İlham Əliyev: “Layihənin icrasına başlanıb. Zəngəzur dəhlizinin açılması region ölkələri üçün yeni imkanlar yaradacaq”
Nikol Paşinyan: “Biz Azərbaycan ərazisindən keçmək istəyirik və o da bizim ərazidən keçməsin? Bunu necə təklif edə bilərik?”
Moskva-Baku portalında Andrey Şyalpnikovun təqdimatında yayımlanan “Diqqət Mərkəzində!” proqramında regionumuzda gedən proseslərlə bağlı maraqlı məqamlara toxunulub. Məqaləni oxucularımıza təqdim edirik.
Zəiflərin təlaşı
Ötən həftə diqqət Ermənistan-Azərbaycan sərhədindəki vəziyyətə yönəldi. Məhz bu sərhədin yerləşdiyi yerdəki fərqli mövqelər səbəbindən bölgədə bir gərginlik ocağı alovlandı və bu da asanlıqla vəziyyətin ağırlaşmasına səbəb ola bilər. Azərbaycan tərəfinin fikrincə, Ermənistan sərhəd demarkasiyasını siyasiləşdirməyə çalışır, yəni sərhəd xəttinin haradan keçəcəyini müəyyənləşdirir və bu məsələyə mümkün qədər çox ölkəni cəlb etməyə çalışır ki, bu da tamamilə məntiqsizdir. Sülh müqavilələri üç ölkə- Rusiya, Azərbaycan və Ermənistanın liderləri tərəfindən imzalanıb və bu texniki prosedura kənar müşahidəçilərin niyə cəlb olunması aydın deyil. Rusiya nümayəndələrini sərhədə göndərdi və bitərəf mövqe tutdu.
İqor Korotçenko: "Rusiyanın mövcud vəziyyətlə bağlı mövqeyi bərabərdir. Bu, bir daha göstərir ki, rəsmi Moskva rəsmi İrəvana sakitləşmək, əsəbləşməmək, sərhədləri müəyyənləşdirmək üçün mövzunu lazımsız dərəcədə siyasiləşdirməmək üçün bir siqnal göndərir ki, bu məsələ sakit bir rejimdə, isterikasız, qışqırıq, ittiham olmadan həll edilməlidir "
KTMT-nin digər üzvləri də Ermənistanın tələbinə baxmayaraq sakit reaksiya göstərdilər, çünki təşkilata üzv ölkələrin hər hansı bir eskalasiyaya ehtiyacları yoxdur. Baxmayaraq ki, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan bütün həyəcan zənglərini çaldı. İlham Əliyev isə hadisələrə açıq şəkildə reaksiya vermədi. O, Cənubi Qafqazın inkişaf perspektivlərinin müzakirə olunduğu Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin videokonfransı zamanı çıxışında bu məsələyə toxundu.
İlham Əliyev: “Bütün dağıntılara, ərazilərimizin 30 illik işğalına baxmayaraq, Ermənistanla əməkdaşlıq etməyə hazırıq. Ancaq bizim qarşılıqlı əməkdaşlığa ehtiyacımız var, çünki qonşuyuq və yan-yana yaşamağı öyrənməliyik"
Rusiyalı ekspert İqor Korotçenko əmindir ki, Əliyev gərginliyə ehtiyac duymur, onun qarşısında başqa vəzifələr durur: sərhədləri rahatlıqla müəyyənləşdirin və işğal zamanı tamamilə məhv edilmiş bölgənin inkişafına başlasın.
İqor Korotçenko: “Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin sərhəddəki vəziyyətə reaksiyasına diqqət çəkmək istərdim. O, kifayət qədər balanslı, sakit, inandırıcıdır. Güclü heç vaxt əsəbləşməz, zəif isə təlaş keçirər. Buna görə İrəvan və Paşinyan səs-küylüdür, Ermənistan səs-küylüdür. Azərbaycan sakitdir - ədalətini, gücünü, mənəvi üstünlüyünü hiss edir"
Ermənistan Baş naziri vəzifəsini icra edən Paşinyan sərhəd demarkasiyası proseslərinə panik qaydada reaksiya göstərməsinə baxmayaraq, bu prosedurun lazım olduğunu başa düşür. Onun sözlərinə görə, Paşinyan bu fürsəti görür. Sadəcə, siyasi iradə göstərilməlidir və tostlardan həll olunmamış məsələlərin həllinə keçilməlidir.
Nikol Paşinyan: “Xalqımız üçün ən vacib vəzifə dinc inkişaf dövrü açmaqdır. Bu yolla getməliyik. Ancaq heç bir illüziyaya qapılmalı deyilik - bu, yalnız bizdən asılı deyil. İnsanlar bilməlidir ki, onları hara aparmaq istəyirik"
Paşinyanın bu mövqeyi Ermənistanda hamının xoşuna gəlmir. Müxalifət ənənəvi olaraq müxalifdir, lakin ümumi əhali qonşuları ilə dinc yanaşı yaşamaq istəyir. Əliyev bunu bilir və sülh razılığına gəlməyi təklif edir.
