...Alimlər ilk dəfə olaraq 2019-cu ildən bəri həddindən artıq yağıntıların və tropik siklonların Ərəb dənizinin duz balansını kəskin şəkildə dəyişdiyini sübut ediblər.
SİA-nın məlumatına görə, Nature Communications jurnalında dərc edilən araşdırma bu yağıntıları regionda dəniz sirkulyasiyasının əsas elementi olan yüksək duzlu dəniz səthi sularının (ASHSW) formalaşmasının zəifləməsi ilə əlaqələndirir.
...ASHSW adətən qışda sıx duzlu suların batması kimi dəniz səthinin buxarlanması və soyuması nəticəsində əmələ gəlir. Bununla belə, siklonlardan şirin su axını suyun sıxlığını azaldır, şaquli qarışmanı pozur və dərin su kütlələrinin əmələ gəlməsinin qarşısını alan təbəqələşmə yaradır.
Müəlliflər peyk məlumatlarını, avtonom Arqo üzənlərindən müşahidələri araşdırıb və ədədi simulyasiyalar aparıblar. Məlum olub ki, 2019-cu ildən 2023-cü ilə qədər yüksək duzlu suyun həcmi əvvəlki beşilliklə müqayisədə 60-77 faiz azalıb.
Xüsusilə güclü “təravətlənmə” 2019 və 2021-ci illərdəki ekstremal siklonlardan, həmçinin 2020 və 2022-ci illərin yaylarında yağan güclü yağışlardan sonra müşahidə olunub. İlk dəfə olaraq bu regionda qısamüddətli ekstremal yağıntı epizodları ilə dərin sirkulyasiyanın geniş miqyaslı pozulması arasında birbaşa əlaqə göstərilib.
Tədqiqat göstərir ki, siklonlar və yağışlar kimi tək hava hadisələri hətta mövsümlərarası və illik miqyasda dəniz suyunun strukturunu kökündən dəyişdirərək kumulyativ təsirlərə malik ola bilər.
Bu proseslər təkcə yerli dövranı deyil, həm də bütün Hind okeanının şimalında duzluluq balansını pozur ki, bu da səthin temperaturuna, dəniz ekosistemlərinə və hətta gələcək siklonların fəaliyyətinə təsir göstərə bilər.
Tədqiqat iqlim dəyişikliyi ilə bağlı artan yağış və fırtına aktivliyinin artıq dəniz proseslərinə sistemli təsir göstərdiyini vurğulayır. Yaxın gələcəkdə bu cür hadisələr Hind okeanında mövsümi dövranı daha da poza bilər.
Nazlı Almuradova
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB