Əvvəl sanksiya, sonra hücum - RAKURS

Tramp Rusiyaya təzyiqi artırır

ABŞ-Rusiya münasibətləri ilk baxışdan loyal kimi görünə bilər. Amma Vaşinqtonun, xüsusən də prezident Trampın gedişləri, administrasiyasını davranışları fərqli nüansları diqqət mərkəzinə gətirir. Rusiyanın Ukrayna ilə müharibəyə çəkilməsi əsasən Qərbin marağında olub və bu gün də savaşın davam etməsini istəyir. Qərb koalisiyasının başında kim dayanır? Əlbəttə, ABŞ. Deməli Tramp hansı bəyanatı verirsə versin, Putinlə nə qədər səmimi olursa olsun, əsas məqsədinin əzəli düşmənini məhv etmək olduğunu unutmamalıyıq. Qərb dişini Rusiyanın təbii sərvətlərinə qıcayıb, iştahası Ukrayna prezidenti Zelenski ilə tələsik nadir mineralların istismarı ilə bağlı müqavilənin imzalanmasında da özünü açıq şəkildə büruzə verdi. Hətta Trampın məqsədini əvvəlcədən bilən Putin ona Rusiya ərazisində olan nadir mineralların birgə çıxarılması barədə müqavilə də təklif etmişdi. Amma Vaşinqton hələ də Rusiya ilə adıçıkilən sənədi imzalamağa tələsmir. Deməli, plandakılar başqadır.

ABŞ liderinin Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etməyə hazır olub-olmaması ilə bağlı suala Tramp belə cavab verib: “Bəli”. ABŞ prezidenti Rusiyaya qarşı sanksiyaların tətbiqinin “ikinci mərhələsinə” keçməyə hazırdır və bunu Ağ Evin qarşısında keçirdiyi mətbuat brifinqində deyib. Jurnalistlərin Ağ Evin Kremlə qarşı sanksiyalar tətbiq etməyə və Rusiya diktatoru Vladimir Putini cəzalandırmağa (Ukraynaya qarşı kütləvi zərbələrə görə) hazır olub-olmaması ilə bağlı sualına Tramp müsbət cavab verib: "Mən hazıram".

Vaşinqton Moskvaya təzyiqi artırır, amma şərt var

ABŞ Rusiyaya təzyiqi artırmağa hazırdır, lakin onların avropalı tərəfdaşlarının dəstəyinə ehtiyacı var. Maliyyə naziri NBC telekanalında deyib ki, ABŞ Rusiya iqtisadiyyatını “məhv etmək” üçün Rusiya neftini alan ölkələrə qarşı əlavə sanksiyalar tətbiq etmək üçün Avropa ölkələri ilə işləməyə hazırdır. “Biz Rusiyaya təzyiqləri artırmağa hazırıq, lakin avropalı tərəfdaşlarımızın bizi dəstəkləməsinə ehtiyacımız var”.

Bessentin sözlərinə görə, Ukrayna müdafiəçilərinin nə qədər dayana biləcəyi ilə Rusiya iqtisadiyyatının nə qədər dayana biləcəyi arasında fərq var, çünki "biz indi yarışdayıq". Əgər ABŞ və Avropa Birliyi işə qarışsa, Rusiya neftini alan ölkələrə əlavə sanksiyalar, ikinci dərəcəli tariflər tətbiq etsələr, Rusiya iqtisadiyyatı tamamilə çökəcək və bu, prezident Putini danışıqlar masasına oturmağa məcbur edəcək”, - ABŞ maliyyə naziri bildirib. Bu yaxınlarda Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen Rusiyaya qarşı birgə sanksiyalarla bağlı ABŞ-ın vitse-prezidenti J.D.Vens ilə telefon danışığı aparıb.

Tramp Ukraynadakı müharibə barədə

Tramp növbəti dəfə Ukraynadakı müharibəni dayandıracağına söz verib. Amerika lideri bildirib ki, o, yeddi müharibəyə son qoyub və Ukrayna münaqişəsi də “eyni şeylə” üzləşəcək. ABŞ prezidenti Donald Tramp deyib ki, Ukraynada müharibə bitməsə, "ödəməli olan dəhşətli bədəli olacaq". Mətbuat konfransı zamanı jurnalistlərə bildirib ki, o, 7 müharibəyə son qoyub və Ukrayna münaqişəsi də “eyni şeylə” üzləşəcək. "Və başqa işlər görəcəyik. Amma düşündüyümdən bir az daha çətin olduğu ortaya çıxdı. Və bu həyata keçiriləcək", - Tramp deyib. Bununla belə, Amerika prezidenti qeyd edib ki, Ukraynada müharibə bitməsə, “nəticələri dəhşətli olacaq”. Tramp Ukraynaya qarşı kütləvi hücumlardan sonra ABŞ-ın Rusiyaya qarşı əlavə sanksiyalar tətbiq etməyə hazır olduğunu açıqlayıb. Ağ Evin rəhbəri dəfələrlə Moskvanı əlavə təzyiqlərlə hədələyib, lakin sülh danışıqlarını davam etdirməklə bundan çəkinib. O, bu qərarın yekun olub-olmadığını və ya ikinci mərhələnin nə demək olduğunu açıqlamayıb. Lakin onun son şərhləri ABŞ-ın Rusiyaya qarşı getdikcə daha aqressiv mövqeyindən xəbər verir.

Trampın qıcıqlanması

Amerika mediasının Ağ Evdəki mənbələrə istinadən yazdığına görə, Tramp yanvar ayında Ukraynadakı müharibəni tez bir zamanda dayandıra biləcəyinə söz verdikdən sonra hərbi əməliyyatları dayandıra bilməməsindən məyus olub. Dünənki sanksiya elanı ABŞ prezidentinin Rusiyaya qarşı hərəkətlərini, o cümlədən keçən ay ABŞ-a Hindistan ixracatına cəza rüsumlarının tətbiqini müdafiə etdiyi bir sıra şərhlərindən sonra gəlir. Məlum olduğu kimi, Hindistan Rusiyanın enerji ixracatının əsas alıcısıdır, Qərb alıcıları isə müharibəyə cavab olaraq onları kəsiblər. "Bu, Rusiyaya yüz milyardlarla dollara başa gəlib", - Tramp çərşənbə günü deyib. "Siz bunu hərəkətsizlik adlandırırsınız? Mən hələ ikinci və ya üçüncü mərhələni etməmişəm" deyib.

Ənənəvi söhbət

Eyni zamanda, bazar günü sanksiyalara eyham vurduqdan sonra Tramp jurnalistlərə deyib ki, o, hələ də Putinlə “çox yaxında” danışmağı planlaşdırır. "Çox yaxında. Yaxın bir neçə gündə. Baxın, biz bunu edəcəyik. Rusiya ilə Ukrayna arasındakı vəziyyəti həll etmək lazımdır", - o deyib. ABŞ prezidenti həmçinin bildirib ki, Rusiyanın Kiyevin mərkəzində Nazirlər Kabinetinin binasına ziyan vuran və bütün müharibənin ən çox sayda pilotsuz uçuş aparatları ilə endirdiyi ən son kütləvi hücumundan qəzəblənib. "Orada baş verənlərdən razı deyiləm. İnanıram ki, məsələni həll edəcəyik. Amma mən onlardan razı deyiləm. Bu müharibə ilə bağlı heç nədən razı deyiləm", - Tramp deyib.

Aİ ilə birgə fəaliyyətlər

Həmin gün ABŞ-ın Maliyyə Naziri Scott Bessent Vaşinqtonun ilk növbədə Rusiya neftini alan ölkələr üçün ikinci dərəcəli tarifləri genişləndirməklə “Rusiyaya təzyiqi artırmaq” üçün avropalı müttəfiqləri ilə işləməyə hazır olduğunu söyləyib. Bessent NBC News-a bildirib ki, bu addım Moskvanın onsuz da ağır vəziyyətdə olan iqtisadiyyatını zəiflədə və Rusiya prezidenti Vladimir Putini danışıqlar masasına oturmağa məcbur edə bilər.
Bloomberg bazar ertəsi bildirib ki, Aİ nümayəndə heyəti həqiqətən də Rusiyaya qarşı sanksiyaları müzakirə etmək üçün Vaşinqtona səfər edəcək. KİV-in məlumatına görə, Aİ ölkələri Rusiya banklarına, neft sektoruna, ödəniş sistemlərinə və kriptovalyuta birjalarına təsir edəcək yeni məhdudiyyətlər tətbiq etməyi planlaşdırır. Bu, Rusiyanın Ukraynaya genişmiqyaslı müdaxiləsindən sonra Aİ-nin 19-cu sanksiyalar paketi olacaq.

Von der Leyen bu pisləyir

Avropa Komissiyasının rəhbəri bildirib ki, Kreml növbəti dəfə diplomatiyaya məhəl qoymur, beynəlxalq hüququ pozur və insanları ayrı-seçkilik etmədən öldürür. Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen vurğulayıb ki, ötən gecə Rusiya Ukraynaya qarşı ən böyük birləşmiş hücumlardan birini həyata keçirib, həm hökumət binalarını, həm də mülki evləri vurub. O, bunu bazar günü, sentyabrın 7-də “X” platformasında yazıb. "Kreml növbəti dəfə diplomatiyanı ələ salır, beynəlxalq hüququ tapdalayır və ayrı-seçkilik etmədən öldürür", - von der Leyen qeyd edib. O, vurğulayıb ki, Avropa Ukraynanı hərtərəfli dəstəkləməkdə davam edir, onun Silahlı Qüvvələrini gücləndirir, uzunmüddətli təhlükəsizlik təminatları yaradır və Rusiyaya qarşı sanksiyaları dərinləşdirir.

