...Kremlə bağlı Makroiqtisadi Təhlil və Qısamüddətli Proqnozlaşdırma Mərkəzinin (CMASF) mütəxəssislərinin fikrincə, Rusiyada 2026-cı ilin oktyabr ayına qədər sistemli bank böhranı baş verə bilər.
Analitiklər "Sistemli maliyyə və makroiqtisadi risklərin aparıcı göstəriciləri nə göstərir?" adlı hesabatlarında yazırlar ki, bank sistemindəki problemli aktivlərin payı 10 faizi keçərsə və ya müştərilər hesablarından və əmanətlərindən kütləvi şəkildə pul çıxarmağa başlayarsa, böhran baş verəcək. Bunun qarşısını almaq üçün hökumət bankların 10 faizdən çoxunu yenidən təşkil etməli və ya milliləşdirməli və ya kredit təşkilatlarına ÜDM-in 2 faizdən çoxu həcmində dəstək verməli olacaq.
Analitiklər bu ssenarinin 2026-cı ildə baş vermə ehtimalını "orta" kimi qiymətləndiriblər.
CMASF-in məlumatına görə, mümkün böhranın xəbərçilərindən biri bankların ümumi kredit portfellərində "pis" kreditlərin payının artmasıdır.
"Pis" kreditlər 90 gündən çox gecikmə ilə ödənişləri olan kreditlərdir.
Kredit Bürosunun "Qiymətləndirmə bürosu"na görə, oktyabr ayına olan məlumata görə, bu cür borcların ümumi həcmi 2,3 trilyon rubla çatıb.
İlin ilk doqquz ayında bu rəqəm 1,6 dəfə artıb ki, bu da əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə (2024-cü ildəki 302 milyarda qarşı 490 milyard) çoxdur.
SİA-nın məlumatına görə, Makroiqtisadi Təhlil və Qısamüddətli Proqnozlaşdırma Mərkəzinin (CMASF) aparıcı eksperti Renat Əhmədov "İzvestiya"ya izah edib ki, 2023-cü ilin ikinci yarısında və 2024-cü ilin əvvəlində yüksək faizlə verilmiş təminatsız istehlak kreditləri portfelinin keyfiyyəti tədricən pisləşir.
O, həmçinin qeyd edib ki, güzəştli proqramlara tələbatın pik dövründə verilmiş köhnə ipoteka kreditlərində risklər yaranmağa başlayır.
Əhmədov qeyd edib ki, üstəlik, problemli borcların əhəmiyyətli bir hissəsi restrukturizasiya adı altında gizlədilir. Xüsusilə, 2022-2025-ci illər arasında təxminən 2,4 trilyon rubl məbləğində ev təsərrüfatları kreditləri yenidən müzakirə edilib ki, bu da oktyabr ayına olan məlumata görə bankların ümumi pərakəndə satış portfelinin 6,2 faizini təşkil edir.
Eyni zamanda, korporativ seqmentdə 2025-ci ilin 3-cü rübünün sonuna qədər kiçik və orta ölçülü biznes kredit portfelinin beşdə biri yenidən müzakirə edilib.
Əhmədov bildirib ki, bir sıra şirkətlərin maliyyə vəziyyəti pisləşir və ixrac sənayesi xarici tələbatın və qiymətlərin azalması səbəbindən gəlir itirir.
Onun sözlərinə görə, korporativ seqmentdə "pis borc" böhranı gələn ilin üçüncü və ya dördüncü rüblərində başlaya bilər. Mərkəzi Bank öz növbəsində bank böhranı üçün heç bir əsas görmədiyini bildirib.
Tənzimləyicinin sözlərinə görə, 2025-ci ilin ilk 10 ayı ərzində təminatsız kreditlər üzrə gecikmə 3,9 faiz bəndi artımla 12,9 faizə çatıb, lakin bu kreditlər ehtiyatlarla 90 faizdən çox əhatə olunub.
Mərkəzi Bank həmçinin korporativ portfeldə əhəmiyyətli bir problem görmür - "pis" kreditlərin payı 5 faizi keçmir, lakin bunlar da ehtiyatlar və girovlarla demək olar ki, 90 faizdir. Potensial problemli kreditlər təxminən 7 faizi təşkil edir və banklar restrukturizasiya da daxil olmaqla, onlar üzərində fəal şəkildə işləməyə davam edirlər.
...FG Finam şirkətinin analitiki İqor Dodonovun sözlərinə görə, problemli kreditlərin həcmində daha da artım mümkündür, lakin bank böhranına səbəb olması ehtimalı azdır.
Onun qiymətləndirməsinə görə, kredit təşkilatları son illərdə əhəmiyyətli bir təhlükəsizlik marjası yaradıblar: onların tənzimləyici standartlardan yuxarı ümumi kapitalı təxminən 8 trilyon rubl təşkil edir.
Ekspert qənaətə gəlib ki, Mərkəzi Bank həmçinin risklərin artımını məhdudlaşdıran sərt tənzimləyici tədbirləri də davam etdirir.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB