İrana qarşı 12 günlük müharibənin sona çatmasının regionu sabitləşdirəcəyi və İsraili hərbi fəaliyyətini azaltmağa sövq edəcəyi gözləntilərinə baxmayaraq, Yaxın Şərq münaqişə əlamətlərini saxlayır. “Air Force One” telekanalında jurnalistlərə açıqlama verən ABŞ prezidenti Donald Tramp deyib ki, Tehran hələ də uranın zənginləşdirilməsi üzrə milli proqramından imtina etdiyini təsdiqləməyə razı olmayıb. İyunun 13-də iki regional rəqib arasında ekzistensial qarşıdurmanı yeni səviyyəyə çıxaran İrana qarşı genişmiqyaslı İsrail əməliyyatının kökündə bu məsələ dayanırdı. Üstəlik, Amerika lideri İran rəhbərliyinin nüvə sənayesinin imkanlarını “başqa yerdə” bərpa edə biləcəyini istisna etməyib ki, onun ən azı üç nüvə obyekti Amerikanın bombardmanları nəticəsində ciddi zədələnib. “Əgər onlar işə başlasalar, bu problem olacaq”, - deyə Tramp əlavə edib. O, son iki həftə ərzində ABŞ-ın lazım bildiyi təqdirdə yenidən İrana qarşı güc tətbiq edə biləcəyini dəfələrlə qeyd edib.
Bölgədə qüvvələr balansını dəyişdirən Qəzza zolağında 21 aydır davam edən müharibə də bitmək üzrə deyil. İsrailin ABŞ-a atəşkəslə bağlı fundamental razılaşmasını verməsinə baxmayaraq, sazişin parametrləri mübahisəli olaraq qalır. Beləliklə, son sülh təklifinə cavab olaraq radikal Həmas qrupu üç əsas şərt irəli sürür. Bunlara BMT-nin himayəsi altında humanitar yardımın paylanmasının əvvəlki sisteminə qayıtması, danışıqların nəticəsiz qalacağı təqdirdə Benyamin Netanyahu hökumətinin hərbi əməliyyatları bərpa etməyəcəyinə dair aydın təminatların verilməsi və İsrail hərbi birləşmələrinin Qəzzadan tamamilə çıxarılması daxildir.
İsrail rəhbərliyi bu cür tələbləri qəbuledilməz adlandırıb. Lazım gələrsə, istənilən vaxt güc tətbiq etmək hüququnu özündə saxlamaq istərdi. Məsələn, İsrail Livanda atəşkəs razılaşmasından sonra bu variantı saxladı: İsrail təyyarələri hələ də Hizbullaha situasiya zərbələri endirir. Öz növbəsində Qəzzada əməliyyat başlayandan bəri HƏMAS ilə fəal həmrəylik nümayiş etdirən Yəmənin Ənsar Allah (Husi) qruplaşması qlobal gəmiçiliyi təhdid etməkdə davam edir. Həftə sonu husilər Liberiya bayrağı altında üzən Qırmızı dənizdə Yunanıstanın Magic Seas yük daşıyıcısına hücum etməyi bacarıb. Ona atıcı silahlardan və qumbaraatanlardan atəş açılıb. Ayrı-ayrılıqda Sehrli dənizlərə qarşı dörd yerüstü pilotsuz uçuş aparatı buraxılıb. Bu, husilərin mülki gəmiyə hücum etdiyi keçən ilin dekabrından bəri ilk epizoddur.
Göründüyü kimi, ABŞ və İsrailin təşəbbüsü ilə Ənsarullahın mövqelərinə endirilən intensiv zərbələr heç bir nəticə vermədi. Yəmən qruplaşması təkcə döyüş potensialını deyil, həm də hərbi təhlükəni proqnozlaşdırmaq qabiliyyətini qoruyub saxlayıb. Bununla bağlı ABŞ-ın İsraildəki səfiri Mayk Hakabi bir həftə əvvəl Tramp administrasiyasının iyunun 22-nə keçən gecə İrana zərbələr endirərkən husilərə qarşı istifadə etdiyi B-2 strateji bombardmançı təyyarələrdən istifadə etməyi təklif edib.
İrana qarşı 12 günlük müharibənin başa çatmasının Yaxın Şərqdə gərginliyi azaldacağı və ola bilsin ki, Ukrayna münaqişəsini dünya gündəminin mərkəzinə qaytaracağına dair gözləntilər tez idi. Bölgənin köklü problemləri həllini tapmayıb. İsrail öz mövcud düşmənlərinə qarşı barışmaz güc tətbiq etməyə hazır olaraq qalır və onlar öz mövqelərində heç bir dəyişiklik göstərmirlər. Financial Times-ın mənbələrinə görə, bununla bağlı bəzi Körfəz ölkələri İsrailə yanaşmalarını yenidən nəzərdən keçirib və onu İranın özündən daha təhlükəli və sabitliyi pozan qüvvə hesab etməyə başlayıblar. Bölgədəki qarşılıqlı inamsızlıq isə yalnız münaqişələrin yenilənməsi üçün atmosferi gücləndirir.
V.SALAH
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg "Rusiyaya böyük şok")
USD
EUR
GBP
RUB