Çərşənbə axşamı Paris Apellyasiya Məhkəməsindəki prokurorluq Bəşər Əsədin 2013-cü ildə Suriyada kimyəvi silahdan istifadə ittihamı ilə bağlı həbs qərarına etiraz etmək qərarına gəlib. SİA xarici mənbələrə istinadən xəbər verir ki, prokurorlar Suriya prezidenti Bəşər Əsədə qarşı həbs qərarı ilə bağlı “hüquqi məsələni” həll etmək üçün işi Kassasiya Məhkəməsinə göndəriblər.
Apellyasiya şikayəti Fransanın apellyasiya məhkəməsinin iyunun 26-da həbs qərarını qüvvədə saxlamasından və bununla da Suriya prezidentinin həbsinə orderi təsdiqləməsindən sonra verilib. Paris məhkəməsinin hərbi cinayətlər şöbəsinin müstəntiq hakimləri 2013-cü il avqustun 4 və 5-də Dəməşq yaxınlığındakı Adre və Duma şəhərlərində kimyəvi hücumlara görə ölkə rəhbərliyini günahkar bilirlər. Həmçinin avqustun 21-də baş vermiş hücum da araşdırılır. Həmin vaxt Şərqi Qutada mindən çox adam həyatını itirmişdi.
Əsəd hökuməti isə 2011-ci ilin martında başlayan vətəndaş müharibəsində rəqiblərinə qarşı kimyəvi silahdan istifadə etdiyini inkar edir. Suriya hakimiyyəti kimyəvi silahdan istifadə ittihamlarını dəfələrlə rədd edib və Fransa məhkəməsinin qərarını siyasi motivli sayaraq, ittihamların Suriyaya qarşı daha geniş beynəlxalq sui-qəsdin bir hissəsi olduğunu bildirib.
2021-ci ildə Fransa 2013-cü ilin avqustunda Suriyanın paytaxtı Dəməşqin iki ətrafı Quta və Dumada kimyəvi hücumlarla bağlı istintaqa başlayıb. Suriya İnsan Haqları Müşahidə Qrupunun məlumatına görə, hücumlar nəticəsində ölənlərin sayı yüzlərlə, hətta mindən çox olub. Həmin vaxtlar bu ərazilər suriyalı üsyançı qrupların nəzarəti altında idi.
İlkin şikayət Suriya Media və İfadə Azadlığı Mərkəzi (SCM), hüquq birliyi Açıq Cəmiyyət Ədalət Təşəbbüsü (OSJI) və Suriyada insan haqları pozuntularını sənədləşdirən Suriya Arxivləri tərəfindən verilib.
2023-cü ilin noyabrında Fransa hakimləri Bəşər Əsəd, onun qardaşı və ordunun 4-cü diviziyasının rəhbəri Maher Əsəd və iki general Qassan Abbas və Bassam al-Hassanın həbsinə order verib. Fransa məhkəməsi onları 2013-cü ildə kimyəvi hücumda şərik kimi tanıdığı üçün order verilib. Fransa məhkəməsinin qərarı vəzifədə olan dövlət başçılarının təqibdən immunitet təmin edən suveren toxunulmazlıq prinsipinə etiraz edir. Bununla belə, dövlət başçısı hərbi cinayətlərdə, insanlığa qarşı cinayətlərdə və ya soyqırımda ittiham edildikdə beynəlxalq hüquqda bu qaydaya istisnalar var. Fransa insanlığa qarşı cinayətlərə öz məhkəmələrində baxan ölkələr sırasındadır. Beləliklə, 2023-cü ilin noyabrında Fransa xarici dövlət başçısının həbsinə order verən ilk ölkə olub.
"Bu, tarixi qərardır. İddiaçıların vəkilləri bildiriblər ki, ilk dəfə olaraq milli məhkəmə hazırkı dövlət başçısının öz hərəkətlərinə görə tam şəxsi immunitetə malik olmadığını etiraf edib". Suriya Media və İfadə Azadlığı Mərkəzinin direktoru Mazen Darviş hesab edir ki, bu qərar “insanlığa qarşı cinayətlərdən və mülki şəxslərə qarşı kimyəvi silahdan istifadədən danışarkən toxunulmazlığın olmadığını göstərir”.
Öz növbəsində, çərşənbə axşamı Bəşər Əsədin həbsinə dair orderdən apellyasiya şikayəti vermək qərarına gələn prokurorlar iddia edirlər ki, xarici dövlət başçılarının toxunulmazlığı yalnız beynəlxalq təqib, məsələn, Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsində (ICC) baş verəcəyi təqdirdə götürülməlidir.
V.VƏLİ
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB