Martın 12-də Milli Assambleya (Fransa parlamentinin aşağı palatası) Ukraynaya dəstək strategiyasını müzakirə edib. Bu, iki ölkə arasında qarşılıqlı yardım sazişinin imzalanmasından və Avropa dövlət və hökumət başçılarının konfransından sonra prezident Emmanuel Makron tərəfindən irəli sürülüb və bu konfransda prezidentin “qoşunların göndərilməsinin mümkünlüyü” ilə bağlı çoxlarını qorxudan sözlər səsləndirməsi olub. Aşağı Palata Ukraynaya dəstək ifadə edib - lehinə 372, əleyhinə isə 99 səs. Parlamentə fevralın 16-da Ukrayna ilə bağlanmış qarşılıqlı yardım haqqında ikitərəfli sazişi müzakirə etmək təklif olunub. Fransanın öhdəliklərinə 2024-cü ildə 3 milyard avroya qədər hərbi yardım və Ukraynanın gələcək Avropa İttifaqına üzvlüyünə dəstək daxildir. Sazişi imzalayan prezident martın 7-də parlamentdə təmsil olunan partiyaların liderlərini Yelisey sarayına dəvət edib. O, onlara Kiyevə göstərilən yardımla bağlı “heç bir məhdudiyyət” istəmədiyini bildirib və əmin edib ki, quru qoşunlarının da göndərilməsi də “istisna edilməməlidir”. Beləliklə, siyasi müttəfiqləri və rəqibləri ilə qarşı-qarşıya qalan o, dünən parlamentdə də eyni xətti davam etdirdi.
Martın 12-də razılaşma Milli Assambleyada müzakirə olunub, martın 13-də Senat da eyni şeyi edib. Hər iki səsvermənin özəlliyi ondadır ki, bu dəfə parlamentarilərdən sadəcə olaraq palataların rəyini bildirmələri xahiş olunub ki, bu da hökumətin artıq qəbul edilmiş qərarlarına heç bir şəkildə təsir etməyəcək. Bir gün əvvəl parlamentarilərin çıxışlarında və səsvermədə mahiyyətcə bir-birinə zidd olan iki fikir bir-birinə qarışıb. Bir tərəfdən Fransadakı əsas siyasi qüvvələr Kiyevə dəstək verməkdə davam edir. Digər tərəfdən, həm solda, həm də sağda olanların əksəriyyəti Emmanuel Makronun döyüşkən ritorikasını pisləyir. Sağçı “Respublikaçılar”ın (LR) lideri Erik Çiottinin fikirlərini müqayisə etmək kifayətdir: “Ukraynaya hərtərəfli dəstəyi, maliyyə yardımını və hərbi texnikanın tədarükünə razıyam. Ancaq mən quru qoşunlarının tətbiqi ehtimalı ilə qəti şəkildə razılaşmıram. Bu, yersiz və məsuliyyətsiz mövqedir”. Və onun qatı siyasi rəqibi, Fransa kommunistləri PCF-nin rəhbəri Fabien Roussel: “Putinin Rusiyası təhlükəlidirsə və bizi təhdid edirsə, biz onu təhdidlərlə dayandırmayacağıq... İstənilən müharibə danışıqlarla bitir və başa çatır”.
Baş nazir Gabriel Attal, çıxışında, Fransız Defiant (LFI) üzvləri və razılaşmaya qarşı çıxan kommunistlər və bitərəf qalmağı seçən Milli Mitinq (RN) üzvlərinə ildırım və şimşək yağdırdı. "Əleyhinə səs vermək Vladimir Putinə bütün arqumentləri vermək, ona gözlədiyi siqnalı vermək deməkdir", - Qabriel Attal təkid edib. Mərkəzçi Demokratik Hərəkat (MoDem) partiyasının rəhbəri Fransua Bayrou deputatlara eyni şeyə qarşı xəbərdarlıq edib: “Biz Ukraynanı dəstəkləyirik, amma...” Bu ifadə iki ildən çox əvvəl başlayan müharibəyə gəldikdə heç də yaxşı deyil. Avropanın qapılarında. “Bəli, amma” deyəndə Vladimir Putin ancaq “amma” sözü eşidir.
Parlamentdə ikitirəlik
Parlamentdə heç də hamı Ukraynanın Aİ-yə qoşulması perspektivini bəyənmir və əlbəttə ki, demək olar ki, hamı Fransa ordusunun Ukraynaya göndərilməsinin əleyhinədir, baxmayaraq ki, bir neçə dəfə həm müdafiə naziri Sebastien Lecornu, həm də xarici işlər naziri Stefan Sejournet bunun hərbi birləşmələrlə bağlı olmadığını, lakin Şimali Vyetnam ordusunda sovet hərbi məsləhətçilərinin, Saiqon ordusunda isə amerikalıların öz dövründə mövcud olmadığı kimi, mövcudluğu heç bir halda Rusiya ilə birbaşa toqquşmaya səbəb olmayan fransız təliimatçılar da Ukraynada olacaqlarını deyiblər.
Vladimir Zelenski də Emmanuel Makronun köməyinə gəlib. Martın 11-də BFM TV-yə verdiyi müsahibədə Ukrayna prezidenti deyib ki, onun ölkəsinin xarici qoşunlara ehtiyacı yoxdur, sadəcə “təlimatçılar” və “texniki mütəxəssislər” lazımdır. "Uşaqlarınız Ukraynada ölməli olmayacaq" deyib. Müşahidəçilər hesab edir ki, xarici siyasət məsələsi üzrə səsvermənin həm də sırf daxili məqsədi var: parlamenti “əsl vətənpərvərlər” və “Putinistlər”ə bölmək.
Bu, iyunda keçiriləcək Avropa parlament seçkiləri ərəfəsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir, ən çox Kremlə yaxın olmaqda ittiham olunan Milli Birliyin əla uğur şansları var. Sağçı partiya bu cür təxminləri nə qədər qətiyyətlə rədd edərsə, rəqibləri də bir o qədər şübhə ilə güclənir. Marin Le Pen baş nazirə cavab verib ki, “Əgər siz Makron tərəfdarı deyilsinizsə, Putin tərəfdarı olmaqda ittiham olunursunuz” vəziyyəti anormaldır. O, “Emmanuel Makronun döyüşkən bəyanatlarını”, habelə ikitərəfli razılaşmanın “münaqişənin genişlənməsinə səbəb ola biləcək” maddələrini pisləyib. Parlament qrupunun rəhbəri bildirib ki, onun tərəfdarları razılaşmanın qəti əleyhinə olmaqla, “Ukrayna ilə həmrəylikdən və yalnız bu səbəbdən” səsvermədə bitərəf olacaqlar.
Yəqin ki, Emmanuel Makron Kiyevə gözlənilən səfəri ərəfəsində ukraynalı tərəfdaşlarını sevindirəcək etimad krediti qazanacağına ümid edirdi. Milli Assambleyanın dəstəyi doğrudan da alınıb, lakin bu, heç bir halda yekdil deyil. Yəqin elə buna görədir ki, Fransa prezidenti cümə axşamı axşam TF1 və France 2 telekanallarında Ukraynadakı vəziyyəti dəyərləndirməklə çıxış edərək öz qərarına və hətta müttəfiqlərini belə qorxuya salan sözlərinə bir daha haqq qazandırmağa cəhd etmək niyyətindədir.
NATO nə düşünür?
Alyansın baş katibi Yens Stoltenberq bildirib ki, NATO Ukraynaya qoşun göndərməyi planlaşdırmır. Bundan əlavə, o vurğulayıb ki, Fransa prezidenti Emmanuel Makron mühüm bəyanatlar verməzdən əvvəl tərəfdaşları ilə məsləhətləşməlidir. Bu arada Fransa Milli Assambleyasında Parisin Ukrayna ilə bağlı strategiyasına dair debat keçirilib. Emmanuel Makron bu məsələdə təcrid olunmaq riski daşıyırdı. Amma istəyinə çatdı.
Prezident Emmanuel Makron və hökumət üzvləri çətin sınaq qarşısında olsalar da Ukrayna məsələsi ilə bağlı Milli Assambleyada debatlardan sağ çıxmaq şansı əldə etdilər. Məsələ burasındadır ki, NATO qoşunlarının Ukraynaya mümkün yerləşdirilməsi haqda danışan dövlət başçısının gözlənilməz radikallığı nəinki Parisin ən yaxın müttəfiqlərini, London və Roma, Vaşinqton və Berlini, həm də demək olar ki, bütün Fransız siyasi sinfini, o cümlədən, Ukraynanı təəccübləndirib. Hətta Polşa və Baltikyanı ölkələrin liderlərinin hələ də ucadan ifadə etməkdən qorxduqları fikirləri səsləndirməklə, Makron təkcə Fransa diplomatiyasının ənənələrinə deyil (bu, demək olar ki, həmişə Rusiya ilə xüsusi əlaqələr qura bilib), həm də ictimai rəyə meydan oxuyub.
Son sorğulara görə, fransızların 76%-i Ukraynaya qoşun göndərilməsinin əleyhinədir. Hətta özlərini prezident partiyasının tərəfdarı adlandıranlar arasında da Makronun ideyası böyük səs çoxluğu - 68% tərəfindən rədd edilib. Makron, görünür, belə qənaətə gəlib ki, Moskva ilə sərt davranmaq, onda Qərbin nə vaxtsa Kiyevə dəstəyini zəiflədə və onun məğlubiyyətinə razılaşa biləcəyi hissi yaratmamaq lazımdır.
Yeganə problem odur ki, bu gün Qərb dünyasında başqa belə Makronlar yoxdur. Və onun əksər ölkələrində siyasi sistem prezidentin çox sərbəst əli olan Fransadan fərqli şəkildə qurulub. Digər Qərb siyasətçiləri koalisiya üzrə potensial tərəfdaşları və ən əsası seçiciləri nəzərə almağa məcbur olacaqlar. Və onlar, hətta Polşada və ya Litvada, İtaliya, Almaniya və ya ABŞ-ı demirəm, Mariupol, Luqansk və ya Sevastopolun Kiyevin nəzarətinə qayıtması üçün nüvə fövqəldövləti ilə müharibə riskinə getmək istəməzlər.
V.VƏLİYEV
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
USD
EUR
GBP
RUB