İqor Korotçenko: “Hərbi-texniki üstünlük Azərbaycanın tərəfindədir” - MÜSAHİBƏ

“Bundan sonra hər hansı bir müharibə süni zəka ilə PUA sürüsünün aktiv istifadəsi ilə baş verəcəkdir”

Qarabağda və ətrafındakı döyüş əməliyyatlarının gedişi və mövcud vəziyyətin təhlili nə deyir? Üstünlük niyə Azərbaycan ordusunun tərəfindədir? Niyə müharibənin gələcək inkişafını proqnozlaşdırmaq mümkün deyil? Bu, pilotsuz təyyarələrin genişmiqyaslı istifadəsi tətbiq olunan ilk müharibədir. Bu, dünyanın bütün orduları üçün hansı problemlər yaradır? Rusiya Müdafiə Nazirliyi yanında İctimai Şuranın rəhbəri İqor Korotçenko bütün bunları və başqa bir çox məsələləri Pravda.Ru-nun baş redaktoru İnna Novikovaya izah edib. Müsahibəni olduğu kimi təqdim edirik.

- İqor, demişdin ki, tərəflərdən biri açıq şəkildə məğlub olmağa başlayacağı təqdirdə danışıqlar aparmaq məcburiyyətində qalacaq. Müharibə davam etdiyi müddətdə heç kim heç nəyi qəbul etmək istəmir. Məlum oldu ki, bu düstur indi işləmir?

- İndi bu formula Azərbaycanın bir üstünlüyə sahib olduğu üçün işləmir deyilə bilməz. Paşinyanın çıxışını əsas götürək ki, heç kim məni qərəzdə günahlandırmasın.

Nikol Paşinyan xalqa müraciətində şimalda və cənubda geri çəkilməli olduğunu etiraf etdi. Bununla birlikdə, o, hər halda sonda qalib gələcəklərinə əmin olduğunu dedi, amma bu anda da Azərbaycan irəliləyir, Ermənistan geri çəkilir.

Bu prosesin inkişaf edib-etməyəcəyini bilmirik, çünki hələ də atəşkəsə nail olunacağına ümid var. Ancaq atəşkəs razılaşmaları nəticə verməzsə, hərbi-texniki üstünlüyə malik Azərbaycan ordusu hücumu davam etdirəcəkdir.

Çox güman ki, hadisələr eyni istiqamətdə inkişaf etməyə davam edəcəkdir. Mən Ermənistan ordusunun ləyaqətini heç bir şəkildə aşağı salmaq istəmirəm. Hər iki tərəf bu gün peşəkar şəkildə hazırlanır.

Əgər 90-cı illərin müharibəsində Ermənistan əhalinin və milisin hesabına qalib gəlmişdisə. İndi bu döyüş ruhu həm orada, həm də orada mövcuddur, hər iki tərəfə də hörmət etməliyik. Ancaq hərbi-texniki üstünlük bu gün Azərbaycanın tərəfindədir.

Bu, vacib amildir, çünki tanınmış erməni hərbi analitikləri də hazırkı müharibə həqiqətlərini, o cümlədən pilotsuz təyyarələr məsələsini diqqətlə təhlil etməyə başlamağa çağırırlar. Əslində bu, PUA-ların bu qədər fəal istifadə olunduqları ilk genişmiqyaslı müharibədir.

Və ən başlıcası, əvvəldən yalnız kəşfiyyatçılar deyil, eyni zamanda birdəfəlik kamikadze dronları da fəal şəkildə istifadə olunur. Üstəlik, hədəfləri vurmaq üçün yenidən istifadə edilə bilən zərbə dronları var.

Müasir müharibələrin yeni gerçəkliyi pilotsuz təyyarələrin bu qədər geniş miqyaslı istifadəsidir. Odur ki, təkcə bu münaqişə iştirakçıları üçün deyil, həm də bütün dünya orduları üçün sual yaranır- buna necə müqavimət göstərmək olar?

Bu, indi hər kəs üçün çox böyük bir problemdir. Çünki təxminən 50 milyon dollara başa gələn müasir təyyarələrlə müqayisədə bunlar olduqca kiçik, yığcam və ucuzdur.

İdarəolunan zenit raketləri ilə təchiz edilmiş müasir hava hücumundan müdafiə sistemlərinin qiyməti də çox yüksəkdir. PUA-lar isə hədsiz çox saydadır. Bundan sonra hər hansı bir müharibə süni zəka ilə PUA sürüsünün aktiv istifadəsi ilə baş verəcəkdir.

- Dünyadakı hər hansı bir ordu, o cümlədən bizim üçün bu təhlükəyə necə qarşı durmaq olar?

- Bu tip bir qarşıdurmaya cəlb olunmağımızı istisna edə bilmərik. Suriya əməliyyatı bir göstəricidir; oxşar vasitələr də orada istifadə edildi. Buna görə də, pilotsuz təyyarələrə qarşı mübarizə məsələsi bəlkə də bu gün bir nömrəli hərbi-texniki məsələdir. İlk növbədə bu müharibənin hərbi-texniki cəhətlərindən bəhs edirəm.

- İqor, Azərbaycanda elə böyük hərbi strateqlər varmı ki, birbaşa hərbi elmdə yeni bir söz söylədilər?

- Hərbi elmdə yeni bir kəlmədən deyil, tətbiqetmə miqyasından bəhs edirəm. İndiyə qədər məsələn, israillilər və ya amerikalılar tərəfindən pilotsuz təyyarələr hədəflərin məhv edilməsi üçün birdəfəlik istifadə olunurdu. Təxminən desək, bir konvoy var və ya bir terrorçu dəstə gəzir, bir dron qaldırılır və birdəfəlik istifadə edilir.

Müharibənin 2 həftəsi ərzində hər gün kütləvi şəkildə pilotsuz təyyarələrin istifadəsi var idi, buna görə də miqyas, kəmiyyət göstəriciləri haqqında danışaq. Buna bir çox amil də daxildir: döyüş nəzarət sistemi, məlumatın qəbulu və tətbiqi.

Kəşfiyyatçı məlumat ötürür, hədəfin koordinatını verir, sonra birdəfəlik bir pilotsuz uçan aparat uçur və yüksək səviyyədə qorunan, məsələn bir mühəndis quruluşu, topçu mövqeləri də daxil olmaqla belə bir hədəfi vurur. Hədəfli şəkildə bir canlı qüvvə olan istehkamların və hərbi texnikanın məhv edilməsi var.

Bu texnikanın orada nə dərəcədə istifadə edildiyi indi həqiqətən heyrətamizdir. Bu əslində bu qədər pilotsuz təyyarələrin istifadəsi ilə bu miqyasda ilk qarşıdurmadır.

Onların fikrincə, azərbaycanlıların ciddi üstünlüyü var, çoxdan bəri İsraildən tədarüklər var. Və burada bu vasitələrin inkişafı və istifadəsi, hətta döyüş texnologiyalarının konseptual dərk edilməsində lider mövqeləri tutur.

Azərbaycanın ən müasir silahları qızıl və valyuta mənbələri hesabına ala biləcəyini nəzərə alsaq, bu silahlar əvvəlki illərdə İsraildən əvvəlcədən alınmışdı. Bu pilotsuz təyyarələrin bəzilərinin lisenziyalı istehsalı da İsrailin lisenziyası ilə Azərbaycanda qurulmuşdur.