İlham Əliyev: “Ermənistan cəmiyyəti yeni reallığa uyğunlaşmalıdır. Bu, ədalətin təntənəsi idi. Təəssüf ki, bu gün erməni cəmiyyətində revanşist hisslər və Azərbaycanofobiya hökm sürür. Gələcəyə baxmalıyıq. Artıq təkliflər irəli sürmüşük, dəfələrlə demişəm ki, Ermənistanla sülh sazişi imzalamaq istəyirik. Ancaq bütün bunlar birgə səylər tələb edir”
Nikol Paşinyan hökumətin iclasında, Bakı İrəvanın şərtlərini yerinə yetirəcəyi təqdirdə, Azərbaycanla yeni bir müqavilə imzalamağa hazır olduğunu söylədi. Paşinyan sənədin mətnini göstərməkdən imtina etdi, ancaq internetdə bir sızıntı var idi. Ermənistanın Vatikandakı keçmiş səfiri Mikael Minasyan İrəvan və Bakının əlaqələndirildiyi deyilən sənədin bir hissəsini nəşr etdi. Xüsusilə, sonrakı demarkasiya ilə iki ölkənin sərhədlərinin delimitasiyası üzrə Komissiyanın yaradılmasına işarə edilir. Kreml sosial şəbəkələrdə yayılan üçtərəfli sənədin mətninə münasibət bildirdi.
Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov: "Ümumiyyətlə, bu o qədər kövrək bir substansiyadır və bu vəziyyəti həll etmək üçün o qədər ciddi səylər göstərilir ki, bu cür çılğın paylaşımlara münasibətdə çox təmkinli olmaq və yalnız rəsmi mənbələrlə təsdiq olunan sənədlər əsasında diqqət cəmləşdirmək lazımdır"
Hələ rəsmi açıqlama verilməyib və böyük siyasətdə “qatarın qarşısına qaçmaq” adət deyil. Ancaq sızmanın Ermənistanda baş verməsi artıq heç kimi təəccübləndirmir. İndi əsas məsələ soyuq başla problemləri həll etməkdir, sərhədlərin müəyyənləşdirilməsi narazılığa səbəb ola biləcək bir prosedurdur, amma Sovet dövrünün sərhədlərini başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul etmək qərarı varsa, o zaman bir uzlaşma edilməlidir. Sərhədləri aydın şəkildə müəyyənləşdirin, sülh müqaviləsini imzalayın və yeni əlaqələr dövrünə, yəni nəqliyyat kommunikasiyalarının blokdan çıxarılmasına başlayın. Azərbaycan buna bir neçə aydır hazırlaşır.
İlham Əliyev: “Bu layihələrin icrası ilə bağlı işlər artıq başlamışdır. Azərbaycan bunun üçün texniki və maliyyə mənbələri ayırmışdır. Zəngəzur dəhlizinin açılması region ölkələri üçün yeni imkanlar yaradacaq”
Ermənistandakı bəzi qüvvələr Zəngəzur dəhlizinə qarşı çıxırlar, lakin Paşinyan özü kommunikasiyaların blokdan çıxarılması əleyhdarlarının düşüncəsinin məntiqsiz olduğunu söylədi. Ermənistan iqtisadiyyatı bundan yalnız xeyir götürəcəkdir.
Nikol Paşinyan: “Biz Azərbaycan ərazisindən keçmək istəyirik və o da bizim ərazidən keçməsin? Bunu necə təklif edə bilərik? Fərqli ola bilər: onlar keçməyəcək və biz də keçməyəcəyik. Bu o demək olacaq ki, özümüz öz ölkəmizi bloklamaq siyasəti aparırıq. Bunu edə bilməzsən, həll yollarına getməlisən"
Mehriban münasibətlər
Ötən həftə Rusiya və Azərbaycanın baş nazirləri Mixail Mişustin və Əli Əsədov Moskvada danışıqlar apardılar. Azərbaycan Nazirlər Kabinetinin rəhbəri Rusiya paytaxtına rəsmi səfərə gəldi. Mişustin Rusiyanın Azərbaycanla münasibətlərə dəyər verdiyini və münasibətlərin yeni səviyyəyə qaldırılmasını zəruri hesab etdiyini vurğuladı.
Mixail Mişustin: “2020-ci ildə, çətin şərtlərdə, bir koronavirus pandemiyası güclü olduğu zaman qarşılıqlı ticarətdə ciddi azalmaya imkan vermədik. Və üstəlik bu ilin əvvəlində, yanvar-mart aylarında ticarət dövriyyəsini təxminən 3,5%- təqribən 680 milyon dollar artırdıq ki, bu da yaxşı göstəricidir”
Rusiya ilə Azərbaycanı sıx iqtisadi əlaqələr birləşdirir. Keçən il ticarət təxminən 2,5 milyard dollar təşkil edib. Rusiya artıq Azərbaycan iqtisadiyyatına 4 milyarddan, Azərbaycan isə Rusiya iqtisadiyyatına 1 milyarddan çox sərmayə qoyub. Rusiyadan Azərbaycana keçən il ixracat 12,5% artaraq 1,7 milyard dollara çatıb. Azərbaycanda Rusiya kapitalının iştirakı ilə 1000-ə yaxın şirkət var, sənayenin müxtəlif sahələrində çox sayda iri layihə həyata keçirilir - GAZ avtomobillərinin yığılması zavodu, helikopter xidmət mərkəzi və müasir bir farmasevtik kompleksi. Taxılbiçən kombaynlar də istehsal olunur. Bakı metrosu üçün vaqon tədarükü də daxil olmaqla bir sıra irimiqyaslı müqavilələr həyata keçirilir.
Əli Əsədov: “Azərbaycan-Rusiya münasibətləri möhkəm hüquqi bazaya əsaslanır. 230-dan çox hökumətlərarası və idarələrarası müqavilələr ən geniş ticarət, iqtisadi, investisiya, humanitar və hərbi-texniki məsələləri əhatə edir"
Bu, Azərbaycanın baş naziri üçün bu vəzifədə Moskvaya ilk səfər idi. Əli Əsədov Böyük Vətən müharibəsində həlak olanların xatirəsini “Naməlum Əsgər” abidəsi önünə əklil qoyaraq ehtiramla yad etdi. Hökumət nümayəndə heyəti VDNK-da, burada 2 il əvvəl bərpa edildikdən sonra açılan Azərbaycan pavilyonunu ziyarət etdilər. Azərbaycan pavilyonu Rusiya ilə Azərbaycan arasındakı dostluğun rəmzlərindən biridir, ortaq tarix və parlaq gələcəyə inamdır. Vladimir Putin və İlham Əliyev arasındakı yaxşı, dostluq münasibətləri hər iki ölkədə özünəinam və işgüzarlıq verir. İş adamları investisiya qoymaqdan çəkinmirlər. Etibar isə ümumi uğurun əsas açarıdır.
Azərbaycanda peyvənd istehsalı mümkündür
Bu həftə Baş nazir səviyyəsində Rusiya Azərbaycana Sputnik-V peyvəndi istehsalının qurulmasını təklif etdi.
Mixail Mişustin: “Rusiyanın Sputnik V peyvəndinin ilk partiyası may ayında Azərbaycana gətirildi. Biz də sizinlə birlikdə Rusiya peyvəndi istehsalını qurmağa və bu işdə kömək göstərməyə hazırıq. Əminəm ki, bu, əhalinin peyvəndini ən qısa müddətdə təşkil etməyə imkan verəcəkdir”
Artıq bir neçə aydır ki, Azərbaycanda peyvəndləmə uğurla davam edir və bu da öz bəhrəsini verir. Yaxın gələcəkdə açıq havada maska rejimi ləğv edilə bilər. İndiyə qədər əhali Çin peyvəndi ilə vaksinasiya olunub. Azərbaycan Prezidenti Çinə Azərbaycanın dərmanlarla təminatındakı dəstəyinə görə təşəkkür edib.
İlham Əliyev: “Tələbimiz dərhal təmin edildi və bunun sayəsində bu gün Azərbaycan bu pandemiyaya qarşı mübarizədə lider ölkələr sırasındadır. Nəticə etibarilə bu günə qədər 1 milyon 900 min adama peyvənd vurmağı bacardıq. Bu, ümumi əhalimizin təxminən 20% -ni təşkil edir və peyvəndlərin 99,9% -i Çindəndir"
Tam bir qələbə üçün ölkə əhalisinin daha çoxunun vaksinasiyası lazımdır. Və burada Rusiya peyvəndinin Azərbaycan ərazisində istehsalı çox kömək edə bilər. Epidemioloji vəziyyəti qiymətləndirdikdən sonra Azərbaycanla hava əlaqəsinin tam bərpası mümkün ola bilər.
“Nordwind” aviaşirkəti iyun ayında Sankt-Peterburq və Orenburqdan birbaşa reys açacaq. “IrAero” Hava Yolları Samaradan uçuşlarını bərpa edir. 19 maydan etibarən Bakıya Nijni Novqoroddan uçmaq olar. Ural Hava Yolları 5 iyundan etibarən Krasnoyarskdan Azərbaycan paytaxtına uçuşların başlandığını elan edib.
İyunda Bakıda Avropa çempionatının 4 matçı keçiriləcək. UEFA-nın əsas tələblərindən biri matçların tamaşaçı ilə oynamasıdır. Beləliklə, sərt məhdudlaşdırıcı tədbirlərin saxlanılması daha çox bu oyunlarla əlaqələndirilir. Karantində daha uzun oturmağın əvəzində böyük futbol bayramından zövq almaq olar.
Tərcümə - Elçin Bayramlı
Yazı Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə "İctimai və dövlət maraqlarının müdafiəsi" istiqaməti çərçivəsində hazırlanıb
Verilişə buradan baxa bilərsiniz
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB