...Klonlaşdırma müasir elmdə ən çox müzakirə olunan və mübahisəli mövzulardan biridir. Genetika və biotexnologiyadakı irəliləyişlər sayəsində biz orqanizmlərin klonlanmasında inqilabi imkanların astanasındayıq.
Bununla belə, klonlaşdırmanın elmi, etik və sosial aspektləri bir çox sual və narahatlıq doğurur.
SİA-nın məlumatına görə, tədqiqatçı Yekaterina Borodina verdiyi açıqlamada klonlaşdırmanın etik baxımdan düzgün addım olub-olmadığını və bunun hansı nəticələrə səbəb ola biləcəyini izah edib.
...Klonlaşdırma bir neçə növə bölünə bilər. Əvvəla, bu, reproduktiv klonlaşdırmadır, məqsədi orqanizmin dəqiq genetik surətini yaratmaqdır. Terapevtik klonlaşdırma, öz növbəsində, xəstəliklərin müalicəsi üçün hüceyrələrin, toxumaların və ya orqanların böyüməsi üçün istifadə olunur. Nəhayət, DNT klonlaşdırılması tədqiqat üçün DNT molekullarının genetik cəhətdən eyni nüsxələrini yaratmaq məqsədi daşıyır.
Deməli, bunu ekspert izah edir.
...Klonlaşdırmanın əsas problemlərindən biri onun etik tərəfidir. İnsan reproduktiv klonlaşdırılması çox vaxt əxlaqi və dini normalara zidd hesab olunur. Əsas narahatlıq ondan ibarətdir ki, klonlaşdırma fərdi unikallığın itirilməsinə və şəxsi şəxsiyyətlə bağlı problemlərə səbəb ola bilər. Bundan əlavə, genetik elita yaratmaq və ya hətta sosial nəzarət məqsədləri üçün klonlaşdırmadan istifadə etmək riski var.
...Klonlaşdırmanın hansı nəticələrini gözləmək olar?
1. Tibbi nəticələr: Bir tərəfdən, klonlaşdırma təbabətə əhəmiyyətli faydalar gətirə bilər, rədd edilmə riski olmadan transplantasiya üçün toxuma və orqanların yaradılmasına imkan verir. Bu, bir çox xəstəliklərin müalicəsinə yanaşmaları dəyişdirmək və insanların ömrünü uzatmaq potensialına malikdir. Bununla belə, yeni növ xəstəliklərin inkişafı və genetik anormallıqların ortaya çıxması riski də var.
2. Ekoloji nəticələr: Təbii çoxalma prosesinə müdaxilə ekosistemlərdə gözlənilməz dəyişikliklərə səbəb ola bilər. Potensial risklərə biomüxtəlifliyin itirilməsi və təbii tarazlığın pozulması daxildir.
3. Sosial təsirlər: Klonlaşdırma kütləvi bir hadisəyə çevrilərsə, bu, cəmiyyətin sosial quruluşuna təsir göstərə bilər. Sosial ədalət, mənşə və mənsubiyyət məsələləri daha da kəskinləşə bilər.
Klonlaşdırma mütləq doğru və ya yanlış deyil. O, həm insan həyatının yaxşılaşdırılması üçün böyük potensial, həm də əhəmiyyətli risklər daşıyır.
Bu sahədə əlavə addımlar atmazdan əvvəl həm etik, həm də elmi aspektləri nəzərə almaq vacibdir.
Tədqiqatçının qeyd etdiyi kimi, klonlaşdırma sahəsində qərarlar geniş fənlərarası tədqiqatlara əsaslanmalı və ictimai konsensusla formalaşmalıdır.
Klonlaşdırma təkcə elmi problem deyil, həm də maarifləndirmə və məsuliyyətli münasibət tələb edən sosial problemdir. Ümid edirik ki, gələcək tədqiqatlar və müzakirələr bizə yeni elmi imkanlar və cəmiyyətimizi müəyyən edən etik prinsiplər arasında balans tapmağa kömək edəcək.
Əli Babayev
Bütün xəbərlər Facebook səhifəmizdə
.jpg)
.jpg)
USD
EUR
GBP
RUB