İstəklilər Koalisiyasının iclasından əvvəl fon der Leyen əsas vəzifələri qeyd edib, onların arasında Ukraynanın "polad kirpi"nə çevrilməsini bir daha qeyd edib. Xatırladaq ki, sentyabrın 7-nə keçən gecə Rusiya qoşunları 800-dən çox zərbə PUA və yerüstü raketlərdən istifadə etməklə Ukrayna ərazisinə hücuma keçib. Müdafiə Qüvvələri düşmən hədəflərinin əksəriyyətini vurmağa müvəffəq olub. Zelenski zərbənin nəticələrinə cavab olaraq bildirib ki, Ukrayna hava hücumundan müdafiə sisteminin gücləndirilməsi ilə bağlı bütün razılaşmaların yerinə yetirilməsini gözləyir.

Baş nazirdən Rusiyaya ittiham

Kanadanın baş naziri Mark Karni deyib ki, Kreml lideri Vladimir Putin “hələ sülhün zəruriliyi ilə barışmayıb”. O, deyib ki, beynəlxalq ictimaiyyət Moskvaya “maksimum təzyiq” göstərməyə davam etməlidir. Onun sözlərinə görə, Kreml lideri Vladimir Putin “hələ sülhün zəruriliyi ilə barışmayıb”. "Putin bu müharibənin səbəbkarıdır, qətllərin səbəbkarıdır. O, sülh şərtlərini diktə etməyəcək", - Karni vurğulayıb.

O əlavə edib ki, müttəfiqlərin Rusiyaya təzyiqi yeni sanksiyaların tətbiqi, Ukrayna qoşunlarının silahlandırılması və “hərbi əməliyyatlar dayandırıldıqdan sonra” Ukraynaya dəstək olacaq. Kanadanın baş naziri qeyd edib ki, sanksiyaların növbəti mərhələsi artıq Ukraynanın müttəfiqləri tərəfindən hazırlanır. Daha əvvəl Karni bildirib ki, Rusiya hakim rejiminin başçısı Vladimir Putin müharibənin dayandırılması şərtlərini müzakirə etmək üçün Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski ilə görüşməkdən qorxur. Kanada hökumətinin başçısı Kiyev üçün gələcək təhlükəsizlik təminatlarının tərkib hissəsi kimi Kanada hərbçilərinin Ukraynada olmasını istisna etməyib.

“Drujba” yaxınlığında yenidən partlayış

Şahidlər sosial mediada dron hücumu fonunda beş-yeddi güclü partlayış haqqında yazır. Nəticələri hələ məlum deyil. Bazar gününə, sentyabrın 7-nə keçən gecə Rusiya Federasiyasının Bryansk vilayətində Uneça neft nasos stansiyasının yaxınlığında yerləşən Naytoviçi kəndinin sakinləri partlayış səsləri eşidiblər. Bu barədə bir neçə Telegram kanalı hadisə şahidlərinə istinadən məlumat yayıb. Xüsusilə, yerli sakinlər sosial şəbəkələrdə stansiyanın ərazisində güclü partlayışlar baş verdiyini yazır və başın üstündə uçan dronlardan şikayətlənirlər.

Hücumun nəticələri hələlik məlum deyil. Unecha stansiyası AK “Transnaftoprodukt” holdinqi tərəfindən idarə olunan Drujba magistral neft kəmərləri şəbəkəsində əsas mərkəzdir. Onun əsas vəzifəsi nefti boru kəməri sistemi ilə nəql etməkdir. Drujba magistral neft kəmərinin ümumi uzunluğu 8900 km-dir və bir neçə ölkədən keçir.

Xatırladaq ki, Ukrayna Silahlı Qüvvələri artıq iki dəfə Uneça neft nasos stansiyasına hücum edib: avqustun 13-nə keçən gecə və avqustun 22-nə keçən gecə. Bundan sonra Macarıstanın xarici işlər naziri Peter Szijjarto bildirib ki, Macarıstan Ukraynanın Rusiyaya hücumunu “öz suverenliyinə hücum kimi qiymətləndirir”, çünki guya bu səbəbdən ölkə neft tədarükünü dayandırıb. Ukraynanın xarici işlər naziri Andriy Sıbixa Macarıstana neftlə bağlı “Moskvadakı dostlarına” şikayət etməyi tövsiyə edib.

V.VƏLİYEV