Ermənistanda xüsusilə İT sektorunda kadr axını ilə bağlı bir sıra problemlər, habelə hökumətin tədbirləri ilə biznesin real ehtiyacları arasındakı uyğunsuzluq yaranıb. Qumar sektorunun böyüməsi isə həm də mümkün iqtisadi böhrana işarə edir.
Onların məhsullarının əsas bazarı orada yerləşdiyindən bir çox erməni sahibkarlar aktiv şəkildə bizneslərini Rusiyaya köçürməyə başlayıblar. Bunu müsahibəsində Auditorlar Palatasının sədri Nairi Sarkisyan deyib. “Ermənistanda istehsal olunan malların 70%-dən çoxu Rusiya bazarında öz alıcısını tapır. Bu səbəbdən bir çox erməni şirkətləri əməliyyatlarını Rusiya Federasiyasına köçürmək qərarına gəliblər. Bəziləri artıq uyğun binalar axtarır, bəziləri hələ də tərəddüd edir. Ola bilsin ki, cari hadisələr fonunda başqa müəssisələr də yerdəyişmə imkanlarını nəzərdən keçirsin”, - Sarkisyan bildirib.
Sarkisyan əlavə riskə məruz qalmamaq üçün konkret təşkilatları qeyd etməkdən çəkinib, lakin qeyd edib ki, bu addım ilk növbədə içki, tütün, qida və kənd təsərrüfatı şirkətlərinə aiddir. O, həmçinin qeyd edib ki, bir çox kənd təsərrüfatı və istixana təsərrüfatları artıq Krasnodar diyarına və Rostov vilayətinə köçüblər ki, bu da bu hadisənin miqyasından xəbər verir. “Bizdə hər il rentabelli olmayan kənd təsərrüfatı müəssisələri, istixana təsərrüfatları yaranır. Mən istixana təsərrüfatlarını Krasnodar diyarına və Rostov vilayətinə köçürən insanları tanıyıram. Mən onların kifayət qədər çoxunu tanıyıram”, – Sarkisyan bildirib.
Bu kontekstdə iqtisadçı erməni sahibkarların üzləşdiyi problemlərə, o cümlədən istehsal xərcləri və vergilərin səbəb olduğu sənaye məhsullarının baha olmasına diqqət çəkib. Bundan əlavə, ixrac fəaliyyəti iqtisadiyyata əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Yuxarı Lars keçid məntəqəsinin vaxtaşırı bağlanması əhəmiyyətli çətinliklər yaradır, logistika xərclərinin artmasına və müvafiq olaraq malların son dəyərinin artmasına səbəb olur.
Sarkisyan informasiya texnologiyaları sahəsində kadrların və təşkilatların boşaldılmasına xüsusi diqqət yetirir. Onun sözlərinə görə, 2022-ci ildə Rusiyadan Ermənistana köçən bir çox şirkət artıq ölkəni tərk edib, bu tendensiya sənaye ekspertləri tərəfindən də təsdiqlənib. Yaxın gələcəkdə digər yerli İT şirkətlərinin də buna əməl edə bilməsi ehtimalı var.
“Ermənistandakı əlverişsiz şəraitə görə köçənlər xaricdə daha yaxşı təkliflər axtarmağa məcbur olurlar. Ola bilsin ki, yerli İT şirkətləri də ölkəni tərk etmək qərarına gəlsinlər. Bu onunla əlaqədardır ki, dövlətin stimullaşdırıcı siyasəti nəinki tam həyata keçirilmir, həm də yeni vergi yükləri, o cümlədən gəlir vergisi dərəcəsinin 10%-i həcmində yığımın tətbiqi ilə daha da ağırlaşır. Bu, biznes üçün əlavə maneələr yaradır”, - Sarkisyan qeyd edib.
Qeyd edək ki, Ermənistan Respublikasının Vergi Məcəlləsinə əsasən, təşkilatlar, fərdi sahibkarlar və notariuslar üçün gəlir vergisi 18% müəyyən edilib. 2022-ci ildə Ermənistanda İT şirkətləri üçün 0% müəyyən edilmiş gəlir vergisi güzəşti tətbiq edilib. Bununla belə, 2023-cü ildə onun 2024-cü ilin sonuna qədər uzadılması qərara alınsa da, o, yalnız qismən qorunub saxlanıldı: iki əsas üstünlükdən - 0% gəlir vergisi və 10% gəlir vergisi - yalnız sonuncusu fəaliyyətini davam etdirdi.
Belə dəyişikliklər nəticəsində Ermənistan iqtisadiyyatında yalnız ticarət və xidmət sahələri üstünlük təşkil edəcək. Onun sözlərinə görə, bu, göstərilən xidmətlərin həcmi və ya onların istehlakçıları baxımından büdcəyə təsir etmir. Lakin gələcəkdə əsas istehsal sahələrinin olmaması ölkə iqtisadiyyatında ciddi böhran yarada bilər.
Auditorlar Palatasının sədri vurğulayıb ki, nəticəyönümlü biznes Ermənistanı tərk edərək öz yerini kazino və onlayn oyunlar kimi yeni sahələrə verir. Dövlət Gəlirləri Komitəsinin açıqladığı məlumatlara görə, qumar oyunları və lotereyalar təşkil edən üç iri şirkətin gəlirləri xeyli artıb. 2023-cü ilin birinci rübündə üç bukmeker kontorunun ödədiyi vergilərin ümumi məbləği 4 milyard 917 milyon dram təşkil edib. Lakin 2024-cü ilin birinci rübündə bu məbləğ iki dəfə artaraq 8 milyard 724 milyon dram olub.
V.VƏLİ
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB