçün kifayət qədər səsləri çatmayıb, buna görə də hökumətin əleyhdarları ən azı “təsəlliverici mükafat” alacaqlarına ümid edirdilər. Ancaq bunun üçün də müxalifət çox zəif çıxdı. Sadəcə olaraq, hakim “Mülki Müqavilənin” deputatları parlamentə gəlmədilər. Müxalifət səslərin üçdə birindən azına malik olduğundan növbədənkənar iclas etibarsız sayılıb. Ancaq bu, təkcə Paşinyanın partiyasının mövqeyi deyil. Hətta onun rəqibləri də tam heyətlə meydana çıxmadı. Baş nazirlə həlledici döyüşü deputat Taquhi Tovmasyan əldən verib. "Mən bu gün görüşdə iştirak edə bilmədim, baxmayaraq ki, qeydiyyatım heç nəyi dəyişməzdi" deyib.

Buna baxmayaraq, “Ermənistan bloku” fraksiyasının katibi Artsvik Minasyan “Mülki müqavilə”ni iclasda iştirak etmədiyi üçün konstitusiya quruluşunu devirməyə cəhddə ittiham edib. Eyni zamanda küçədə qəzəbli izdiham müxalifəti mandatlarını istefa verməyə çağırıb, bununla da Paşinyan rejiminə qarşı mübarizə əzmlərini nümayiş etdiriblər, lakin parlamentarilər həyəcanlanmamaq qərarına gəliblər. Üstəlik, Qalstanyan deputatları dəstəkləyib. “Effektiv olanda istefa verəcəklər. Mandatların heç bir mənası yoxdur. Deyirlər ki, bu məsələ həmişə gündəmdədir, hər şey onun nə dərəcədə effektiv olacağından, nə vaxt və necə olacağından asılıdır. Mandatdan imtina etməyin nə mənası var və onlar düşdüyü vəziyyəti başa düşürlər”, - deyə keşiş bildirib.

Müxalifətin mövqeyi həqiqətən də qibtəedilməzdir. Parlamentə hücum etmək üçün uğursuz cəhddən sonra hökumət əks hücuma keçib. Əsas zərbə Qalstanyanı və Daşnaksütyun partiyasını açıq şəkildə dəstəkləyən iş adamlarına dəyib. O cümlədən, azı 13 daşnak saxlanılıb. Hakimiyyət onları müxalifətin mitinqlərində iştiraka görə pul aldığı iddia edilən şəxslərə rüşvət verməkdə şübhəli bilir. İstintaq Komitəsinin məlumatına görə, emissiyanın qiyməti 5 min dram (12 dollar) olub. Daha 12 nəfər parlamentin özünə basqınla bağlı cinayət işi ilə üzləşib.

Bundan əlavə, Qalstanyanın silahdaşlarından biri Suren Petrosyan ölkədən qaçıb. Parlamentə basqın edilən gün Milli Təhlükəsizlik Xidmətinin əməkdaşları onu saxlayaraq bir sutkaya yaxın “profilaktik söhbət” aparıblar. Bundan əvvəl “Artur qardaşları” qrupunun iki üzvü Artur və Artak Sarkisyan qanunsuz silah saxlamaqda şübhəli bilinərək saxlanılıb. 2000-ci illərin ortalarında Keniya hakimiyyəti onları qaçaqmalçılıq, korrupsiya və digər ağır cinayətlərdə ittiham edirdi. İyun ayında Petrosyan "qardaşları" Qalstanyanla tanış olublar.

Buna baxmayaraq, “Vətən uğrunda Tavuş” hərəkatının lideri Paşinyana qarşı sərt bəyanatlar verməkdə davam edir. Məsələn, o, 2008-ci il martın 1-i müxalifətin parlamentə son hücumu ilə müqayisə etməyə başlayıb. Qalstanyanın sözlərinə görə, birinci halda Paşinyan etirazçıları “polisə qarşı buxovlarını qırmağa” çağırıb, ikincidə isə özü polisi müxalifətə yönəldib. “Hamımız istintaq təcridxanasındayıq, 12 iyun yeni 1 martdır... Yeganə günahkar Nikol Paşinyan adlı yalançıdır”, - deyə keşiş yekunlaşdırıb.

Yada salaq ki, 16 il əvvəl Ermənistan prezidenti Robert Köçəryan öz varisi Serj Sarkisyanın ölkə başçısı seçilməsi ilə bağlı etirazları vəhşicəsinə yatırmışdı. O cümlədən, azı 10 nəfər həlak olub, 200-dən çox insan yaralanıb və bir müddət sonra Paşinyan həbsxanaya göndərilib. Eyni zamanda, bir həftə əvvəl müxalifətin törətdiyi toqquşmalar zamanı parlamentin yaxınlığında ölən olmasa da, 101 nəfər yaralanıb. Qəribədir ki, Qalstanyanın təklif etdiyi müqayisə Köçəryanın və hazırda onun əsas seçki sponsoru olan Sarkisyanın tərəfdarları arasında daha yaxşı qarşılanıb.

Paşinyan yenidən Ermənistan-Azərbaycan sərhədinin delimitasiyasından danışıb. Zəngəzur bölgəsinə 3 günlük səfəri zamanı bəyan edib ki, siyasi rəqibləri bu prosesi Ermənistan üçün şər kimi təqdim etməyə çalışırlar, əslində isə sadə vətəndaşlar bunu istəyir. “Hələlik Sovet İttifaqı dövründə mövcud olan sərhədlər bərpa olunur. Mümkündür ki, Ermənistanla Azərbaycanın yeni razılaşmalar əldə etdiyi an gələcək. Nə vaxtsa İrəvan və Bakı bir-birinə 100 kv.m ərazini güzəştə gedə bilərlər. Amma bu, referendum yolu ilə edilməlidir”, - baş nazir vurğulayıb.

Maraqlıdır ki, bütün bu sözlər məhz Zəngəzur (Sünik) bölgəsində eşidilib, Azərbaycan Naxçıvana Zəngəzur dəhlizinin tikintisinə ümid bəsləyir. Bir çox erməninin nöqteyi-nəzərindən bu layihə onların ölkələrinin gələcəyi üçün ölümcül ola bilər. “Vətən naminə Tavuş” etiraz hərəkatı isə sönməkdədir. Qafqaz İnstitutunun rəhbəri Aleksandr İskəndəryan bildirib ki, Paşinyan Azərbaycanla sərhədin yaradılmasını davam etdirməyin vacib olduğu qərarına gəlib. Lakin ümumilikdə hökumətin reytinqləri aşağı olaraq qalır və insanlar delimitasiyaya həvəsli deyillər. Etiraz fəaliyyətinin bu raundu sona çatır, lakin başqaları da olacaq. Sünik bölgəsində sərhədin çəkilməsi ilə bağlı etirazların Tavuş bölgəsindən daha güclü olacağını istisna etmək olmaz.
Yerlilər və gəlmələr

Ermənistan mətbuatı Qarabağdan köçən ermənilərlə yerli ermənilər arasında konfliktin dərinə işlədiyi barədə xəbərdarlıq edib. Əlavə edilib ki, indiki vəziyyət “gəlmə ermənilər”in hərəkətlərində də özünü büruzə verir. “Ölkənin hər yerindən könüllülər qaçqınlara yardım edərkən, insanlar onları öz evlərində pulsuz yerləşdirərkən, “qarabağlılar” öz hüquqlarını Ermənistan hökumətinə diktə etməyə başladılar. Bir sözlə, “qarabağlılar”dan qara nankorluq gördük”, qeydlərdə deyilir.

Minnətdarlıq insanlar arasındakı münasibətlərdə sövdələşmə vasitəsi kimi xidmət edə bilər. Aristotel bu barədə deyib: "Sizi razı salan birinə bir yaxşılığı qaytarmaq və öz növbəsində onu razı salmağa başlamaq minnətdarlığa xasdır”. Ermənilər təəssüflənirlər ki, bu gün onlar 30 ildən artıq bir müddətdə Ermənistanın dövlət büdcəsi, vergilər hesabına rahat yaşayanların qara nankorluğu ilə üz-üzədirlər. Söhbət Ermənistana köçən “Qarabağ ermənisi”ndən gedir.

Erməni bloger Roman Bağdasaryan öz verilişlərinin birində hesablamışdı ki, 30 il ərzində çoxsaylı marafonlar nəticəsində təkcə Spyurk tərəfindən ermənilərin yaşadığı Qarabağa 30 milyard dollar sərmayə qoyulub. Fərdi investisiyalar da olub, məsələn, Levon Ayrapetyandan. Ermənistan Respublikasının köməyi bundan dəfələrlə çox idi. Qarabağ yalnız Ermənistanın köməyi sayəsində mövcud olub. Nəticədə bu vəsaitlərin oğurlanması hesabına yalnız Qarabağ elitasının yuxarı təbəqəsi varlanıb. Lakin buna baxmayaraq, fakt faktlığında qalır ki, Qarabağ bütün bu illər ərzində erməni vergi ödəyicilərinin hesabına mövcud olub.

İndi Qarabağdan minlərlə erməni Ermənistana köçüb və buna görə onlar minnətdar olmalıdırlar. Amma yox, yadınıza salın, ölkənin hər yerindən könüllülər qaçqınlara kömək edərkən, insanlar onları öz evlərində pulsuz yerləşdirərkən, Qarabağ sakinləri öz hüquqlarını Ermənistan hökumətinə yedirtməyə başladılar. 2020-ci il oktyabrın 1-dən yaşayış xərclərini kompensasiya etmək üçün Qarabağdan olan “qaçqınlar”a aylıq yardım ödəməyə başladı. Hər ailə ayda adambaşına 40 min dram və kommunal xərclər üçün daha on min alıb. Kiçik və kasıb Ermənistan üçün bunlar çox böyük məbləğdir.

Bəs cavab nədir?

Cavab isə qara nankorluqdur. Bir çox qarabağlılar əvvəlcə Robert Köçəryanın bayrağı altında dayanmışdılar (görünür, onun onları necə aşağıladığını unudublar), indi isə tamamilə Baqrat Qalstanyanın tərəfdarları sırasına qoşulublar və onunla birgə Paşinyan hökumətinin istefasını tələb edirlər.

Tavuş-Kanada arxiyepiskopunun etiraz hərəkatının ən aqressiv tərəfi məhz Qarabağdan olan qaçqınlardır. Sonda Nikol Paşinyanın səbri tükəndi və parlamentdəki çıxışı zamanı Qarabağdakı klerikal-feodal elitasının nümayəndələrinin Azərbaycana dəyəri milyardlarla ölçülən hərbi texnika və sursat arsenalları təhvil verdiklərini və Ermənistandakı müxalifətin bundan istifadə etdiyini bildirib. Bu gün isə həmin “qarabağlılar” 5 min dram müqabilində mitinqlərə qoşulurlar, hakimiyyəti dəyişmək istəyirlər.

Halbuki, erməni vergi ödəyicilərinin pulu ilə alınan silahları Qarabağda qoyub gedənlər bu gün Köçəryanı və Qalstanyanı dəstəkləyirlər. Bu gün İrəvan küçələrində xüsusi rəftar tələb edən o ermənilər Robert Köçəryan, Serj Sarkisyan, Seyran Ohanyan, Arkadi Qukasyan, Bako Saakyan tərəfindən qarət ediləndə harada idilər?

Paşinyan: “Ordumuzu ilahiləşdirdik və nəyə nail olduq?”

“Ermənistan qarşısında şam yandırmalı olan ikona kimi yox, öz üstünlükləri və mənfi cəhətləri olan, bəzi yerlərdə sevilə bilən, bəzi yerlərdə isə cəlbedici olmayan canlı orqanizm kimi qəbul edilməlidir”. Respublikanın baş naziri Nikol Paşinyan iyunun 19-da Ermənistanın dövlət idarəetmə orqanlarına diaspora mütəxəssislərinin cəlb edilməsi üzrə “iGorz” proqramının iştirakçıları ilə görüşündə belə deyib və əlavə edib ki, canlı orqanizm məşq edib daha da yaxşılaşa bilər. “Hər şeyi ilahiləşdirmək bizim təbiətimizdədir. Biz də dövləti ilahiləşdiririk. Problem ondadır ki, biz özümüzü dövlətimizi yaxşılaşdırmaq imkanından məhrum edirik. Biz özümüzü dövlətin insanların həyatını yaxşılaşdırmaq üçün alət olması düşüncəsindən məhrum edirik. Ordumuzu ilahiləşdirdik və nəyə nail olduq? 2020-ci ildə və ondan sonra gördüklərimiz ordumuzun ilahiləşdirilməsi səbəbindən baş verdi. Dedilər: sakit ol, pis heç nə deyə bilməzsən, ordu başqa orqanizmdir, buna pis söz deyə bilməzsən. Amma eyni zamanda içəridə nələr baş verdiyini hamımız bilirdik. Müqəddəslik çox vacibdir, lakin bunun gündəlik substantiv işlə heç bir əlaqəsi yoxdur”, - Paşinyan bildirib.

Bu gün Ermənistanda hakimiyyət daxilində parçalanma başlayıb. Artıq iqtidardakı sorosçular arasında fikir ayrılığı yaranıb. Ziddiyyət İsveçrədə keçirilən Sülh Sammitindən sonra ortaya çıxıb. Bölünməyə əsas səbəblərdən biri kimi bu qanadın təmsilçisi sayılan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanın sammitdə çıxışdan imtina etməsi göstərilir. Maraqlıdır, bu hadisələrin fonunda, keşiş Baqrat Qalstanyanın etiraz aksiyaları keçirdiyi bir vaxtda iqtidar daxilində fikir ayrılığının yaranması Paşinyana, komandasına və Ermənistana nə vəd edir?

Qeyd edək ki, Paşinyanın komandasında güvəniləcək adam qalmayıb. Baş nazir daimi, uzunmüddətli kadrlar tapmaqda çətinlik çəkir. Sözügedən məqam da Ermənistanda hakim komanda daxilindəki fikir ayrılığından və siyasi münasibətlər sisteminin kövrəkliyindən xəbər verir. Təhlükəsizlik, polis və hərbi sistemdə hakimiyyətə bağlı olan qüvvələrin sayı azdır. Bu da öz növbəsində ölkədəki böhranı daha da dərinləşdirir. Hakim komandada yaranan fikir ayrılıqları Ermənistan daxilində revanşist qüvvələrin Nikol Paşinyanı təhdid etmək elementlərini daha da gücləndirir. Ermənistan Rusiyadan qorxduğu üçün Sülh Sammitində açıq iştirak etməkdən çəkinir. Armen Qriqoryanın da çıxışdan imtinası bundan xəbər verir. Hazırkı sorosçu Ermənistan iqtidarı həm Qərbə açıq olduğunu nümayiş etdirir, həm də Rusiya ilə siyasi mübadilə etməyə çalışır.

V.VƏLİYEV